Zorgnet Vlaanderen organiseerde een studiedag over de voor- en nadelen van patiëntenparticipatie in de ziekenhuizen. In een aantal filmpjes vind je een paar voorbeelden van hoe patiënten in de praktijk betrokken worden.
Directies, ziekenhuismedewerkers en artsen doen dagelijks grote inspanningen om de zorg voor de patiënt te optimaliseren. De stem van de patiënt zelf is daarbij onontbeerlijk. Patiëntenparticipatie past immers in een hedendaagse visie op gezondheidszorg, waarbij de patiënt zijn eigen aandoening zelf moet kunnen bijsturen. Patiënten zijn immers ervaringsdeskundigen in de omgang met en de verzorging van hun ziekte.
Struikelblokken
Ziekenhuizen en patiëntenverenigingen zoeken een beter evenwicht om te benoemen wat goed is, wat beter kan en wat slecht is. Wat zijn voorlopig nog de belangrijkste struikelblokken?
1. Een eerste en zeer belangrijk probleem is de patiëntenrepresentativiteit: wie spreekt namens wie? Dat kan leiden tot lange discussies van zodra men de pathologiegroep of het afdelingsniveau overstijgt.
2. Een tweede probleem is de praktische haalbaarheid. Een goede interactie met patiënten lijkt dan nog wel doenbaar voor chronische patiënten (denk maar aan dialyse bij nierfalen), maar wordt veel moeilijker voor een acute problematiek (bijvoorbeeld bij opname voor een longontsteking). Vaak hebben patiënten die periode afgesloten en zijn ze niet zo eenvoudig te betrekken bij de verdere operationele werking van de ziekenhuiszorg.
3. Een derde probleem is dat inspraak ook verwachtingen schept. De vraag zal zijn hoe die te kanaliseren zodat de patiënt niet wordt teleurgesteld. Niets is zo erg als patiënten inspraak te geven maar daar vervolgens niet mee aan de slag te (kunnen) gaan om bijvoorbeeld budgettaire redenen, een gebrek aan mankracht of infrastructuur.
4. Een vierde bezorgdheid is de vrees dat het zoeken naar een consensus tussen nog meer stakeholders het beslissingsproces ernstig zou vertragen.
Ziekenhuizen proberen creatief tegemoet te komen aan deze struikelblokken. Zorgnet Vlaanderen bundelde in een aantal beeldreportages een paar goede praktijkvoorbeelden vanuit de patiëntenverenigingen en vanuit de ziekenhuizen.
Goede voorbeelden
- Voor het orthopedisch klinisch pad (heup- of knieprothese) organiseert AZ Sint-Blasius uit Dendermonde focusgroepen (kleine groep patiënten die hun zorg evalueren samen met een onafhankelijke gespreksleider) en een heupklas (preoperatieve infosessies):
http://youtu.be/-caVvoCr2AI
- Het O.L.V. van Lourdesziekenhuis Waregem en AZ Groeninge Kortrijk hielpen bij het opstarten en ondersteunen van een zelfhulpgroep voor patiënten die een beroerte kregen.
http://youtu.be/51jZPIqwVQc
- AZ Sint-Maarten Campus Rooienberg Duffel stuurden hun oncologische zorg bij op basis van persoonlijke interviews met patiënten. Hier bleek bijvoorbeeld dat patiënten bij het meedelen van de diagnose te veel informatie kregen (en de diagnose eigenlijk liever eerst wilden verwerken) en bij een volgende afspraak te weinig (wanneer ze met concrete vragen zaten).
http://youtu.be/m2fmb5dn0B4
- AZ Sint-Jozef Malle & AZ Klina organiseren infosessies voor stakeholders (patiëntenverenigingen, artsen, gemeentebesturen, ziekenfondsen en ziekenhuizen) bij borstkanker, roepen de verschillende zorgverstrekkers samen in een multidisciplinair overleg…
http://youtu.be/5t1GeYx6p8E
Goede voorbeelden voorgesteld vanuit patiëntenverenigingen
- De stomavereniging wil pre- en postoperatief mensen praktische informatie aanreiken. Het contact met lotgenoten kan op dat moment het verschil maken en bezorgde patiënten geruststellen. http://youtu.be/8AMByQqDvos
- Samenwerking tussen UZA dienst slaaplabo en VAPA, vereniging van apneupatiënten (www.slaap-apnoe.be). Deze samenwerking betreft het aanleveren van wetenschappelijke adviezen aan VAPA, het betrekken van de vereniging bij het organiseren van symposia.
http://youtu.be/M8trZqllg_w
Struikelblokken
Ziekenhuizen en patiëntenverenigingen zoeken een beter evenwicht om te benoemen wat goed is, wat beter kan en wat slecht is. Wat zijn voorlopig nog de belangrijkste struikelblokken?
1. Een eerste en zeer belangrijk probleem is de patiëntenrepresentativiteit: wie spreekt namens wie? Dat kan leiden tot lange discussies van zodra men de pathologiegroep of het afdelingsniveau overstijgt.
2. Een tweede probleem is de praktische haalbaarheid. Een goede interactie met patiënten lijkt dan nog wel doenbaar voor chronische patiënten (denk maar aan dialyse bij nierfalen), maar wordt veel moeilijker voor een acute problematiek (bijvoorbeeld bij opname voor een longontsteking). Vaak hebben patiënten die periode afgesloten en zijn ze niet zo eenvoudig te betrekken bij de verdere operationele werking van de ziekenhuiszorg.
3. Een derde probleem is dat inspraak ook verwachtingen schept. De vraag zal zijn hoe die te kanaliseren zodat de patiënt niet wordt teleurgesteld. Niets is zo erg als patiënten inspraak te geven maar daar vervolgens niet mee aan de slag te (kunnen) gaan om bijvoorbeeld budgettaire redenen, een gebrek aan mankracht of infrastructuur.
4. Een vierde bezorgdheid is de vrees dat het zoeken naar een consensus tussen nog meer stakeholders het beslissingsproces ernstig zou vertragen.
Ziekenhuizen proberen creatief tegemoet te komen aan deze struikelblokken. Zorgnet Vlaanderen bundelde in een aantal beeldreportages een paar goede praktijkvoorbeelden vanuit de patiëntenverenigingen en vanuit de ziekenhuizen.
Goede voorbeelden
- Voor het orthopedisch klinisch pad (heup- of knieprothese) organiseert AZ Sint-Blasius uit Dendermonde focusgroepen (kleine groep patiënten die hun zorg evalueren samen met een onafhankelijke gespreksleider) en een heupklas (preoperatieve infosessies):
http://youtu.be/-caVvoCr2AI
- Het O.L.V. van Lourdesziekenhuis Waregem en AZ Groeninge Kortrijk hielpen bij het opstarten en ondersteunen van een zelfhulpgroep voor patiënten die een beroerte kregen.
http://youtu.be/51jZPIqwVQc
- AZ Sint-Maarten Campus Rooienberg Duffel stuurden hun oncologische zorg bij op basis van persoonlijke interviews met patiënten. Hier bleek bijvoorbeeld dat patiënten bij het meedelen van de diagnose te veel informatie kregen (en de diagnose eigenlijk liever eerst wilden verwerken) en bij een volgende afspraak te weinig (wanneer ze met concrete vragen zaten).
http://youtu.be/m2fmb5dn0B4
- AZ Sint-Jozef Malle & AZ Klina organiseren infosessies voor stakeholders (patiëntenverenigingen, artsen, gemeentebesturen, ziekenfondsen en ziekenhuizen) bij borstkanker, roepen de verschillende zorgverstrekkers samen in een multidisciplinair overleg…
http://youtu.be/5t1GeYx6p8E
Goede voorbeelden voorgesteld vanuit patiëntenverenigingen
- De stomavereniging wil pre- en postoperatief mensen praktische informatie aanreiken. Het contact met lotgenoten kan op dat moment het verschil maken en bezorgde patiënten geruststellen. http://youtu.be/8AMByQqDvos
- Samenwerking tussen UZA dienst slaaplabo en VAPA, vereniging van apneupatiënten (www.slaap-apnoe.be). Deze samenwerking betreft het aanleveren van wetenschappelijke adviezen aan VAPA, het betrekken van de vereniging bij het organiseren van symposia.
http://youtu.be/M8trZqllg_w
