In 2009 heeft Canada als eerste toepassingen van steviolglycosiden toegestaan in natuurlijke gezondheidsproducten. In 2009 heeft Frankrijk de stof al goedgekeurd als tafelzoetstof. Tot voor kort was het nog mogelijk voor Europese lidstaten om hier zelf beslissingen in te nemen.
Toegestaan als zoetstof
Intussen heeft de European Food Safety Authority (EFSA) een evaluatie uitgevoerd. De toxicologische tests hebben aangetoond dat de stof niet kankerverwekkend of genotoxisch is, en ook de eerdere twijfels in verband met negatieve effecten op de vruchtbaarheid konden door EFSA weerlegd worden. De aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) voor steviolglycosiden werd vastgelegd op 4 mg per kg lichaamsgewicht. De resultaten werden doorgegeven aan de Europese Commissie. In november 2011 zette de EC dan het licht op groen voor het gebruik van steviolglycosiden als tafelzoetstof en als toevoeging (additief) aan producten als vervanger voor suiker (bv. dranken, snoepgoed, chocolade...). Steviolglycosiden kregen het E-nummer 960 toegekend en behoren tot de categorie zoetstoffen binnen de additieven. Ze moeten dan ook als volgt vermeld worden op het etiket.
Verplichte vermelding op het etiket
- zoetstoffen moeten in de ingrediëntenlijst verplicht aangeduid worden met de naam van die categorie, gevolgd door hun specifieke naam of hun E-nummer : “zoetstof: steviolglycosiden” of “zoetstof: E960”
- vermeldingen “met zoetstof(fen)” of “met suiker(s) en zoetstof(fen)” moeten bij de verkoopbenaming aangebracht worden van voedingsmiddelen die één of meer zoetstoffen bevatten en van voedingsmiddelen die zowel toegevoegde suiker(s) als één of meer zoetstoffen bevatten.
Voordelen van stevia-extract
- de smaak is 200 à 300 keer zoeter dan gewone suiker
- geen calorieën (0 kcal per 100 g) en dus gewichtsvriendelijk
- geen invloed op de bloedsuikerspiegel
- hittestabiel en dus te gebruiken bij hoge temperaturen (bv. in gebak)
- tandvriendelijk
Nadelen van stevia-extract
- een bittere nasmaak (te verminderen door combinatie met suiker)
- duurder dan suiker
Wel of geen wondermiddel?
Met de komst van de stevia lijkt er een wondermiddel gekomen: een vervanger voor suiker die de consument met een gerust hart en naar hartenlust mag consumeren. Maar is dat wel zo?
Omdat het om een stof van natuurlijke oorsprong gaat, heeft het stevia-extract van bij de start een betere reputatie dan de kunstmatige zoetstoffen zoals aspartaam, acesulfaam-k, sacharine. Het aspect ‘natuurlijk’ is echter subjectief, ook stoffen die in de natuur voorkomen kunnen gevaarlijk of giftig zijn voor de mens. Daarom zal op een verpakking nooit de term ‘met natuurlijke zoetstof’ mogen gebruikt worden. De vermelding ‘met zoetstof van natuurlijke oorsprong’ mag wel. Laten we ook niet vergeten dat het gaat om een additief, een ingrediënt dat om technische redenen wordt toegevoegd, maar strikt genomen niet nodig is in een evenwichtige voeding.
Aanbevelingen
Voor de subcategorie van de zoetstoffen waartoe de steviolglycosiden behoren, hanteren we volgende aanbevelingen:
- Zoetstoffen zijn veilig zolang de ingenomen hoeveelheid onder de ADI blijft. Toch wordt aangeraden om het gebruik van producten met zoetstoffen te beperken, mede doordat je gewoon blijft aan een zoete smaak. Het gebruik van gewone suiker kan, maar doe het met mate en maak er geen gewoonte van om aan alles suiker toe te voegen. Het is beter om wat af te kicken van een zoete smaak, dan te zoeken naar alternatieven voor suiker en die zonder maat te gebruiken.
- Producten waarin zoetstoffen gebruikt worden als vervanger voor suiker behoren tot de lightproducten. Wie een gezond gewicht heeft en geen problemen heeft met de glycemie (bloedsuiker) heeft in principe geen nood aan producten met zoetstoffen. Hierbij geldt: het is beter af en toe te genieten van een kleine portie van het gewone (gesuikerde) product dan dagelijks à volonté lightproducten te nemen zonder erbij na te denken.
- Het blijft bovenal belangrijk om te kiezen voor producten die nuttige voedingsstoffen aanleveren. Een laag energie- of suikergehalte maakt nog geen gezond product!
De aanbevelingen voor het gebruik van zoetstoffen worden met de komst van het stevia-extract dus niet anders.
Besluit? Gebruik steviolglycosiden of andere zoetstoffen net als gewone suiker: met mate!
