Belgen zijn bezorgd om hun cholesterol, dat blijkt duidelijk uit de interesse voor zelftesters om thuis je cholesterolniveau te meten. Tegelijk ziet online apotheek Viata een sterke stijging in de verkoop van diabetesmaterialen, en van voedingssupplementen voor hart en bloedvaten. Cardioloog Pedro Brugada (UZ Brussel) pleit alvast voor meer preventie, onder meer om vernauwingen in de kransslagaders tijdig op te sporen. “Ondanks de technologische vooruitgang en de betere behandelingen, zijn hartaandoeningen nog altijd de belangrijkste doodsoorzaak in België. Met erfelijkheid als grootste risicofactor.”
Sinds maart 2017 verkoopt Viata testers waarmee je zelf je cholesterolgehalte kan meten. Gianni De Gaspari, co-founder Viata: “In anderhalf jaar zijn deze zelftesters erg populair geworden, goed voor een stijging van 105% in aantal vergeleken met vorig jaar. Ook de diabetescategorie kende een groei, met 69%, en de voedingssupplementen voor hart- en bloedvaten' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>bloedvaten tekenden het afgelopen jaar zelfs een zeer forse stijging van 128% op.”
Een hartinfarct, of de aanzet ertoe, heeft vrijwel altijd met een teveel aan cholesterol te maken. Maar anderzijds is het een misverstand dat we onze cholesterol volledig zelf in de hand hebben (80% is genetisch bepaald en kan je niet beïnvloeden door gezonde voeding of meer beweging) én is een normale cholesterolspiegel nog geen garantie om gespaard te blijven van hart- en vaatziektes.
Professor Pedro Brugada, als hartspecialist verbonden aan het UZ Brussel: “Hoge cholesterolwaarden vergroten inderdaad de kans op verstopte kransslagaders, waardoor het hart niet meer kan pompen. Cholesterol is dan ook een van de vijf risicofactoren voor cardiovasculaire ziektes, samen met roken, diabetes, hoge bloeddruk en genetische aanleg. Het gaat meestal om een samenspel van verschillende factoren, met erfelijkheid als allerbelangrijkste. Als je een familiegeschiedenis hebt van hartaandoeningen, dan weegt dat risico serieus door en moet je waakzaam zijn. Aan een gezonde levensstijl – gevarieerd eten, genoeg bewegen… – kan je werken, maar onze genen kunnen we helaas niet inwisselen in een dna-winkel. Daar moet je gewoon geluk mee hebben.”
Hart- en vaatziektes blijven nog altijd de grootste doodsoorzaak in België. Uit recente cijfers blijkt dat 33% van de mannen en 38% van de vrouwen overlijdt aan een hartaandoening. “Wel is er een verschuiving merkbaar in de leeftijd van mortaliteit door hart- en vaatziektes. Let op, er sterven vandaag in verhouding niet minder mensen aan hart- en vaatziektes, we leven gewoon langer met de kwalen. Denk aan de technologische en wetenschappelijke vooruitgang, maar ook aan nieuwe of verbeterde medicatie voor cholesterol, hypertensie… In die context is het trouwens frappant dat één op de twee Vlamingen, op de leeftijd van 40 jaar, nog nooit de cholesterol- of suikerwaarden in zijn bloed heeft laten meten.”
Coronaire ct-scan
In theorie is de relatie tussen hart en bloedvaten en cholesterol duidelijk, maar de behandeling in de praktijk is vaak een stuk complexer. Zo zullen cardiologen iemand zonder hartproblemen maar met een te hoge cholesterolwaarde vaak geen cholesterolremmers voorschrijven. Terwijl patiënten die problemen hebben met hun kransslagaders maar een normale cholesterolwaarde hebben wel statines krijgen, net om hun cholesterolspiegel nog meer te doen dalen.
Brugada: “Kijk, zelftesters zijn zeker nuttig om een beeld te krijgen van je cholesterol, maar een ‘veilige’ waarde biedt niet per definitie bescherming tegen atherosclerose als je uit een erfelijk belaste familie komt. Ik ben er zelf het beste bewijs van. Enkele weken geleden – na een bewogen en stresserende tijd door ziekte van een collega – drong mijn vrouw aan op een hartonderzoek. Ik had nochtans geen problemen en geen klachten, maar ik kamp wel met een familiegeschiedenis. Mijn zus is op haar 50e heel onverwacht gestorven aan een hartfalen en mijn jongere broer heeft al een hartinfarct gehad. Na een bloedonderzoek (lage cholesterol, normale suiker), een inspanningsproef en een elektrocardiogram, bleef mijn vrouw aandringen op een coronaire ct-scan, een relatief nieuwe techniek waarbij je de flow in de kransslagaders kan meten. Tot mijn eigen verbazing – noem het gerust een medische shock – bleek ik een vernauwing van de kransslagader te hebben en loop ik intussen met twee stents rond… Om maar te zeggen hoe zwaar erfelijke risicofactoren kunnen doorwegen.”
Professor Brugada wil daarom sterk inzetten op preventie. “We moeten het debat rond de gezondheidszorg durven aangaan en veel globaler kijken als het over cardiovasculaire ziektes gaat. Het belang van preventieve geneeskunde – waarbij kinderen vanaf een bepaalde leeftijd systematisch gescreend worden – is niet te onderschatten. Door vroegtijdig te ontdekken wie een verhoogd risico loopt op het ontwikkelen van hart- en vaatziektes, kunnen we onze behandelingen effectiever en goedkoper maken. Voor mij is de coronaire CT-scan alvast de grootste vooruitgang van de laatste tien jaar.”
Een hartinfarct, of de aanzet ertoe, heeft vrijwel altijd met een teveel aan cholesterol te maken. Maar anderzijds is het een misverstand dat we onze cholesterol volledig zelf in de hand hebben (80% is genetisch bepaald en kan je niet beïnvloeden door gezonde voeding of meer beweging) én is een normale cholesterolspiegel nog geen garantie om gespaard te blijven van hart- en vaatziektes.
Professor Pedro Brugada, als hartspecialist verbonden aan het UZ Brussel: “Hoge cholesterolwaarden vergroten inderdaad de kans op verstopte kransslagaders, waardoor het hart niet meer kan pompen. Cholesterol is dan ook een van de vijf risicofactoren voor cardiovasculaire ziektes, samen met roken, diabetes, hoge bloeddruk en genetische aanleg. Het gaat meestal om een samenspel van verschillende factoren, met erfelijkheid als allerbelangrijkste. Als je een familiegeschiedenis hebt van hartaandoeningen, dan weegt dat risico serieus door en moet je waakzaam zijn. Aan een gezonde levensstijl – gevarieerd eten, genoeg bewegen… – kan je werken, maar onze genen kunnen we helaas niet inwisselen in een dna-winkel. Daar moet je gewoon geluk mee hebben.”
Hart- en vaatziektes blijven nog altijd de grootste doodsoorzaak in België. Uit recente cijfers blijkt dat 33% van de mannen en 38% van de vrouwen overlijdt aan een hartaandoening. “Wel is er een verschuiving merkbaar in de leeftijd van mortaliteit door hart- en vaatziektes. Let op, er sterven vandaag in verhouding niet minder mensen aan hart- en vaatziektes, we leven gewoon langer met de kwalen. Denk aan de technologische en wetenschappelijke vooruitgang, maar ook aan nieuwe of verbeterde medicatie voor cholesterol, hypertensie… In die context is het trouwens frappant dat één op de twee Vlamingen, op de leeftijd van 40 jaar, nog nooit de cholesterol- of suikerwaarden in zijn bloed heeft laten meten.”
Coronaire ct-scan
In theorie is de relatie tussen hart en bloedvaten en cholesterol duidelijk, maar de behandeling in de praktijk is vaak een stuk complexer. Zo zullen cardiologen iemand zonder hartproblemen maar met een te hoge cholesterolwaarde vaak geen cholesterolremmers voorschrijven. Terwijl patiënten die problemen hebben met hun kransslagaders maar een normale cholesterolwaarde hebben wel statines krijgen, net om hun cholesterolspiegel nog meer te doen dalen.
Brugada: “Kijk, zelftesters zijn zeker nuttig om een beeld te krijgen van je cholesterol, maar een ‘veilige’ waarde biedt niet per definitie bescherming tegen atherosclerose als je uit een erfelijk belaste familie komt. Ik ben er zelf het beste bewijs van. Enkele weken geleden – na een bewogen en stresserende tijd door ziekte van een collega – drong mijn vrouw aan op een hartonderzoek. Ik had nochtans geen problemen en geen klachten, maar ik kamp wel met een familiegeschiedenis. Mijn zus is op haar 50e heel onverwacht gestorven aan een hartfalen en mijn jongere broer heeft al een hartinfarct gehad. Na een bloedonderzoek (lage cholesterol, normale suiker), een inspanningsproef en een elektrocardiogram, bleef mijn vrouw aandringen op een coronaire ct-scan, een relatief nieuwe techniek waarbij je de flow in de kransslagaders kan meten. Tot mijn eigen verbazing – noem het gerust een medische shock – bleek ik een vernauwing van de kransslagader te hebben en loop ik intussen met twee stents rond… Om maar te zeggen hoe zwaar erfelijke risicofactoren kunnen doorwegen.”
Professor Brugada wil daarom sterk inzetten op preventie. “We moeten het debat rond de gezondheidszorg durven aangaan en veel globaler kijken als het over cardiovasculaire ziektes gaat. Het belang van preventieve geneeskunde – waarbij kinderen vanaf een bepaalde leeftijd systematisch gescreend worden – is niet te onderschatten. Door vroegtijdig te ontdekken wie een verhoogd risico loopt op het ontwikkelen van hart- en vaatziektes, kunnen we onze behandelingen effectiever en goedkoper maken. Voor mij is de coronaire CT-scan alvast de grootste vooruitgang van de laatste tien jaar.”
