Wat kunnen we leren uit de kijk van de Brusselaar op de woonsituatie en de zorgmogelijkheden voor ouderen en zorgbehoevenden in Brussel? Dat wat het uitgangspunt van het onderzoek dat uitgevoerd werd in het kader van de staten-generaal woonzorg Brussel.
Bijna 300 mensen met zeer uiteenlopende achtergronden en invalshoeken werden in meer dan 30 focusgroepen bevraagd. Het rapport draait rond vier hoofdvragen: - Hoe zit het met de woonsituatie en woonomgeving in Brussel?- Wat zijn ervaringen of mogelijke perspectieven voor wonen met zorg?- Wat zijn de ervaringen of noden in verband met de dienst- en zorgverlening?- Wat is de plaats en rol van mantelzorg en steun van de nabije omgeving?Woonsituatie: niet altijd rooskleurigouderen zijn meestal erg gehecht aan hun woning en buurt. De toenemende levensduurte en onbetaalbaarheid van de woningen was in alle groepen een probleem. ouderen die eigenaar zijn, beseffen dat ze op dat vlak goed af zijn. De woonkwaliteit was in enkele gevallen wel schrijnend: geen liften, schimmel, vocht... Veel woningen zijn ook niet aangepast aan de noden van ouderen. De ouderen beseffen dit ook, maar kunnen zich er toch moeilijk toe bewegen om te veranderen of te verhuizen. Het hoge kostenplaatje is een reden om de situatie te laten zoals ze is. Het feit dat ouderen niet bereid zijn om te verhuizen leidt ook tot onderbezetting van grote huizen. Wie wel wil verhuizen, gaat vaak hopeloos op zoek naar een kwaliteitsvol en betaalbaar alternatief. Slechte woonomstandigheden dragen niet enkel bij tot een groter risico op gezondheidsproblemen, maar zorgen er ook voor dat ouderen geïsoleerd raken.Ook voordelen aan wonen in de stadAlles is dichtbij, het openbaar vervoer is goed geregeld en er is een uitgebreid cultuuraanbod en verenigingsleven. Veel ouderen hebben ook een positief contact met hun buren. Allochtone ouderen ervaren de buurt vaak als een verlengstuk van hun huis: een plaats waar iedereen elkaar kent en ze zich - ondanks verloedering - veilig en thuis voelen. Sommige ondervraagden geven ook aan niet veel behoefte te hebben aan sociaal contact.Residentiële voorzieningenBij rusthuisbewoners noteerden de onderzoekers vooral gelatenheid en geen echte klachten. De kamer is er de plaats bij uitstek waar mensen zichzelf kunnen zijn. Het is dan ook nog het enige stukje privacy dat hen rest. Soms kampen ouderen in een residentiële voorziening wel met plaatsgebrek: zo gaf een blinde man aan een scanner te willen plaatsen om te kunnen lezen, maar daarvoor was er geen plaats. De maaltijden zijn momenten waar de bewoners naar uitkijken.Wonen met zorgZo lang mogelijk thuis blijven is de grootste wens van de meeste ondervraagden. Ze hebben veel behoefte aan zelfstandigheid en autonomie. Soms leidt dit wel tot een gebrek aan anticipatie. Zoals één oudere het verwoordt: "Ik blijf leven totdat ik sterf. Intussen zien we wel." Het feit afhankelijk te worden van zorg schrikt hen af. Thuiszorg lijkt een evidente optie, maar voor velen is het te duur. Ook de vele personeelswissels en het anderstalig of allochtoon personeel boezemen de ouderen soms niet al te veel vertrouwen in. Ze maken zich ook zorgen over de beschikbaarheid van de thuiszorg: kan dit ook in het weekend of 's nachts? Opvallend is ook dat ouderen niet rekenen op hulp van de kinderen, al zien ze wel iets in kangoeroewonen en andere vormen van alternatief wonen. De meesten belanden liever niet in de residentiële zorg, al zien sommigen het toch ook als een gemakkelijke en zorgeloze optie.
Zorg- en dienstverleningDe huisarts wordt over het algemeen vermoemd als eerste aanspreekpunt bij gezondheidsproblemen. Een grote frustratie bij de oudere Brusselaar is dat er zo weinig zorg in het Nederlands beschikbaar is. Andere problemen die zij zien zijn de 'snel-snel'-mentaliteit en de betutteling die ze soms bij de thuiszorg ervaren. Mensen raken ook moeilijk wijs uit het grote aanbod aan diensten en organisaties. De toegang tot de zorg is niet duidelijk en zeker niet eenduidig. Ook de digitalisering van informatie en automatisering van bijvoorbeeld bankverrichtingen stelt vele ouderen voor problemen. mantelzorg en steunBuren spelen onmiskenbaar een belangrijke rol. Mobiliteit en contacten overstijgen ook vaak de buurt. Veel zorgbehoevende ouderen kunnen thuis blijven wonen dankzij mantelzorg, vaak door hun partner. ook kinderen helpen hun ouders vaak, zeker bij allochtone ouderen. De reflectie van de verantwoordelijken en experten woonzorg en de volledige analyse per doelgroep kan u lezen in het rapport op de website van de staten-generaal woonzorg. (Klik op 'voorbereidend onderzoek').
Zorg- en dienstverleningDe huisarts wordt over het algemeen vermoemd als eerste aanspreekpunt bij gezondheidsproblemen. Een grote frustratie bij de oudere Brusselaar is dat er zo weinig zorg in het Nederlands beschikbaar is. Andere problemen die zij zien zijn de 'snel-snel'-mentaliteit en de betutteling die ze soms bij de thuiszorg ervaren. Mensen raken ook moeilijk wijs uit het grote aanbod aan diensten en organisaties. De toegang tot de zorg is niet duidelijk en zeker niet eenduidig. Ook de digitalisering van informatie en automatisering van bijvoorbeeld bankverrichtingen stelt vele ouderen voor problemen. mantelzorg en steunBuren spelen onmiskenbaar een belangrijke rol. Mobiliteit en contacten overstijgen ook vaak de buurt. Veel zorgbehoevende ouderen kunnen thuis blijven wonen dankzij mantelzorg, vaak door hun partner. ook kinderen helpen hun ouders vaak, zeker bij allochtone ouderen. De reflectie van de verantwoordelijken en experten woonzorg en de volledige analyse per doelgroep kan u lezen in het rapport op de website van de staten-generaal woonzorg. (Klik op 'voorbereidend onderzoek').
