In crisistijden gaat de druk om te presteren vaak samen met een zwaardere werklast en minder vrije tijd en rust, wat kan leiden tot burn-out. Burn-out treft steeds meer Belgen, kost veel aan onze gemeenschap en kan enkel tegengegaan worden door preventief voldoende rust te nemen. Maar wat zijn de oorsprong en de oorzaken van deze aandoening?
Voor burn-out bestaat er geen algemeen aanvaarde definitie. Leken hebben het over extreme vermoeidheid, stress, angst of depressie. In het medische jargon wordt het gedefinieerd als een chronische toestand van volledige uitputting, zowel fysiek als psychologisch. Om te begrijpen wat burn-out is, moet er gekeken worden naar de onderliggende mechanismen die het fenomeen veroorzaken.
Wanneer iemand gelukkig is wordt de prefrontale cortex aan de linkerkant van ons brein gestimuleerd. Deze vormt een buffer tegen stress: het helpt ons positief reageren op situaties, en helpt omgaan met occasionele stress die een paar keer per week voorkomt. De cortex stuurt ook het leerproces en het ontstaan van nieuwe neuronen of zenuwcellen bij volwassen.
Levensstijl in vraag stellen
Bij te veel stressprikkels raakt het afweersysteem echter uitgeput en werkt het niet efficiënt meer. Enerzijds activeert de adrenaline ons geheugen voor negatieve gebeurtenissen en anderzijds heeft een langdurige dosis cortisol een toxisch effect op de hippocampus. Dit heeft een negatief effect op de concentratie en het geheugen. Als dit proces niet stilgelegd wordt, kan iemand in een vicieuze cirkel belanden waarbij het steeds moeilijker wordt om goede beslissingen te nemen. Op dat moment beginnen de cellen van de linkse prefrontale cortex te verdwijnen, en volgen daarna ook de cellen van de rechtse prefrontale cortex. medische beeldvorming toont aan dat een depressief brein minder actief is.
Als de chronische stress blijft aanhouden, kan iemand zo in een situatie van negativisme verzeild raken dat dit leidt tot zware vermoeidheid en depressiviteit. In het westers economisch model, hebben mensen echter de neiging om niet naar hun lichaam te luisteren en toch vol te houden door middel van medicatie, cafeïne, nicotine... in plaats van de levensstijl in vraag te stellen.
Op die manier kan een patiënt een chronische burn-out krijgen in de medische zin van het woord. De symptomen die duren dan minstens 6 maanden aanhouden: uitputting en een onvermogen om zich te concentreren, zich zaken te herinneren en zich te organiseren. Naast menselijke drama schat Dr. Koeck op basis van gegevens verzameld bij de mutualiteiten, dat ziekteverzuim veroorzaakt door burn-out jaarlijks 1,2 miljard euro kost aan de Belgische sociale zekerheid.
Op tijd rusten
Om niet het slachtoffer te worden van negatieve stress en, op termijn, van burn-out, is het essentieel om momenten van rust en ontspanning in te lassen want deze kunnen de afsterving van hersencellen tegengaan, positieve gedachten stimuleren en ze laten toe om ons natuurlijk biologisch ritme te herstellen. Het 'anti-burn-out'-effect van vakanties werd reeds aangetoond maar vervaagt reeds na drie dagen en verdwijnt volledig na drie weken als de persoon in kwestie zijn levensstijl niet verandert wanneer hij van reis terugkomt. Het is dan cruciaal dat hij zichzelf regelmatig momenten van rust oplegt om hetzelfde niveau van rust als tijdens zijn vakanties te kunnen onderhouden.
Een studie van Dr. Paul Koeck uit 2011 bij deelnemers van zijn online programma 'MijnKwartier.be', heeft uitgewezen dat gestresseerde personen die dagelijks een kwartier aan zelfreflectie wijden om oplossingen op maat van hun problemen te vinden, hun stressniveau gemiddeld verminderen met 77% op één maand tijd. De herhaling van dit positieve proces, op zijn beurt, reactiveert de linkse prefrontale cortex en laat deze toe om zich te ontwikkelen. Op drie weken tijd – de tijd die nodig is om nieuwe stabiele connecties toe te laten tussen de zenuwcellen van de hersens – verhoogt het gevoel van tevredenheid met ongeveer 40%.
Een neuron heeft echter één maand nodig om zich te hervormen en 4 maanden om volwassen te worden. Een angstige persoon kan na een maand rust dus genezen zijn. Maar vier maanden psychotherapie in combinatie met een gepaste medische behandeling is van fundamenteel belang om een patiënt met chronische burn-out zijn toestand te laten stabiliseren en te kiezen voor een nieuwe levensstijl.
Wanneer iemand gelukkig is wordt de prefrontale cortex aan de linkerkant van ons brein gestimuleerd. Deze vormt een buffer tegen stress: het helpt ons positief reageren op situaties, en helpt omgaan met occasionele stress die een paar keer per week voorkomt. De cortex stuurt ook het leerproces en het ontstaan van nieuwe neuronen of zenuwcellen bij volwassen.
Levensstijl in vraag stellen
Bij te veel stressprikkels raakt het afweersysteem echter uitgeput en werkt het niet efficiënt meer. Enerzijds activeert de adrenaline ons geheugen voor negatieve gebeurtenissen en anderzijds heeft een langdurige dosis cortisol een toxisch effect op de hippocampus. Dit heeft een negatief effect op de concentratie en het geheugen. Als dit proces niet stilgelegd wordt, kan iemand in een vicieuze cirkel belanden waarbij het steeds moeilijker wordt om goede beslissingen te nemen. Op dat moment beginnen de cellen van de linkse prefrontale cortex te verdwijnen, en volgen daarna ook de cellen van de rechtse prefrontale cortex. medische beeldvorming toont aan dat een depressief brein minder actief is.
Als de chronische stress blijft aanhouden, kan iemand zo in een situatie van negativisme verzeild raken dat dit leidt tot zware vermoeidheid en depressiviteit. In het westers economisch model, hebben mensen echter de neiging om niet naar hun lichaam te luisteren en toch vol te houden door middel van medicatie, cafeïne, nicotine... in plaats van de levensstijl in vraag te stellen.
Op die manier kan een patiënt een chronische burn-out krijgen in de medische zin van het woord. De symptomen die duren dan minstens 6 maanden aanhouden: uitputting en een onvermogen om zich te concentreren, zich zaken te herinneren en zich te organiseren. Naast menselijke drama schat Dr. Koeck op basis van gegevens verzameld bij de mutualiteiten, dat ziekteverzuim veroorzaakt door burn-out jaarlijks 1,2 miljard euro kost aan de Belgische sociale zekerheid.
Op tijd rusten
Om niet het slachtoffer te worden van negatieve stress en, op termijn, van burn-out, is het essentieel om momenten van rust en ontspanning in te lassen want deze kunnen de afsterving van hersencellen tegengaan, positieve gedachten stimuleren en ze laten toe om ons natuurlijk biologisch ritme te herstellen. Het 'anti-burn-out'-effect van vakanties werd reeds aangetoond maar vervaagt reeds na drie dagen en verdwijnt volledig na drie weken als de persoon in kwestie zijn levensstijl niet verandert wanneer hij van reis terugkomt. Het is dan cruciaal dat hij zichzelf regelmatig momenten van rust oplegt om hetzelfde niveau van rust als tijdens zijn vakanties te kunnen onderhouden.
Een studie van Dr. Paul Koeck uit 2011 bij deelnemers van zijn online programma 'MijnKwartier.be', heeft uitgewezen dat gestresseerde personen die dagelijks een kwartier aan zelfreflectie wijden om oplossingen op maat van hun problemen te vinden, hun stressniveau gemiddeld verminderen met 77% op één maand tijd. De herhaling van dit positieve proces, op zijn beurt, reactiveert de linkse prefrontale cortex en laat deze toe om zich te ontwikkelen. Op drie weken tijd – de tijd die nodig is om nieuwe stabiele connecties toe te laten tussen de zenuwcellen van de hersens – verhoogt het gevoel van tevredenheid met ongeveer 40%.
Een neuron heeft echter één maand nodig om zich te hervormen en 4 maanden om volwassen te worden. Een angstige persoon kan na een maand rust dus genezen zijn. Maar vier maanden psychotherapie in combinatie met een gepaste medische behandeling is van fundamenteel belang om een patiënt met chronische burn-out zijn toestand te laten stabiliseren en te kiezen voor een nieuwe levensstijl.
