Als een Amerikaanse onderzoeker gelijk krijgt, zullen vrouwen in de toekomst nooit meer in de menopauze belanden. Dan blijven ze heel hun leven eicellen aanmaken, net zoals mannen zaadcellen. De wetenschapper slaagde erin om menselijke stamcellen uit eierstokken in te planten bij muizen, waarna die stamcellen uitgroeiden tot nieuwe eicellen. Een doorbraak in de vruchtbaarheidsbehandeling. "Hoopgevend voor vrouwen die vervroegd in de menopauze belanden", zegt professor Luc Delbeke.
"De wetenschapper in kwestie, Jonathan Tilly van het Massachusetts General Hospital in de Verenigde Staten, ken ik goed", zegt professor Herman Tournaye. "Hij heeft een persoonlijke motivatie om zich zo vast te bijten in het vruchtbaarheidsonderzoek. Jaren geleden leed hij aan teelbalkanker, waardoor hij zelf niet meer vruchtbaar is. Sindsdien experimenteert hij met allerlei theorieën om onvruchtbaarheid uit de wereld te helpen." "De essentie van Tilly's onderzoek gaat hierom: waarom kunnen mannen zoals Charlie Chaplin en Picasso kinderen blijven maken tot ze stokoud zijn en vrouwen niet?" zegt Herman Tournaye. "Omdat mannen in hun teelballen stamcellen hebben. Een stamcel is een cel die kan uitgroeien tot een andere cel. Zo kunnen mannen hun hele leven zaadcellen blijven bijmaken. Maar bij vrouwen zit dat anders. Vrouwen krijgen bij hun geboorte hun hele voorraad eicellen mee. Rond hun 50ste is die voorraad op. Dan zijn ze in de menopauze. Op is op, want vrouwen hebben in hun eierstokken geen stamcellen die kunnen uitgroeien tot nieuwe eicellen."
Bescheiden
Althans, dat is wat de wetenschap vandaag zegt. "Want Jonathan Tilly is het daar niet mee eens", zegt professor Tournaye. "Hij beweert dat in eierstokken wél stamcellen zitten, maar dat ze 'slapen'. Een jaar of vijf geleden haalde hij het wetenschappelijk tijdschrift 'Nature' met een experiment met eierstokken van vrouwen die bij een geslachtsoperatie man waren geworden en dus die eierstokken niet meer nodig hadden. Tilly beweert dat hij in die eierstokken stamcellen vond die hij weer aan de praat kreeg zodat ze eicellen maakten. Alleen, er haperde wat aan dat experiment. Want geen enkele ander wetenschapper slaagde erin om het te herhalen. Tilly besefte dat en bleef met zijn team verder aan zijn experiment sleutelen." En dat zorgde nu weer voor een - bescheiden -doorbraak. "Tilly zegt dat hij uit alle cellen in de eierstokken de stamcellen sorteerde. Hij markeerde ze met een speciale 'marker' zodat hij ze kon volgen tijdens het experiment. Hij stopte de cellen in menselijk weefsel en transplanteerde alles in een muis. Na een paar weken zouden de stamcellen zich hebben ontwikkeld tot eicellen."
Oma wordt mama
Toch is het nog te vroeg om victorie te kraaien, vindt professor Tournaye. "Het is nog af te wachten of andere wetenschappers dit experiment wél kunnen herhalen", zegt hij. "En dan nog is het niet gezegd dat de nieuwe eicel in staat is om uit te groeien tot een embryo of een baby." Maar als Jonathan Tilly en zijn onderzoeksteam gelijk krijgen, hoeven vrouwen niet meer in de menopauze te belanden. "Dan kunnen ze eicellen blijven bijmaken, hun hele leven lang", zegt professor Luc Delbeke, hoofd van de Centrum voor Reproductieve geneeskunde in Antwerpen. "Maar dat leidt dan weer tot deontologische kwesties: willen we 'omama's' die op hun zestigste nog baby's krijgen? Dat kan je je afvragen. Maar voor vrouwen die vervroegd in de menopauze geraken, op hun 35ste of zo, kan deze aanpak wel hoopgevend zijn. Die vrouwen zouden eicellen kunnen maken met hun eigen stamcellen, hun eigen materiaal. Dat zou een heel grote stap vooruit zijn."
Bescheiden
Althans, dat is wat de wetenschap vandaag zegt. "Want Jonathan Tilly is het daar niet mee eens", zegt professor Tournaye. "Hij beweert dat in eierstokken wél stamcellen zitten, maar dat ze 'slapen'. Een jaar of vijf geleden haalde hij het wetenschappelijk tijdschrift 'Nature' met een experiment met eierstokken van vrouwen die bij een geslachtsoperatie man waren geworden en dus die eierstokken niet meer nodig hadden. Tilly beweert dat hij in die eierstokken stamcellen vond die hij weer aan de praat kreeg zodat ze eicellen maakten. Alleen, er haperde wat aan dat experiment. Want geen enkele ander wetenschapper slaagde erin om het te herhalen. Tilly besefte dat en bleef met zijn team verder aan zijn experiment sleutelen." En dat zorgde nu weer voor een - bescheiden -doorbraak. "Tilly zegt dat hij uit alle cellen in de eierstokken de stamcellen sorteerde. Hij markeerde ze met een speciale 'marker' zodat hij ze kon volgen tijdens het experiment. Hij stopte de cellen in menselijk weefsel en transplanteerde alles in een muis. Na een paar weken zouden de stamcellen zich hebben ontwikkeld tot eicellen."
Oma wordt mama
Toch is het nog te vroeg om victorie te kraaien, vindt professor Tournaye. "Het is nog af te wachten of andere wetenschappers dit experiment wél kunnen herhalen", zegt hij. "En dan nog is het niet gezegd dat de nieuwe eicel in staat is om uit te groeien tot een embryo of een baby." Maar als Jonathan Tilly en zijn onderzoeksteam gelijk krijgen, hoeven vrouwen niet meer in de menopauze te belanden. "Dan kunnen ze eicellen blijven bijmaken, hun hele leven lang", zegt professor Luc Delbeke, hoofd van de Centrum voor Reproductieve geneeskunde in Antwerpen. "Maar dat leidt dan weer tot deontologische kwesties: willen we 'omama's' die op hun zestigste nog baby's krijgen? Dat kan je je afvragen. Maar voor vrouwen die vervroegd in de menopauze geraken, op hun 35ste of zo, kan deze aanpak wel hoopgevend zijn. Die vrouwen zouden eicellen kunnen maken met hun eigen stamcellen, hun eigen materiaal. Dat zou een heel grote stap vooruit zijn."
