Vaccin voorkomt pijnlijke gordelroos

Zestiplussers halveren hun kans op een pijnlijke aanval van gordelroos met een nieuw vaccin dat is ontworpen door vaccinproducent Sanofi Pasteur MSD. De Europese Commissie heeft toestemming gegeven om het vaccin in de EU op de markt te brengen.
gordelroos ('zona') is een gemene huiduitslag die wordt veroorzaakt door het waterpokkenvirus varicella zoster . De jeukende of pijnlijke rode blaasjes op gezicht, romp of ledematen beperken zich doorgaans tot één helft van het lichaam. De blaasjes zitten bijvoorbeeld als een gordel om de linkerhelft van de borstkas heen, vandaar de naam gordelroos.

Meestal gaat gordelroos vanzelf weer weg, maar de ziekte kan ook nare complicaties geven. Bij gordelroos in het gezicht kan een oog mee ontstoken raken en soms blijft de zenuwpijn doorzeuren, làng nadat de blaasjes genezen zijn. De pijn kan zo hevig zijn dat ze mensen het slapen of werken belet.

Gordelroos is een ouderenziekte, die vooral voorkomt bij zestigplussers die als kind de waterpokken hebben gehad. Na genezing van die kinderziekte is het virus achtergebleven in de zenuwknopen van de achterhoorn van hun ruggenmerg. Daar merken mensen hun verdere leven meestal niets meer van, maar soms wordt het virus op latere leeftijd weer actief en veroorzaakt het gordelroos. De kans daarop is het grootst als de immunafweer wat minder wordt, wat meestal het geval is vanaf de leeftijd van ongeveer zestig jaar. Ook onder stress of bij oververmoeidheid kan het virus zijn kans schoon zien. In Europa krijgen zo'n miljoen mensen per jaar gordelroos.

Blijkens een studie van Sanofi Pasteur MSD bij 38.000 senioren voorkomt vaccinatie bij de helft van de gevaccineerden een gordelroosuitbraak. Bij diegenen die de ziekte ondanks de vaccinatie toch krijgen, blijven bijna tweederde van de complicaties, zoals aanhoudende zenuwpijn, uit.

Hoe lang het vaccin, dat bestaat uit levend maar verzwakt virus, senioren tegen gordelroos beschermt, is onduidelijk. Tot dusver heeft de producent bewezen dat het minstens vijf jaar werkt. Sanofi Pasteur MSD volgt de eerste groep gevaccineerden tien jaar om meer over de langetermijnbescherming te weten te komen.

Ook ongewis blijft de invloed van vaccinatie op de kankerkans na een gordelroosaanval. artsen vermoeden namelijk dat een gordelroosuitbraak de voorbode kan zijn van andere ziekten waarbij een verzwakte afweer een rol speelt, zoals kanker. Een groep Belgische huisartsen onder leiding van Helena Geys van het Limburgs Universitair Centrum en Frank Buntinx van de KU Leuven rapporteerde vorig jaar een bijna twee keer verhoogde kans op kanker bij vijfenzestigplussers in de zes jaar na een gordelroosuitbraak, maar vond die kansverhoging onvoldoende groot om mensen na gordelroos systematisch op kanker te gaan screenen. Niet alle mensen met gordelroos krijgen immers kanker, en omgekeerd geldt hetzelfde.

Het gordelroosvaccin Zostavax zal niet als entstof tegen waterpokken worden gebruikt, hoewel dat in principe wel zou kunnen. Waterpokken worden immers door hetzelfde virus veroorzaakt als gordelroos. Maar omdat het vaccin alleen bij ouderen en alleen op het voorkomen van gordelroos is getest, mag het van de Europese Commissie niet aan kinderen maar alleen aan zestigplussers worden toegediend. Voor waterpokken bestaat overigens een apart vaccin.
06 jul 2006
meer over
zie ook rubriek