Kanker bij kinderen in opmars

Kanker bij kinderen en adolescenten komt steeds vaker voor, en dat voor zowat alle soorten van kanker die typisch zijn voor deze leeftijdsgroepen. Dat blijkt uit een grootschalig internationaal onderzoek naar de evolutie van kinderkanker in Europa in de voorbije dertig jaar.
Voor kinderen tot veertien jaar steeg het aantal van 118 patiëntjes per miljoen kinderen in de jaren zeventig tot 139 in de jaren negentig. Dat is een stijging van 1 procent per jaar. Bij adolescenten (15 tot 19 jaar) bedroeg de stijging zelfs 1,5 procent per jaar. En de stijgende trend versnelt nog, melden de onderzoekers vandaag in het medisch vakblad The Lancet. Dat er meer kinderkankergevallen gemeld worden, is niet alleen te verklaren door een verbeterde diagnose en registratie, menen de onderzoekers. Wat dan wel de oorzaak is, hopen ze te achterhalen door de kankerregisters verder uit te pluizen. Hoe vaak kanker voorkomt, kan afhangen van vervuilende stoffen in het milieu, de verspreiding van virusinfecties die kanker veroorzaken, of het tot uitdrukking komen van een erfelijke aanleg van kanker.

Voor kinderen met kanker is de kans op genezing in de voorbije drie decennia gelukkig wel aanzienlijk toegenomen. In de jaren zeventig leefden 44 van de 100 patiëntjes nog vijf jaar na de diagnose, in de jaren negentig was dat al 74 op 100. In het oosten van Europa verloopt de verbetering in de overlevingskansen trager dan in het westen.

Belgische kankercijfers zijn niet in de studie opgenomen. De kankerregisters in België zijn onvolledig, en de registratie in Vlaanderen is nog maar enkele jaar gestroomlijnd volgens internationale standaarden. Standaardisatie en nauwgezette registratie zijn noodzakelijk om te kunnen controleren of de kans op kanker in eigen land sterk afwijkt van die in het buitenland.

Lancet



Onderzoekers bestudeerden 63 databanken die het aantal kankergevallen bijhouden in 19 Europese landen. Belgische gegevens waren daar niet bij, want de kankerregistratie in België is onvolledig, en die in Vlaanderen voldoet nog maar sinds enkele jaren aan de strenge internationale normen.(Lancet : evidence of an increase of cancer incidence in childhood and adolescence )


Het aantal kankergevallen bij kinderen (zie tabel) steeg van 118 kankerpatiëntjes per miljoen kinderen in de jaren zeventig, tot 139 in de jaren negentig. Dat is een toename van gemiddeld 1 procent per jaar gedurende die drie decennia. De stijging was te zien bij de meeste soorten van kanker, leukemie is verantwoordelijk voor een groot aandeel van de stijging. Voor adolescenten bedroeg de stijging zelfs 1,5 procent: van 147 naar 193 per miljoen, en in het oosten van Europa ging het aantal sneller omhoog dan in het westen.


Verbeterde technieken voor diagnose en een verfijndere registratie van kanker bij kinderen kunnen maar een deel van de waargenomen stijging verklaren, menen de onderzoekers. Een grondige analyse van de cijfers heeft hen ervan overtuigd dat de toename reëel is. Verder onderzoek, dat de gegevens voor iedere kankersoort en voor iedere bevolkingsgroep in detail bekijkt, kan misschien duidelijkheid brengen over de oorzaken van de stijging. Sommige geografische en tijdsgebonden variaties in het aantal kankergevallen schijnen verklaarbaar te zijn door een erfelijke gevoeligheid voor kanker of kankeruitlokkende infecties die lokaal meer voorkomen, of door stoffen in het milieu. Schildklierkanker bijvoorbeeld is uitzonderlijk frequent in Wit-Rusland, door de kernramp in Tsjernobyl.


Het goede nieuws is dat de overlevingskansen van kinderen en jongeren met kanker sterk gestegen zijn: in de jaren zeventig leefde vijf jaar na de diagnose nog respectievelijk 44 en 50 procent van de patiëntjes, in de beide categorieën bedroeg dat in de jaren negentig 74 procent. Vooral in het westen zijn de vooruitzichten van jonge kankerpatiëntjes erop verbeterd, meer dan in het oosten van Europa.


De verbeterde overlevingskansen van kinderen met kanker in Europa staat in schril contrast tot wat zich in ontwikkelingslanden afspeelt, stelt kinderkankerexpert Catherine Cole van het Princess Margaret Kinderhospitaal in het Australische Perth in een commentaarstuk bij de studie. Daar sterven de meeste kinderen die kanker krijgen. Nu in Europa de investeringen geconcentreerd worden in gespecialiseerde kinderkankercentra, gaan er stemmen op om die centra in een soort van tweelingverband te laten samenwerken met centra in ontwikkelingslanden, zodat die van de rijke expertise kunnen meegenieten.

10 dec 2004
meer over
zie ook rubriek