Vrouwen die hun borsten zelf maandelijks onderzoeken op knobbeltjes, hebben niet meer kans om sneller borstkanker te ontdekken. Het zadelt hen bovendien met een vals gevoel van veiligheid op en kan ook aanleiding geven tot onnodige angst en medische onderzoeken.
kanker' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>borstkanker wordt niet vroeger ontdekt bij vrouwen die hun borsten regelmatig zelf onderzoeken in vergelijking met borstkankerpatiëntes die dat niet deden. Dat blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek van de Nederlandse KWF Kankerstichting. Die pleit daarom niet langer voor maandelijks borstzelfonderzoek. Ook de Canadian Cancer Society kwam onlangs tot dat besluit.
In Vlaanderen zeggen borstkankerspecialisten dat ze al langer niet meer actief pleiten voor borstzelfonderzoek. 'Grootschalige studies, onder meer in China, hebben enkele jaren geleden al aangetoond dat borstzelfonderzoek geen verschil maakt, niet voor het stadium van de tumor en niet voor de overlevingskansen van de patiënt', zegt Rudy Van den Broecke, gynaecoloog-senoloog van de borstkliniek UZ Gent.
Voor alle duidelijkheid: borstzelfonderzoek kan zeker geen kwaad. De kans op overleving van borstkanker hangt in grote mate af van het stadium waarin de kanker zich bevindt.
Hoe vroeger de kanker ontdekt wordt, hoe beter. als de vrouw door zelfonderzoek veranderingen aan haar borst voelt, kan ze met haar klachten bij de arts' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>huisarts gaan, die kan beoordelen wat er aan de hand is. Bovendien worden de meeste tumoren door de vrouw zelf ontdekt.
Toch zijn er ook heel wat nadelen aan verbonden, zeggen specialisten. Borstzelfonderzoek kan een vals gevoel van veiligheid geven. Als je geen knobbeltje voelt, wil dat niet zeggen dat je geen borstkanker hebt. Omgekeerd hoeft een knobbeltje in de borst niet meteen op borstkanker te wijzen. Er zijn zelfs meer goedaardige borstaandoeningen dan er kwaadaardige zijn (zie inzet).
Een gebrek aan kennis kan echter aanleiding geven tot onnodige angst. 'Als vrouwen iets voelen in hun borst, zijn ze vrij snel ongerust', beaamt Van den Broecke. 'En dan maak je hen niet snel wijs dat hen niets mankeert.'
'Als arts is het dan niet makkelijk om hen gerust te stellen. Als wij zeggen dat er niets aan de hand is, vragen veel vrouwen toch nog sluitend onderzoek (zoals een punctie of biopsie, red.).' Die onderzoeken leveren dan meestal de diagnose 'goedaardige afwijking' op. 'Ik noem dat opportunistische onderzoeken, die onnodig zijn en duur voor de samenleving', aldus Van den Broecke.
Volgens Erwin De Clerck, verantwoordelijke preventie van de Vlaamse Liga tegen Kanker, spelen de media een belangrijke rol in de 'psychose' van vrouwen. 'Vooral vrouwenbladen communiceren disproportioneel over tumoren bij jonge vrouwen. Dat komt uiteraard voor, maar is een marginaal fenomeen. Het zadelt veel vrouwen echter met een groot angstgevoel op.'
'Dit alles wil niet zeggen dat we borstzelfonderzoek nu moeten afraden en moeten zeggen dat het geen nut meer heeft', aldus De Clerck. 'De methode heeft heel veel goeds gedaan, zoals de mensen bewust gemaakt over het probleem en hen geleerd om sneller te reageren.'
'Dertig, veertig jaar geleden was borstzelfonderzoek de enige methode om borstkanker op te sporen, omdat er nog geen betere technieken bestonden. Ook de eerste foto's van mammografieën waren nog niet scherp en zuiver genoeg om een tumor te kunnen onderscheiden.'
'Ook nu nog is breast awareness, zoals men dat noemt, belangrijk. Wanneer een vrouw haar borsten beter kent, zal ze ook beter eventuele veranderingen opmerken. Nog belangrijker is echter dat vrouwen beseffen dat deze methode hun overlevingskansen niet verhoogt. Alleen een screeningsmammografie kan een tumor in een veel vroeger stadium ontdekken. Daarom moeten vrouwen zoveel mogelijk deze methode gebruiken.'
Ook Rudy Van den Broecke pleit resoluut voor een screeningsmammografie. Vrouwen tussen de 50 en 69 jaar kunnen vandaag om de twee jaar gratis zo'n mammografie laten doen.
'Maar in Vlaanderen neemt nog geen dertig procent van de doelgroep vrouwen eraan deel. Die resultaten zijn zeer teleurstellend en tonen aan dat we er actief voor moeten blijven pleiten.'
Kom Op Tegen Kanker, de tweejaarlijkse fondsenwervingscampagne van de VLK, staat dit jaar in het teken van borstkanker en probeert onder het motto 'laat wat zien' vrouwen te overtuigen naar hun borsten te laten kijken. De campagne loopt nog tot december.
Als u een knobbeltje in uw borst voelt, betekent dat nog niet dat u moet vrezen dat u borstkanker hebt.
Er zijn verschillende soorten knobbeltjes, die diverse oorzaken hebben. De meeste knobbeltjes zijn goedaardig, zeker als je ze heen en weer kunt bewegen onder de huid:
In Vlaanderen zeggen borstkankerspecialisten dat ze al langer niet meer actief pleiten voor borstzelfonderzoek. 'Grootschalige studies, onder meer in China, hebben enkele jaren geleden al aangetoond dat borstzelfonderzoek geen verschil maakt, niet voor het stadium van de tumor en niet voor de overlevingskansen van de patiënt', zegt Rudy Van den Broecke, gynaecoloog-senoloog van de borstkliniek UZ Gent.
Voor alle duidelijkheid: borstzelfonderzoek kan zeker geen kwaad. De kans op overleving van borstkanker hangt in grote mate af van het stadium waarin de kanker zich bevindt.
Hoe vroeger de kanker ontdekt wordt, hoe beter. als de vrouw door zelfonderzoek veranderingen aan haar borst voelt, kan ze met haar klachten bij de arts' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>huisarts gaan, die kan beoordelen wat er aan de hand is. Bovendien worden de meeste tumoren door de vrouw zelf ontdekt.
Toch zijn er ook heel wat nadelen aan verbonden, zeggen specialisten. Borstzelfonderzoek kan een vals gevoel van veiligheid geven. Als je geen knobbeltje voelt, wil dat niet zeggen dat je geen borstkanker hebt. Omgekeerd hoeft een knobbeltje in de borst niet meteen op borstkanker te wijzen. Er zijn zelfs meer goedaardige borstaandoeningen dan er kwaadaardige zijn (zie inzet).
Een gebrek aan kennis kan echter aanleiding geven tot onnodige angst. 'Als vrouwen iets voelen in hun borst, zijn ze vrij snel ongerust', beaamt Van den Broecke. 'En dan maak je hen niet snel wijs dat hen niets mankeert.'
'Als arts is het dan niet makkelijk om hen gerust te stellen. Als wij zeggen dat er niets aan de hand is, vragen veel vrouwen toch nog sluitend onderzoek (zoals een punctie of biopsie, red.).' Die onderzoeken leveren dan meestal de diagnose 'goedaardige afwijking' op. 'Ik noem dat opportunistische onderzoeken, die onnodig zijn en duur voor de samenleving', aldus Van den Broecke.
Volgens Erwin De Clerck, verantwoordelijke preventie van de Vlaamse Liga tegen Kanker, spelen de media een belangrijke rol in de 'psychose' van vrouwen. 'Vooral vrouwenbladen communiceren disproportioneel over tumoren bij jonge vrouwen. Dat komt uiteraard voor, maar is een marginaal fenomeen. Het zadelt veel vrouwen echter met een groot angstgevoel op.'
'Dit alles wil niet zeggen dat we borstzelfonderzoek nu moeten afraden en moeten zeggen dat het geen nut meer heeft', aldus De Clerck. 'De methode heeft heel veel goeds gedaan, zoals de mensen bewust gemaakt over het probleem en hen geleerd om sneller te reageren.'
'Dertig, veertig jaar geleden was borstzelfonderzoek de enige methode om borstkanker op te sporen, omdat er nog geen betere technieken bestonden. Ook de eerste foto's van mammografieën waren nog niet scherp en zuiver genoeg om een tumor te kunnen onderscheiden.'
'Ook nu nog is breast awareness, zoals men dat noemt, belangrijk. Wanneer een vrouw haar borsten beter kent, zal ze ook beter eventuele veranderingen opmerken. Nog belangrijker is echter dat vrouwen beseffen dat deze methode hun overlevingskansen niet verhoogt. Alleen een screeningsmammografie kan een tumor in een veel vroeger stadium ontdekken. Daarom moeten vrouwen zoveel mogelijk deze methode gebruiken.'
Ook Rudy Van den Broecke pleit resoluut voor een screeningsmammografie. Vrouwen tussen de 50 en 69 jaar kunnen vandaag om de twee jaar gratis zo'n mammografie laten doen.
'Maar in Vlaanderen neemt nog geen dertig procent van de doelgroep vrouwen eraan deel. Die resultaten zijn zeer teleurstellend en tonen aan dat we er actief voor moeten blijven pleiten.'
Kom Op Tegen Kanker, de tweejaarlijkse fondsenwervingscampagne van de VLK, staat dit jaar in het teken van borstkanker en probeert onder het motto 'laat wat zien' vrouwen te overtuigen naar hun borsten te laten kijken. De campagne loopt nog tot december.
Als u een knobbeltje in uw borst voelt, betekent dat nog niet dat u moet vrezen dat u borstkanker hebt.
Er zijn verschillende soorten knobbeltjes, die diverse oorzaken hebben. De meeste knobbeltjes zijn goedaardig, zeker als je ze heen en weer kunt bewegen onder de huid:
- cyste: een cyste is een kleine bal gevuld met water die heen en weer kan bewegen onder je huid, knobbelig aanvoelt en tot vijf centimeter groot kan worden, maar onschadelijk is. De precieze oorzaak ervan is niet bekend, maar men linkt het aan hormonale veranderingen: vooral adolescenten en vrouwen in de menopauze hebben er last van. De huisarts kan de cyste leegzuigen met een fijne naald.
- fibroadenoom: dit is een goedaardig gezwel dat wordt gevormd door klierweefsel met bindweefsel, rubberachtig aanvoelt en niet pijnlijk is. Vooral vrouwen tussen de 15 en de 30 jaar ontwikkelen fibroadenomen.
- lipoom (of vetbolletje): is een geïsoleerde massa vet. Het is niet pijnlijk, zacht, goed beweegbaar en het groeit traag.
