Nederlandse suikerpatiënt krijgt insulinecellen van donor

Rotterdam, 11 dec. Voor het eerst in Nederland is een suikerpatiënt behandeld met de insuline producerende cellen van een donor. Dat maakte het Leids Universitair Medisch Centrum, dat de transplantatie enkele weken geleden uitvoerde, vandaag bekend. De 39-jarige vrouw hoeft nu veel minder van het hormoon insuline te spuiten.
Bijzonder van de behandeling is dat de ziekte bij de bron wordt aangepakt, want defecte insuline producerende cellen zijn de oorzaak van diabetes type 1. Die cellen zijn bij de patiënte nu vervangen. De transplantatie is echter experimenteel, en geschikt voor slechts enkele tientallen Nederlandse patiënten per jaar. Nederland telt bijna zeventigduizend mensen met type-1-diabetes.

Mensen met diabetes type 1 produceren al vanaf de kinderleeftijd geen insuline, het hormoon dat suiker uit het bloed verwijdert. De groepjes cellen die dat normaal doen, de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier, zijn door een auto-immuunreactie vernietigd. Op de lange termijn zorgt dat voor hart-, vaat-, nier- en oogklachten.

Om klachten te voorkomen, spuiten diabetici insuline, maar bij sommige patiënten werkt dat onvoldoende. Spuiten zij te weinig, dan levert dat orgaanschade op. Spuiten zij te veel, dan daalt de suikerspiegel zo dat zij bewusteloos raken.

Het is een oud idee om de ziekte te genezen door patiënten te behandelen met eilandjes van Langerhans uit de alvleesklier van een overleden donor. Echter pas in 2000 lukte het Canadese artsen om dat op een betrouwbare manier te doen. Sindsdien is de behandeling wereldwijd bij circa zeshonderd diabetici uitgevoerd. De eilandjes worden uit de alvleesklier geïsoleerd en ingespoten in de poortader van de patiënt. De cellen nestelen zich dan in in de lever.

De Leidse internist-endocrinoloog Eelco de Koning is tevreden: „Ze vertelde dat het heel goed met haar ging: ze heeft vrijwel geen insuline nodig voor de maaltijden.”

Er zijn echter ook beperkingen. Na de behandeling moet een patiënt altijd medicijnen slikken om de afweer te onderdrukken, en het effect van de transplantatie vermindert na enkele jaren.

Bovendien is de capaciteit beperkt, omdat er in Nederland elk jaar slechts zeventig tot tachtig alvleesklieren beschikbaar komen voor deze transplantatie. Voor bijna elke patiënt zijn twee alvleesklieren nodig.

Voorlopig komen alleen diabetici in aanmerking die al een donororgaan (meestal een nier) hebben, omdat zij toch al afweeronderdrukkende medicijnen slikken. Er staan acht mensen op de wachtlijst.
12 dec 2007 00u15
zie ook rubriek