Vanaf 1 maart 2008 wordt HUMIRA (adalimumab, Abbott), het eerste volledig humane biologische geneesmiddel voor de behandeling van ernstige, actieve ziekte van Crohn terugbetaald. HUMIRA is enkel verkrijgbaar op voorschrift van een gastroenteroloog of internist.
In België lijden zo’n 15.000 personen aan de ziekte van crohn. Per jaar komen er in ons land 500 nieuwe gevallen bij. Deze chronische ontstekingsziekte van de darm drukt een belangrijke stempel op het dagelijkse leven van patiënten en hun omgeving. Het verminderen van de symptomen, het voorkomen van verwikkelingen en het verbeteren van de levenskwaliteit van de patiënt zijn cruciaal in de behandeling van de ziekte van crohn.
Prof. Paul Rutgeerts, gastroenteroloog UZ Gasthuisberg Leuven en hoogleraar inwendige ziekten KU Leuven: “Dankzij deze terugbetaling krijgt een grote groep patiënten met de ziekte van Crohn nu toegang tot een nieuw geneesmiddel. Dat is goed nieuws, want dit betekent dat wij patiënten nu twee biologische behandelings-opties kunnen voorstellen: adalimumab om zelf thuis onderhuids te injecteren of het andere biologische geneesmiddel dat per infuus in het ziekenhuis kan gegeven worden.”
Wat is de ziekte van Crohn?
De ziekte van Crohn is een auto-immuunziekte. De ontstekingen in de darmen ontstaan door een afwijking in het afweersysteem. Het lichaam produceert antistoffen tegen organismen die normaal niet als ziekteverwekkend beschouwd worden. Net zoals bij andere auto-immuunziekten (reumatoïde artritis, psoriasis artritis, spondylitis ankylosans en psoriasis) is uit onderzoek gebleken dat een bepaald eiwit een belangrijke rol speelt in het ontstaan en in stand houden van de ontstekingen.
Een diagnose van de ziekte van Crohn blijft moeilijk. De ziekte is voor iedere patiënt verschillend en de meeste patiënten ervaren reeds geruime tijd ongemakken en klachten voor ze advies van een arts inwinnen. De ziekte komt even vaak voor bij mannen als vrouwen. Ze duikt vooral op bij mensen tussen de 15 en de 40 jaar, maar ze kan ook vroeger of later in het leven de kop opsteken. De ontsteking kan alle delen van het maagdarmkanaal treffen (van mond tot anus) en ook de diepere lagen van de darmwand aantasten.
Het verloop van de ziekte is onvoorspelbaar. De klachten gaan op en af: een persoon met de ziekte van Crohn kan zich maanden of soms zelfs jaren goed voelen (remissie), om dan plots weer geconfronteerd te worden met een ‘opstoot’. De meest voorkomende klachten zijn buikpijn, hevige en frequente diarree, koorts, misselijkheid, gewichtsverlies en verminderde eetlust. De voortdurende ontstekingen vergen veel energie waardoor patiënten vaak last hebben van zware vermoeidheid. Dit is zonder twijfel de moeilijkst te behandelen klacht.
Het prioriteitenlijstje van de patiënt
Bij de therapeutische aanpak van de ziekte van Crohn is het belangrijk om rekening te houden met de behoeften en verwachtingen van de patiënten. Zich snel beter voelen, een duurzame doeltreffendheid en een verminderd risico op een ziekenhuisopname staan hoog op het prioiriteitenlijstje van de patiënt.
Uit klinisch onderzoek blijkt dat een behandeling met TNF-alfa-blokkers een snelle verlichting van de symptomen oplevert en dat patiënten al vrij snel een betere levenskwaliteit ervaren. Bij inductie met adalimumab heeft 59% van de patiënten een snelle respons (Hanauer, SB. et al, Gastroenterology 2006; 130: 323-33). Met een onderhoudsdosis van 40 mg adalimumab om de twee weken is 81% van de patiënten die op 26 weken in remissie zijn, dat nog steeds na 56 weken (Colombel JF et al., Gastroenterology; 132: 52-65). Daarnaast is gebleken dat bij wie een behandeling met adalimumab volgt, het risico op een ziekenhuisopname met 57% afneemt na 1 jaar (Feagan BG, et al., DDW 2007).
Niet alle patiënten beantwoorden echter op dezelfde manier op een biologische behandeling. Het is momenteel niet te voorspellen of een patiënt wel of niet op een TNF-alfa-blokker zal reageren. Voor patiënten die niet goed reageren op de ene behandeling, kan een andere TNF-alfa-blokker een oplossing bieden.
Dr. Geert D’Haens, gastroenteroloog Imeldaziekenhuis Bonheiden, heeft in het kader van studies tientallen personen met de ziekte van Crohn behandeld met adalimumab: “We spreken hier over een ziekte voor het leven. Er bestaat vandaag nog geen middel om de ziekte te genezen. Voor patiënten is het dan ook uitermate belangrijk dat zij een zo normaal mogelijk leven kunnen leiden. Dit kan enkel als ze de symptomen zo veel mogelijk onder controle kunnen houden. Voor patiënten met een ernstige, actieve ziekte van Crohn waarbij tot voor kort geen andere behandelingsmogelijkheden meer over waren biedt de komst van adalimumab een nieuw perspectief.”
Hoe werken TNFalfa-blokkers?
Adalimumab is een TNFalfa-blokker en richt zich rechtstreeks op een eiwit - TNF-alfa of Tumor Necrosis Factor alfa - dat een centrale rol speelt bij het ontstaan en in stand houden van ontstekingen.
Prof. Martine De Vos, diensthoofd gastroenterologie UZ Gent: “Sinds de komst van de TNF-alfa blokkers zien we een enorme verbetering van de levenskwaliteit van de patiënten. De belangrijkste werking van TNF-alfa-blokkers is dat zij het afweersysteem enigszins onderdrukken. Om ontstekingsreacties tegen te gaan, is dit ook precies de bedoeling. Dit betekent wel dat mensen die TNF-alfa-blokkers gebruiken, gevoeliger kunnen zijn voor infecties. Patiënten moeten dus extra alert zijn op de eerste ongewone ziekteverschijnselen of koorts en in dat geval steeds hun behandelende arts raadplegen.”
De patiënt kan de nieuwe biologische behandeling zelf toedienen
Na een training wordt adalimumab in een gebruiksklare spuit door de patiënt zelf thuis onderhuids geïnjecteerd. Dit is een belangrijk voordeel voor de patiënt, want de ziekte treft vooral jongvolwassenen die zich in de meest actieve periode van hun leven bevinden. Het feit om zelf hun behandeling te kunnen toedienen geeft hen de nodige vrijheid om een zo normaal mogelijk leven te kunnen leiden.
Prof. Paul Rutgeerts, gastroenteroloog UZ Gasthuisberg Leuven en hoogleraar inwendige ziekten KU Leuven: “Dankzij deze terugbetaling krijgt een grote groep patiënten met de ziekte van Crohn nu toegang tot een nieuw geneesmiddel. Dat is goed nieuws, want dit betekent dat wij patiënten nu twee biologische behandelings-opties kunnen voorstellen: adalimumab om zelf thuis onderhuids te injecteren of het andere biologische geneesmiddel dat per infuus in het ziekenhuis kan gegeven worden.”
Wat is de ziekte van Crohn?
De ziekte van Crohn is een auto-immuunziekte. De ontstekingen in de darmen ontstaan door een afwijking in het afweersysteem. Het lichaam produceert antistoffen tegen organismen die normaal niet als ziekteverwekkend beschouwd worden. Net zoals bij andere auto-immuunziekten (reumatoïde artritis, psoriasis artritis, spondylitis ankylosans en psoriasis) is uit onderzoek gebleken dat een bepaald eiwit een belangrijke rol speelt in het ontstaan en in stand houden van de ontstekingen.
Een diagnose van de ziekte van Crohn blijft moeilijk. De ziekte is voor iedere patiënt verschillend en de meeste patiënten ervaren reeds geruime tijd ongemakken en klachten voor ze advies van een arts inwinnen. De ziekte komt even vaak voor bij mannen als vrouwen. Ze duikt vooral op bij mensen tussen de 15 en de 40 jaar, maar ze kan ook vroeger of later in het leven de kop opsteken. De ontsteking kan alle delen van het maagdarmkanaal treffen (van mond tot anus) en ook de diepere lagen van de darmwand aantasten.
Het verloop van de ziekte is onvoorspelbaar. De klachten gaan op en af: een persoon met de ziekte van Crohn kan zich maanden of soms zelfs jaren goed voelen (remissie), om dan plots weer geconfronteerd te worden met een ‘opstoot’. De meest voorkomende klachten zijn buikpijn, hevige en frequente diarree, koorts, misselijkheid, gewichtsverlies en verminderde eetlust. De voortdurende ontstekingen vergen veel energie waardoor patiënten vaak last hebben van zware vermoeidheid. Dit is zonder twijfel de moeilijkst te behandelen klacht.
Het prioriteitenlijstje van de patiënt
Bij de therapeutische aanpak van de ziekte van Crohn is het belangrijk om rekening te houden met de behoeften en verwachtingen van de patiënten. Zich snel beter voelen, een duurzame doeltreffendheid en een verminderd risico op een ziekenhuisopname staan hoog op het prioiriteitenlijstje van de patiënt.
Uit klinisch onderzoek blijkt dat een behandeling met TNF-alfa-blokkers een snelle verlichting van de symptomen oplevert en dat patiënten al vrij snel een betere levenskwaliteit ervaren. Bij inductie met adalimumab heeft 59% van de patiënten een snelle respons (Hanauer, SB. et al, Gastroenterology 2006; 130: 323-33). Met een onderhoudsdosis van 40 mg adalimumab om de twee weken is 81% van de patiënten die op 26 weken in remissie zijn, dat nog steeds na 56 weken (Colombel JF et al., Gastroenterology; 132: 52-65). Daarnaast is gebleken dat bij wie een behandeling met adalimumab volgt, het risico op een ziekenhuisopname met 57% afneemt na 1 jaar (Feagan BG, et al., DDW 2007).
Niet alle patiënten beantwoorden echter op dezelfde manier op een biologische behandeling. Het is momenteel niet te voorspellen of een patiënt wel of niet op een TNF-alfa-blokker zal reageren. Voor patiënten die niet goed reageren op de ene behandeling, kan een andere TNF-alfa-blokker een oplossing bieden.
Dr. Geert D’Haens, gastroenteroloog Imeldaziekenhuis Bonheiden, heeft in het kader van studies tientallen personen met de ziekte van Crohn behandeld met adalimumab: “We spreken hier over een ziekte voor het leven. Er bestaat vandaag nog geen middel om de ziekte te genezen. Voor patiënten is het dan ook uitermate belangrijk dat zij een zo normaal mogelijk leven kunnen leiden. Dit kan enkel als ze de symptomen zo veel mogelijk onder controle kunnen houden. Voor patiënten met een ernstige, actieve ziekte van Crohn waarbij tot voor kort geen andere behandelingsmogelijkheden meer over waren biedt de komst van adalimumab een nieuw perspectief.”
Hoe werken TNFalfa-blokkers?
Adalimumab is een TNFalfa-blokker en richt zich rechtstreeks op een eiwit - TNF-alfa of Tumor Necrosis Factor alfa - dat een centrale rol speelt bij het ontstaan en in stand houden van ontstekingen.
Prof. Martine De Vos, diensthoofd gastroenterologie UZ Gent: “Sinds de komst van de TNF-alfa blokkers zien we een enorme verbetering van de levenskwaliteit van de patiënten. De belangrijkste werking van TNF-alfa-blokkers is dat zij het afweersysteem enigszins onderdrukken. Om ontstekingsreacties tegen te gaan, is dit ook precies de bedoeling. Dit betekent wel dat mensen die TNF-alfa-blokkers gebruiken, gevoeliger kunnen zijn voor infecties. Patiënten moeten dus extra alert zijn op de eerste ongewone ziekteverschijnselen of koorts en in dat geval steeds hun behandelende arts raadplegen.”
De patiënt kan de nieuwe biologische behandeling zelf toedienen
Na een training wordt adalimumab in een gebruiksklare spuit door de patiënt zelf thuis onderhuids geïnjecteerd. Dit is een belangrijk voordeel voor de patiënt, want de ziekte treft vooral jongvolwassenen die zich in de meest actieve periode van hun leven bevinden. Het feit om zelf hun behandeling te kunnen toedienen geeft hen de nodige vrijheid om een zo normaal mogelijk leven te kunnen leiden.
