Er zijn experimenten bezig met mensapen bij wie een superlens wordt ingebracht die even beweeglijk is als het gewone oog.
Het vervangen van de menselijke lens door een kunstlens is bij allerlei oogziekten, zoals cataract, routine geworden. Sinds een vijftiental jaar wordt de echte lens vervangen door een plastic lens. Daarbij heeft de patiënt de keuze tussen een multifocale lens of een lens waarmee je alleen ver kunt zien. In het laatste geval heb je nog altijd een brilletje nodig om te lezen. De multifocale lenzen bestaan uit een serie ringen met allemaal verschillende focussen. 'Het enige probleem is dat je die multifocale lenzen gewoon moet worden. Je moet je hersens trainen om ermee om te gaan', zegt Philippe Kestelyn van het Universitair ziekenhuis Gent. 'Bovendien zijn ze niet perfect. Bij mensen die een perfect zicht nodig hebben, zoals architecten, planten we een gewone plastic lens in. De patiënt heeft dan wel nog een leesbril nodig maar hij zal zich daar perfect bij voelen. Sommige mensen worden zelfs hun multifocale lenzen helemaal niet meer gewoon. Dan moeten we die weer uithalen.'
Het inplanten van een lens kost de patiënt zowat 200 euro aan remgeld. In België gebeuren dergelijke operaties bij duizenden patiënten. Toch gebeurt dat niet bij om het even wie. Vooral omdat de kans op infectie tamelijk hoog is. Het probleem is wel dat de plastic lenzen stijf zijn. Je kunt ze niet meer bewegen. De oogspieren kunnen niet meer bepalen of de lens ver of dicht moet focussen, net zoals bij echte lenzen. 'Sinds een tijdje worden er op mensapen experimenten uitgevoerd waarbij de lens slechts gedeeltelijk wordt weggenomen', zegt Kestelyn. 'De lens bestaat uit een kern, de schors en het kapsel. In plaats van die lens gewoon te vervangen door een stukje plastic, wordt de kern en de schors weggezogen. Het kapsel laten we zitten. Kern en schors vervangen we door een speciale gel. Dat benadert het echte oog van zeer dichtbij. Je kunt dan immers nog altijd focussen op dingen die ver en nabij zijn. Ze noemen dat het “bionische, oog, omdat het kunstmatige erg lijkt op het menselijke. We zullen de ingreep wel maar ten vroegste binnen vijf jaar kunnen uitvoeren.'
Het inplanten van een lens kost de patiënt zowat 200 euro aan remgeld. In België gebeuren dergelijke operaties bij duizenden patiënten. Toch gebeurt dat niet bij om het even wie. Vooral omdat de kans op infectie tamelijk hoog is. Het probleem is wel dat de plastic lenzen stijf zijn. Je kunt ze niet meer bewegen. De oogspieren kunnen niet meer bepalen of de lens ver of dicht moet focussen, net zoals bij echte lenzen. 'Sinds een tijdje worden er op mensapen experimenten uitgevoerd waarbij de lens slechts gedeeltelijk wordt weggenomen', zegt Kestelyn. 'De lens bestaat uit een kern, de schors en het kapsel. In plaats van die lens gewoon te vervangen door een stukje plastic, wordt de kern en de schors weggezogen. Het kapsel laten we zitten. Kern en schors vervangen we door een speciale gel. Dat benadert het echte oog van zeer dichtbij. Je kunt dan immers nog altijd focussen op dingen die ver en nabij zijn. Ze noemen dat het “bionische, oog, omdat het kunstmatige erg lijkt op het menselijke. We zullen de ingreep wel maar ten vroegste binnen vijf jaar kunnen uitvoeren.'
