Ziekenhuisinfecties: kosten en aantal sterfgevallen

Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) raamt dat ten gevolge van ziekenhuisinfecties in België elk jaar ruim 2600 patiënten voortijdig sterven tijdens het ziekenhuisverblijf. Daarnaast verlengt een ziekenhuisinfectie het ziekenhuisverblijf met gemiddeld een week. Dit langere verblijf kost de gemeenschap jaarlijks bijna 400 miljoen euro.
ziekenhuisinfecties zijn de meest voorkomende complicatie bij gehospitaliseerde patiënten. Ze verhogen de sterfte onder de patiënten en verlengen het verblijf in het ziekenhuis. Het KCE rapporteerde eind vorig jaar dat 6 % van alle ziekenhuispatiënten kampen met een ziekenhuisinfectie. Het deed daarvoor een grootschalige meting in meer dan de helft van de Belgische ziekenhuizen. Op de naar schatting 125 000 patiënten die jaarlijks een ziekenhuisinfectie oplopen, overlijden niet minder dan 17 500 patiënten tijdens hun verblijf in het ziekenhuis, zonder dat dit overlijden daarom ook te wijten is aan de infectie. Een deel van de sterfgevallen wordt er alleszins direct of indirect door veroorzaakt. Dit aantal werd in het huidige rapport door het KCE berekend. Ook de meeruitgaven voor de gemeenschap, te wijten aan een verlenging van het ziekenhuisverblijf ,werden geraamd.

Longontstekingen en infecties in de bloedbaan het gevaarlijkst en het duurst
Het KCE schat dat elk jaar in België 2625 personen voortijdig sterven in het ziekenhuis door een ziekenhuisinfectie. Vooral de longontstekingen zijn dodelijk, alsook septicemie (infectie in de bloedbaan), en dit zowel op afdelingen intensieve zorgen als op de afdelingen inwendige geneeskunde, chirurgie, geriatrie en revalidatie.

Longontstekingen (100 miljoen euro), septicemie (80 miljoen euro), en de veel voorkomende urineweginfecties (80 miljoen euro) veroorzaken de meeste bijkomende kosten, vooral op de vermelde afdelingen. In totaal schat het KCE de jaarlijkse meeruitgaven voor de gemeenschap op 384 miljoen euro. Dit is vooral te wijten aan een gemiddelde verlenging van het ziekenhuisverblijf met 6,7 dagen per ziekenhuisinfectie. Met voor 2008 een verblijfkost van 371 euro per dag in het ziekenhuis (plus de medische zorgen) lopen de uitgaven al snel op.

Het KCE beveelt dan ook aan de opvolging van ziekenhuisinfecties verder toe te spitsen op deze drie groepen van infecties op de vermelde afdelingen. Deelname door de ziekenhuizen aan grootschalige prevalentie studies zou verder verplicht moeten worden om de impact van preventieve maatregelen te kunnen opvolgen. Verder onderzoek is aangewezen naar de kosten en baten van mogelijke preventieve maatregelen en naar wondinfecties die zich voordoen na het ontslag uit het ziekenhuis. Daarnaast moeten infecties in rust- en verzorgingsinstellingen en het belang van dragerschap van kiemen die bestand zijn tegen antibiotica onder de loep worden genomen.

Ter verduidelijking: verschil en verband tussen ziekenhuisinfecties, 'adverse events' en medische fouten
Het KCE stelde vast dat de media vaak de begrippen ziekenhuisinfecties, medische fouten en ongewenste complicaties (of 'adverse events') door elkaar gebruiken.

'Adverse events'of ongewenste voorvallen in een ziekenhuis vormen een ruimer begrip dan de ziekenhuisinfecties. Een adverse event wordt vooral veroorzaakt door de manier waarop de zorgverlening is georganiseerd en minder door de ziekte van de patiënt. Naast de ziekenhuisinfecties zijn doorligwonden en longembolie goed gekende voorbeelden. Om adverse events te kunnen vermijden moet men ze eerst in kaart kunnen brengen. Uit een eerdere KCE studie blijkt dat het opsporen van adverse events via administratieve databanken kan verbeterd worden door een aangepaste registratie van de opnamegegevens.

Ziekenhuisinfecties, ook nosocomiale infecties genoemd, behoren dus ook tot de adverse events. Ze ontstaan eveneens tijdens het verblijf in het ziekenhuis. Ongeveer 30 % van de ziekenhuisinfecties zou kunnen vermeden worden door gepaste maatregelen zoals handhygiëne. De impact van die maatregelen hangt echter ook af van het soort ziekenhuisinfectie.

Ook complicaties veroorzaakt door medische fouten zijn een adverse event. Het gaat hier om een juridisch begrip: bij een medische fout is bewezen dat een complicatie is veroorzaakt door de fout van een zorgverlener of door een gebrekkige organisatie van de zorg door de zorginstelling.
02 feb 2009 15u52
Bron: KCE