Obese kinderen krijgen al op jonge leeftijd te maken met slagaderverkalking, veroorzaakt door het disfunctioneren van de cellen aan de binnenkant van de bloedvaten. Dr. Luc Bruyndonckx (UAntwerpen/UZA) onderzocht of en hoe de functie van deze cellen verbeterd kan worden. Zijn bevindingen werden gepubliceerd in het vooraanstaande tijdschrift Pediatrics.
Het endotheel is het weefsel waarmee de bloedvaten' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>bloedvaten binnenin bekleed zijn. Het disfunctioneren van deze endotheelcellen is de eerste stap in de ontwikkeling van aderverkalking en is al aanwezig bij obese kinderen. Het voorkomen van hart- en vaataandoeningen moet dus zo vroeg mogelijk aangevat worden.
Het was al aangetoond dat zes weken training en/of dieet volstaan om de endotheeldisfunctie in de grote bloedvaten van obese kinderen te herstellen. Maar steeds meer studies tonen aan dat het probleem ook optreedt in de kleinere bloedvaten (microvasculaire endotheeldisfunctie) en over het mogelijk herstel van deze kleine bloedvaten was nog niets geweten.
“We onderzochten de impact van obesitas bij kinderen op de microvasculaire endotheeldisfunctie. Ook wilden we nagaan of een residentieel programma bestaande uit dieet én fysieke training gedurende tien maanden de microvasculaire endotheeldisfunctie herstelt”, verduidelijkt Luc Bruyndonckx, verbonden aan de Faculteit geneeskunde en Gezondheidswetenschappen van UAntwerpen en de dienst pediatrie van het uza.
Om dit te onderzoeken namen twee groepen obese adolescenten deel aan de studie. De eerste groep, 33 adolescenten met een gemiddelde leeftijd van 15 jaar en een gemiddeld gewicht van 103 kg, volgde gedurende één jaar een intensief dieet- en bewegingsprogramma in het Zeepreventorium van De Haan. De controlegroep bestond uit 28 adolescenten met een gemiddelde leeftijd van 15 jaar en een gemiddeld gewicht van 104 kg. Deze kinderen stonden op de wachtlijst om behandeld te worden.
Kans op herstel
Eerder onderzoek had al ontkracht dat het endotheel slechts een barrière vormt. Het endotheel regelt zeer strikt de diameter van de bloedvaten. Wanneer we bijvoorbeeld starten met lopen zal het endotheel het signaal geven dat er meer bloed naar de spieren in onze benen moeten gaan. Maar, door de binnenzijde van de vaatwand af te lijnen, wordt het endotheel ook aan beschadigende factoren blootgesteld. Wanneer ze beschadigd zijn zullen endotheelcellen micropartikels (endotheliale micropartikels: EMP) vrijstellen in het bloed, waarvan de aantallen de graad van de endotheelschade aanduiden. Wanneer de beschadiging nog langer aanhoudt gaat de betrokken endotheelcel verloren. Er werd wel aangetoond dat het endotheel zich actief kan herstellen. Endotheel Progenitor Cellen (EPC), voorlopercellen uit het beenmerg, nemen namelijk de plaats van afgestorven endotheelcellen in.
“In een studie bij obese adolescenten én adolescenten met een normaal gewicht konden we aantonen dat obese kinderen een slechtere microvasculaire endotheelfunctie hebben. Ook beschikken zij over minder EPC en meer EMP in het bloed in vergelijking met kinderen op een normaal gewicht, gematcht voor leeftijd en geslacht. Het endotheel herstelt zich bij obese kinderen dus minder goed.”
“Op het einde van de behandeling in het Zeepreventorium hadden de kinderen gemiddeld 27 kg gewicht verloren. De kinderen die op de wachtlijst stonden, hadden in dezelfde periode een gewichtstoename van 7 kg”, legt Bruyndonckx uit. “Verder toonde onze studie aan dat ook de microvasculaire endotheelfunctie bij obese kinderen na tien maanden behandeling hersteld kan worden. Dat gebeurt klaarblijkelijk in twee fasen: eerst stelden we na vijf maanden een stijging van het aantal EPC vast, dus een actief herstel van het endotheel. En op het einde van de behandeling een daling van het aantal EMP, wat wijst op minder beschadiging van het endotheel.”
obesitas bij kinderen leidt dus tot endotheelbeschadiging en een verminderde capaciteit van endotheliaal herstel. Behandelprogramma’s waarbij dieet en fysieke training gecombineerd worden, zijn geschikt om de microvasculaire endotheelfunctie te normaliseren, als deze over langere tijd gehandhaafd worden.
Het was al aangetoond dat zes weken training en/of dieet volstaan om de endotheeldisfunctie in de grote bloedvaten van obese kinderen te herstellen. Maar steeds meer studies tonen aan dat het probleem ook optreedt in de kleinere bloedvaten (microvasculaire endotheeldisfunctie) en over het mogelijk herstel van deze kleine bloedvaten was nog niets geweten.
“We onderzochten de impact van obesitas bij kinderen op de microvasculaire endotheeldisfunctie. Ook wilden we nagaan of een residentieel programma bestaande uit dieet én fysieke training gedurende tien maanden de microvasculaire endotheeldisfunctie herstelt”, verduidelijkt Luc Bruyndonckx, verbonden aan de Faculteit geneeskunde en Gezondheidswetenschappen van UAntwerpen en de dienst pediatrie van het uza.
Om dit te onderzoeken namen twee groepen obese adolescenten deel aan de studie. De eerste groep, 33 adolescenten met een gemiddelde leeftijd van 15 jaar en een gemiddeld gewicht van 103 kg, volgde gedurende één jaar een intensief dieet- en bewegingsprogramma in het Zeepreventorium van De Haan. De controlegroep bestond uit 28 adolescenten met een gemiddelde leeftijd van 15 jaar en een gemiddeld gewicht van 104 kg. Deze kinderen stonden op de wachtlijst om behandeld te worden.
Kans op herstel
Eerder onderzoek had al ontkracht dat het endotheel slechts een barrière vormt. Het endotheel regelt zeer strikt de diameter van de bloedvaten. Wanneer we bijvoorbeeld starten met lopen zal het endotheel het signaal geven dat er meer bloed naar de spieren in onze benen moeten gaan. Maar, door de binnenzijde van de vaatwand af te lijnen, wordt het endotheel ook aan beschadigende factoren blootgesteld. Wanneer ze beschadigd zijn zullen endotheelcellen micropartikels (endotheliale micropartikels: EMP) vrijstellen in het bloed, waarvan de aantallen de graad van de endotheelschade aanduiden. Wanneer de beschadiging nog langer aanhoudt gaat de betrokken endotheelcel verloren. Er werd wel aangetoond dat het endotheel zich actief kan herstellen. Endotheel Progenitor Cellen (EPC), voorlopercellen uit het beenmerg, nemen namelijk de plaats van afgestorven endotheelcellen in.
“In een studie bij obese adolescenten én adolescenten met een normaal gewicht konden we aantonen dat obese kinderen een slechtere microvasculaire endotheelfunctie hebben. Ook beschikken zij over minder EPC en meer EMP in het bloed in vergelijking met kinderen op een normaal gewicht, gematcht voor leeftijd en geslacht. Het endotheel herstelt zich bij obese kinderen dus minder goed.”
“Op het einde van de behandeling in het Zeepreventorium hadden de kinderen gemiddeld 27 kg gewicht verloren. De kinderen die op de wachtlijst stonden, hadden in dezelfde periode een gewichtstoename van 7 kg”, legt Bruyndonckx uit. “Verder toonde onze studie aan dat ook de microvasculaire endotheelfunctie bij obese kinderen na tien maanden behandeling hersteld kan worden. Dat gebeurt klaarblijkelijk in twee fasen: eerst stelden we na vijf maanden een stijging van het aantal EPC vast, dus een actief herstel van het endotheel. En op het einde van de behandeling een daling van het aantal EMP, wat wijst op minder beschadiging van het endotheel.”
obesitas bij kinderen leidt dus tot endotheelbeschadiging en een verminderde capaciteit van endotheliaal herstel. Behandelprogramma’s waarbij dieet en fysieke training gecombineerd worden, zijn geschikt om de microvasculaire endotheelfunctie te normaliseren, als deze over langere tijd gehandhaafd worden.
