De Vlaamse ziekenhuiszorg is er voor iedereen. Voor patiënten met een al dan niet dringend probleem, tijdens of buiten de kantooruren, voor één pathologie of meerdere, voor zelfredzame of zwaar zorgafhankelijke patiënten, voor wie rijk is of arm, er alleen voorstaat of nog een uitgebreid sociaal vangnet heeft, zich verstaanbaar kan maken of niet.... Elke patiënt kan terecht in onze ziekenhuizen, en dat zonder noemenswaardige wachtlijsten. Dat is behoorlijk uniek in de wereld. Door dit brede zorgbereik behoren we al jaren op verschillende vlakken tot de wereldtop in de gezondheidszorg.
Er dienen zich echter voor de zorg cruciale uitdagingen aan, aldus Zorgnet Vlaanderen. Enerzijds is er de sterke toename van patiënten met multipele chronische aandoeningen. Dat sterk gestegen aantal chronisch zieken is toe te schrijven aan de vergrijzing van de bevolking en aan een betere medische en verpleegkundige zorg, waardoor veel meer aandoeningen kunnen behandeld worden en evolueren naar een chronische pathologie.
Anderzijds is er de evolutie naar een steeds verdergaande specialisatie in de acute zorg. Hypergespecialiseerde geneeskunde voor zeldzame aandoeningen, waarvoor vaak dure technologie noodzakelijk is, zorgen voor meer fragmentering in het aanbod.
Niet alleen het soort aandoeningen, maar ook de patiënt zelf, en de opvattingen over zijn of haar rol in het zorgproces wijzigen. Patiënten willen niet langer lijdend voorwerp van medische actie zijn, maar actieve participant in het zorgproces.
Nood aan een nieuw zorgmodel met vier cruciale elementen
Die tendensen, samen met de noodzaak om een kwaliteitsvolle zorg, een brede toegankelijkheid en betaalbaarheid te bewaren, maken duidelijk dat ons huidig zorgmodel toe is aan een fundamentele herziening, zo vindt Zorgnet Vlaanderen. Vier elementen zijn cruciaal in het veranderingsproces: samenwerking tussen ziekenhuizen onderling en met andere partners in de zorg, ict, multidisciplinair teamwerk en nieuwe vormen van financiering.
Ziekenhuizen zullen in de toekomst niet langer op zich staande instellingen kunnen zijn. Ze worden een schakel in een keten van zorg waarin de patiënt centraal staat.
1) De samenwerking krijgt gestalte in zowel verticale als horizontale netwerken. In verticale netwerken werken ziekenhuizen onderling samen om patiënten met complexe, gespecialiseerde en intensieve zorgnoden te behandelen. In horizontale netwerken gaan ziekenhuizen samenwerken met de eerstelijn, thuiszorg, woonzorgcentra, geestelijke gezondheidszorg ambulante zorg…
2) Een noodzakelijke hefboom om deze transitie te realiseren is een snelle en veralgemeende toepassing van ondersteunende ict. Investeren in technologie, zowel voor communicatie, diagnose als therapie, wordt het cruciale element om de transitie te faciliteren en om patiënten en zorgprofessionals (virtueel) bijeen te brengen.
3) Ook de professionals zijn een kritische succesfactor om het transitieproces te doen slagen. Er is de schaarste op de arbeidsmarkt, de nood aan flexibiliteit en de spanning tussen specialistische versus generalistische zorg. Er dient ingezet te worden op teamwerking en een multidisciplinaire aanpak. Er zal ook gesleuteld moeten worden aan de afbakening van taken en functies tussen de verschillende beroepsgroepen.
4) De nieuwe zorgvormen veronderstellen ook nieuwe financieringssystemen. De vergoeding van de zorgverstrekkers moet eerlijk en fair zijn naar inzet, inspanning, continuïteit, toegankelijkheid en verantwoordelijkheid.
Kantelmoment
We staan op kantelmoment: daar zijn alle zorgactoren het stilaan over eens. Met het congres Together we care (Gent, 30 & 31 mei 2013) wil Zorgnet Vlaanderen die sense of urgency onderstrepen. De Vlaamse ziekenhuizen zijn bereid samen met de andere zorgactoren en de overheden een nieuwe zorgorganisatie realiseren, die echt integrale zorg kan bieden aan de patiënt. Zorgnet Vlaanderen roept alle partners op om samen rond de tafel te gaan zitten en een meerjarenmasterplan op te stellen.
Op het congres wordt ook de publicatie Together we care. Ziekenhuizen als schakels in een keten van zorg voorgesteld. Het boek analyseert de uitdagingen en schetst de krijtlijnen van het nieuwe zorgmodel. Het boek wordt uitgegeven door Acco. Ziekenhuizen als schakels in een keten van zorg
