In 2007 presenteerde Decenniumdoelen zes doelen op het vlak van gezondheid, inkomen, arbeid, wonen, onderwijs en samenleving. Uit de cijfers van de zesde meting van de Armoedebarometer blijkt dat het uiterst twijfelachtig is dat deze doelen in 2017 zullen gehaald worden.
De cijfers
- De kinderarmoede is verder toegenomen. De algemene indicator geeft aan dat in Vlaanderen 9,7% van de kinderen in een kansarm gezin geboren wordt. Dit betekent een voortdurende stijging sedert de nulmeting. Van de jongeren leeft 10,4% in armoede.
- Het ervaren van de gezondheid als slecht tot zeer slecht is bij de mensen onder de armoedegrens ongeveer gelijk gebleven, namelijk 11,2%. De ongelijkheid (8,9 procentpunt bij de nulmeting, 4,9 procentpunt nu) is gedaald, maar dit is te wijten aan een stijging van het aantal mensen boven de armoedegrens dat de gezondheid als slecht ervaart. Daarenboven is het aantal mensen dat hun gezondheidszorgen uitstelt om financiële redenen, ten opzichte van de nulmeting, zowel boven als onder de armoedegrens gestegen. 7,9% van de mensen onder de armoederisicogrens stelt gezondheidszorgen uit. Het cijfer lag in de voorbije jaren nog nooit zo hoog. De stijging is misschien te verklaren door een gewijzigde vraagstelling in de enquête. Bij een volgende meting wordt dit duidelijk.
- Het percentage van de bevolking dat leeft in een huishouden zonder inkomen uit betaald werk is gestegen. Voor het percentage kinderen is dit sedert de nulmeting het hoogste cijfer (7,2%). De werkloosheidsgraad van jongeren blijft hoog (12,7%).
- Het armoederisico blijft ongeveer gelijk (9,8%). Bepaalde groepen, zoals de eenoudergezinnen, bevinden zich in een precaire situatie: 22,2% (ongeveer 1 op 5) leeft in armoede. Opvallend is de stijging van het aantal mensen dat zich geen onverwachte grote aankopen (meer dan 900 euro) kan veroorloven: 15,6% en bij een huishouden met kinderen 21,5%.
- Wonen blijft een permanent probleem voor mensen in armoede. Het aantal sociale woningen nam toe, maar ruim onvoldoende om het doel te realiseren. De wachtlijsten blijven lang. Bijna 1 op 3 huurders ervaart de woonkosten als een zware last. Bovendien leeft 4 op 10 huurders in een woning van ontoereikende kwaliteit of met een gebrekkig comfort. Het aantal klanten bij de distributienetbeheerder voor elektriciteit en gas stijgt voortdurend. Ongeveer 30% van de kinderen onder de 18 jaar leeft in een woning van ontoereikende kwaliteit en/of met één of meer gebreken.
- Het decenniumdoel onderwijs om de laaggeletterheid terug te dringen tot 3% is nog lang niet in zicht. Zowel het percentage leerlingen dat ongekwalificeerd het onderwijs verlaat als de schoolse vertraging blijven op ongeveer hetzelfde niveau.
- Voor de barometer samenleven is er een algemene daling van het deelnemen aan het verenigingsleven en culturele activiteiten. Het percentage mensen dat zich geen week vakantie buitenshuis kan veroorloven, is gestegen tot 19,6 %. Bij de kinderen is dit zelfs 21,7%.
Doelen nog niet in zicht
Als de barometer aan het huidige tempo blijft evolueren, betekent dit dat:- het nog 11, 5 jaar duurt vooraleer de gezondheidsongelijkheid gehalveerd is;- voor de halvering van het aantal gezinnen waar niemand werkt, we nog 40 jaar moeten wachten;- om voor elk gezin een inkomen te bekomen dat de Europese armoederisicodrempel bereikt, we nog 36 jaar geduld moeten hebben;- het bereiken van de 75.000 sociale woningen extra nog 48 jaar nodig zijn;- we de 3% laaggeletterdheid binnen 94 jaar bereiken;- om de netwerken van de mensen in armoede te verbreden nog 12 jaar nodig is.
Dringende maatregelen
De vaststellingen zijn zorgwekkend. Om armoede structureel te bestrijden zijn veel maatregelen op veel terreinen nodig, zoals een algemene en automatische betalende derde in de eerstelijnszorg. De wijkgezondheidscentra moeten worden uitgebreid. Om te kunnen opgroeien in een leefbare omgeving is een uitbreiding van degelijke, betaalbare en bereikbare sociale woningen onontbeerlijk. Ook een uitbreiding van de schuldhulpverlening dringt zich op.
Decenniumdoelen ziet nog heel wat kansen op verbetering. De koopkracht van mensen is sterk afgenomen. Mensen hebben nood aan een leefbaar en zeker inkomen. Om werk en gezin te kunnen combineren moet er werk gemaakt worden van kwalitatieve en duurzame tewerkstelling en toegankelijke en betaalbare kinderopvang. Ook mensen die moeten leven van een minimumuitkering hebben recht op een menswaardig bestaan. Daarom moeten alle uitkeringen dringend worden opgetrokken. rechten moeten automatisch worden toegekend.
Algemene conclusie
Volgens de Armoedebarometer slaagt de welvaartsstaat er niet in om alle mensen een menswaardig leven te garanderen. Het leven voor mensen in armoede verbetert niet. De levenskost stijgt. De financiële druk op de gezinnen blijft toenemen. Wie van een uitkering of van één inkomen moet leven, heeft het zeer moeilijk. Uit de cijfers blijkt zelfs dat ook meer mensen boven de armoedegrens het moeilijk krijgen. Een sterker sociaal beleid is nodig. Ondanks het feit dat de welvaart gedurende de laatste decennia steeg, is de armoede niet gedaald en is de ongelijkheid toegenomen.
www.decenniumdoelen.be
- De kinderarmoede is verder toegenomen. De algemene indicator geeft aan dat in Vlaanderen 9,7% van de kinderen in een kansarm gezin geboren wordt. Dit betekent een voortdurende stijging sedert de nulmeting. Van de jongeren leeft 10,4% in armoede.
- Het ervaren van de gezondheid als slecht tot zeer slecht is bij de mensen onder de armoedegrens ongeveer gelijk gebleven, namelijk 11,2%. De ongelijkheid (8,9 procentpunt bij de nulmeting, 4,9 procentpunt nu) is gedaald, maar dit is te wijten aan een stijging van het aantal mensen boven de armoedegrens dat de gezondheid als slecht ervaart. Daarenboven is het aantal mensen dat hun gezondheidszorgen uitstelt om financiële redenen, ten opzichte van de nulmeting, zowel boven als onder de armoedegrens gestegen. 7,9% van de mensen onder de armoederisicogrens stelt gezondheidszorgen uit. Het cijfer lag in de voorbije jaren nog nooit zo hoog. De stijging is misschien te verklaren door een gewijzigde vraagstelling in de enquête. Bij een volgende meting wordt dit duidelijk.
- Het percentage van de bevolking dat leeft in een huishouden zonder inkomen uit betaald werk is gestegen. Voor het percentage kinderen is dit sedert de nulmeting het hoogste cijfer (7,2%). De werkloosheidsgraad van jongeren blijft hoog (12,7%).
- Het armoederisico blijft ongeveer gelijk (9,8%). Bepaalde groepen, zoals de eenoudergezinnen, bevinden zich in een precaire situatie: 22,2% (ongeveer 1 op 5) leeft in armoede. Opvallend is de stijging van het aantal mensen dat zich geen onverwachte grote aankopen (meer dan 900 euro) kan veroorloven: 15,6% en bij een huishouden met kinderen 21,5%.
- Wonen blijft een permanent probleem voor mensen in armoede. Het aantal sociale woningen nam toe, maar ruim onvoldoende om het doel te realiseren. De wachtlijsten blijven lang. Bijna 1 op 3 huurders ervaart de woonkosten als een zware last. Bovendien leeft 4 op 10 huurders in een woning van ontoereikende kwaliteit of met een gebrekkig comfort. Het aantal klanten bij de distributienetbeheerder voor elektriciteit en gas stijgt voortdurend. Ongeveer 30% van de kinderen onder de 18 jaar leeft in een woning van ontoereikende kwaliteit en/of met één of meer gebreken.
- Het decenniumdoel onderwijs om de laaggeletterheid terug te dringen tot 3% is nog lang niet in zicht. Zowel het percentage leerlingen dat ongekwalificeerd het onderwijs verlaat als de schoolse vertraging blijven op ongeveer hetzelfde niveau.
- Voor de barometer samenleven is er een algemene daling van het deelnemen aan het verenigingsleven en culturele activiteiten. Het percentage mensen dat zich geen week vakantie buitenshuis kan veroorloven, is gestegen tot 19,6 %. Bij de kinderen is dit zelfs 21,7%.
Doelen nog niet in zicht
Als de barometer aan het huidige tempo blijft evolueren, betekent dit dat:- het nog 11, 5 jaar duurt vooraleer de gezondheidsongelijkheid gehalveerd is;- voor de halvering van het aantal gezinnen waar niemand werkt, we nog 40 jaar moeten wachten;- om voor elk gezin een inkomen te bekomen dat de Europese armoederisicodrempel bereikt, we nog 36 jaar geduld moeten hebben;- het bereiken van de 75.000 sociale woningen extra nog 48 jaar nodig zijn;- we de 3% laaggeletterdheid binnen 94 jaar bereiken;- om de netwerken van de mensen in armoede te verbreden nog 12 jaar nodig is.
Dringende maatregelen
De vaststellingen zijn zorgwekkend. Om armoede structureel te bestrijden zijn veel maatregelen op veel terreinen nodig, zoals een algemene en automatische betalende derde in de eerstelijnszorg. De wijkgezondheidscentra moeten worden uitgebreid. Om te kunnen opgroeien in een leefbare omgeving is een uitbreiding van degelijke, betaalbare en bereikbare sociale woningen onontbeerlijk. Ook een uitbreiding van de schuldhulpverlening dringt zich op.
Decenniumdoelen ziet nog heel wat kansen op verbetering. De koopkracht van mensen is sterk afgenomen. Mensen hebben nood aan een leefbaar en zeker inkomen. Om werk en gezin te kunnen combineren moet er werk gemaakt worden van kwalitatieve en duurzame tewerkstelling en toegankelijke en betaalbare kinderopvang. Ook mensen die moeten leven van een minimumuitkering hebben recht op een menswaardig bestaan. Daarom moeten alle uitkeringen dringend worden opgetrokken. rechten moeten automatisch worden toegekend.
Algemene conclusie
Volgens de Armoedebarometer slaagt de welvaartsstaat er niet in om alle mensen een menswaardig leven te garanderen. Het leven voor mensen in armoede verbetert niet. De levenskost stijgt. De financiële druk op de gezinnen blijft toenemen. Wie van een uitkering of van één inkomen moet leven, heeft het zeer moeilijk. Uit de cijfers blijkt zelfs dat ook meer mensen boven de armoedegrens het moeilijk krijgen. Een sterker sociaal beleid is nodig. Ondanks het feit dat de welvaart gedurende de laatste decennia steeg, is de armoede niet gedaald en is de ongelijkheid toegenomen.
www.decenniumdoelen.be
