Een ingewikkeld formulier, wachtrijen en drukte bij de inschrijvingsbalie, weinig informatie vooraf: patiënten hebben het erg moeilijk om prijsbewuste keuzes te maken wanneer ze naar het ziekenhuis moeten. Zo blijkt uit een onderzoek van CM en Ziekenzorg CM naar aanleiding van de Dag van de Patiëntenrechten op donderdag 18 april. Een reeks aanbevelingen voor de ziekenhuizen en de artsen moet de patiënt toelaten om zich op het juiste moment bezig te houden met de financiële aspecten van de opname.
Zowel het kamertype als de keuze om al dan niet verzorgd te worden aan de officiële tarieven, hebben een belangrijke invloed op de ziekenhuisfactuur. Zo is een gemiddelde opname in een eenpersoonskamer tot vier keer duurder dan een verblijf in een kamer van twee of meer personen. Deze belangrijke keuzes maakt de patiënt op de opnameverklaring die het ziekenhuis hem voorlegt. CM onderzocht de omstandigheden waarin dit formulier wordt besproken en ondertekend.
68 procent van de patiënten ondertekent de verklaring op de dag van de opname. Uit getuigenissen blijkt dat dit niet het ideale moment is om deze informatie te krijgen. “Mensen geven aan dat ze bij de opname voornamelijk bezig zijn met hun medische toestand en de praktische aspecten van de opname. Het brengt dus een zekere stress met zich mee. Ook zijn de omstandigheden aan de onthaalbalie niet ideaal: er zijn wachtrijen, drukte, pratende mensen op de achtergrond,… Niet ideaal dus om de informatie en de gevolgen van de keuzes in te schatten”, zegt CM-voorzitter Marc Justaert.
83 procent van de ondervraagden is vrij tevreden over de uitleg die ze krijgen over de kamer- en tariefkeuze. Toch begrijpt 40 procent achteraf niet wat de financiële gevolgen zijn van hun keuzes. Marc Justaert: “De cijfers geven ook aan dat 88 procent van de artsen' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>artsen geen uitleg geeft over de kostprijs van de ingreep, ook al heeft die daar zeker een rol in te spelen. Een goede communicatie zou immers een samenwerking moeten zijn tussen arts en ziekenhuis, elk vanuit hun eigen rol”.
Uit het onderzoek blijkt ook dat niet alle opnameverklaringen voldoen aan de wettelijke vereisten.
Door het verbod op ereloonsupplementen in tweepersoonskamers en gemeenschappelijke kamers voor ziekenhuisopnames met overnachting, zal het wettelijk model van opnameverklaring gewijzigd moeten worden. CM wenst, mede op basis van de conclusies van dit onderzoek, betrokken te worden bij de nodige aanpassingen van dit model.
Aanbevelingen voor ziekenhuizen en artsen
1. Zorg dat de patiënt op voorhand geïnformeerd is
De patiënt moet weten waar hij financieel aan toe is voor de dag van de opname. Dit kan door de opnameverklaring op voorhand mee te geven. Het ziekenhuis kan ook een dienst opnameplanning opzetten, die de patiënten op voorhand uitnodigt voor een gesprek over de praktische en administratieve aspecten van de opname. Daarnaast kan het ziekenhuis begeleidende informatie voorzien via een onthaalbrochure en de website.
2. Versterk de rol van de arts
De eerste taak van de arts is om met de patiënt de medische aspecten van de behandeling te bespreken. Maar een arts zou ook het gesprek moeten aangaan over de financiële kant van de zaak. Het behoort onder andere tot zijn taak om de opnameverklaring ter sprake te brengen, zodat de patiënt hierop voorbereid is wanneer het ziekenhuis hem dit formulier voorlegt. Het ziekenhuis en de artsen kunnen afspreken hoe ze dit organiseren.
3. Maak een kostenraming van de behandeling
De percentages kamer- en ereloonsupplementen zeggen patiënten niet zo veel. De opnameverklaring zou meer gepersonaliseerd kunnen worden, zodat de patiënt een duidelijker zicht krijgt op de te verwachten kosten. Voor de meeste ingrepen kunnen de kosten trouwens op voorhand ingeschat worden. Het kan de patiënt aanzetten om prijsbewuste keuzes te maken. 75 procent van de patiënten is voorstander van zo’n kostenraming.
4. Zorg dat de opnameverklaring volledig wettelijk is
Niet alle opnameverklaringen zijn volledig wettelijk. Een ziekenhuis kan slechts een beperkt aantal passages van het wettelijk model aanpassen. Zorg ook dat de kamerkeuze duidelijk is: de patiënt moet kunnen kiezen tussen een gemeenschappelijke kamer, tweepersoonskamer of individuele kamer. En voeg er geen zaken aan toe die niet thuishoren op de opnameverklaring, zoals betalingsverbintenissen.
68 procent van de patiënten ondertekent de verklaring op de dag van de opname. Uit getuigenissen blijkt dat dit niet het ideale moment is om deze informatie te krijgen. “Mensen geven aan dat ze bij de opname voornamelijk bezig zijn met hun medische toestand en de praktische aspecten van de opname. Het brengt dus een zekere stress met zich mee. Ook zijn de omstandigheden aan de onthaalbalie niet ideaal: er zijn wachtrijen, drukte, pratende mensen op de achtergrond,… Niet ideaal dus om de informatie en de gevolgen van de keuzes in te schatten”, zegt CM-voorzitter Marc Justaert.
83 procent van de ondervraagden is vrij tevreden over de uitleg die ze krijgen over de kamer- en tariefkeuze. Toch begrijpt 40 procent achteraf niet wat de financiële gevolgen zijn van hun keuzes. Marc Justaert: “De cijfers geven ook aan dat 88 procent van de artsen' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>artsen geen uitleg geeft over de kostprijs van de ingreep, ook al heeft die daar zeker een rol in te spelen. Een goede communicatie zou immers een samenwerking moeten zijn tussen arts en ziekenhuis, elk vanuit hun eigen rol”.
Uit het onderzoek blijkt ook dat niet alle opnameverklaringen voldoen aan de wettelijke vereisten.
Door het verbod op ereloonsupplementen in tweepersoonskamers en gemeenschappelijke kamers voor ziekenhuisopnames met overnachting, zal het wettelijk model van opnameverklaring gewijzigd moeten worden. CM wenst, mede op basis van de conclusies van dit onderzoek, betrokken te worden bij de nodige aanpassingen van dit model.
Aanbevelingen voor ziekenhuizen en artsen
1. Zorg dat de patiënt op voorhand geïnformeerd is
De patiënt moet weten waar hij financieel aan toe is voor de dag van de opname. Dit kan door de opnameverklaring op voorhand mee te geven. Het ziekenhuis kan ook een dienst opnameplanning opzetten, die de patiënten op voorhand uitnodigt voor een gesprek over de praktische en administratieve aspecten van de opname. Daarnaast kan het ziekenhuis begeleidende informatie voorzien via een onthaalbrochure en de website.
2. Versterk de rol van de arts
De eerste taak van de arts is om met de patiënt de medische aspecten van de behandeling te bespreken. Maar een arts zou ook het gesprek moeten aangaan over de financiële kant van de zaak. Het behoort onder andere tot zijn taak om de opnameverklaring ter sprake te brengen, zodat de patiënt hierop voorbereid is wanneer het ziekenhuis hem dit formulier voorlegt. Het ziekenhuis en de artsen kunnen afspreken hoe ze dit organiseren.
3. Maak een kostenraming van de behandeling
De percentages kamer- en ereloonsupplementen zeggen patiënten niet zo veel. De opnameverklaring zou meer gepersonaliseerd kunnen worden, zodat de patiënt een duidelijker zicht krijgt op de te verwachten kosten. Voor de meeste ingrepen kunnen de kosten trouwens op voorhand ingeschat worden. Het kan de patiënt aanzetten om prijsbewuste keuzes te maken. 75 procent van de patiënten is voorstander van zo’n kostenraming.
4. Zorg dat de opnameverklaring volledig wettelijk is
Niet alle opnameverklaringen zijn volledig wettelijk. Een ziekenhuis kan slechts een beperkt aantal passages van het wettelijk model aanpassen. Zorg ook dat de kamerkeuze duidelijk is: de patiënt moet kunnen kiezen tussen een gemeenschappelijke kamer, tweepersoonskamer of individuele kamer. En voeg er geen zaken aan toe die niet thuishoren op de opnameverklaring, zoals betalingsverbintenissen.
