Vandaag stelden Zorginspectie, het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) en minister Vandeurzen twee rapporten over de Vlaamse woonzorgcentra voor. Eén rapport geeft de bevindingen van drie jaar inspectiewerk in meer dan 700 voorzieningen weer, het andere onderzocht de verhouding tussen de bouwkost en de dagprijs in zowel VIPA-gesubsidieerde als niet-gesubsidieerde voorzieningen.
Personeel
Opvallend is dat heel wat voorzieningen meer personeel inzetten dan door de regelgeving gevraagd wordt. Dit is vermoedelijk te verklaren door de stijgende zorggraad in woonzorgcentra: 71% van de bewoners is zwaar zorgbehoevend en 45% heeft een vorm van dementie.
Zorgdossiers
Ongeveer een kwart van de geïnspecteerde voorzieningen werkt met volledig elektronische zorgdossiers, 17% werkt deels elektronisch. Het zorgdossier is een belangrijk instrument om de zorg voor de bewoners op een grondige manier op te volgen.
Zorgpraktijk
Ondanks het feit dat er gemiddeld genomen voldoende personeel is, kampen sommige voorzieningen toch met een personeelstekort. Dit houdt een risico in op vlak van de zorgcontinuïteit. Het hoog aantal mensen met dementie in voorzieningen vraagt extra aandacht voor onder andere zorgvuldig beheer van gevaarlijke producten.
Infrastructuur
Een goede infrastructuur is van belang voor de huiselijkheid en het comfort van de bewoners. Heel wat voorzieningen kunnen mits kleine aanpassingen nog verbeteringen aanbrengen. Sommige voorzieningen staan voor grotere verbouwingen: in één op zes voorzieningen beschikt niet elke kamer over eigen sanitair.
Studie naar bouwkost en dagprijs
Onderzoekers van de KULeuven, waaronder prof. Jef Pacolet, stelden via een steekproef van 19 cases vast dat de gemiddelde bouwkost hoger ligt bij projecten die door VIPA gesubsidieerd worden dan bij projecten die geen steun krijgen van VIPA. Die laatste bouwen gemiddeld 24% goedkoper. Gesubsidieerde voorzieningen besteden meer aandacht aan technieken. Projecten die steun krijgen van VIPA moeten immers voldoen aan een aantal duurzaamheidscriteria. Deze aandacht voor technieken en domotica maakt dat het gebouw economisch uitgebaat kan worden.
De gemiddelde kamergrootte is niet erg verschillend in gesubsidieerde en niet-gesubsidieerde projecten. De gesubsidieerde voorzieningen bouwen echter wél grotere gemeenschappelijke ruimtes, wat de ontmoetingen tussen personeel, bewoners en bezoekers stimuleert.
De hogere bouwkost van gesubsidieerde voorzieningen wordt dus gecompenseerd door de VIPA-subsidie én door lagere uitbatingskosten, wat maakt dat de bewoners van deze voorzieningen niet betalen voor de betere kwaliteit van deze woonzorgcentra. Het kleine prijsverschil in de dagprijs dat werd vastgesteld (gemiddeld 1,2 euro) kan mogelijk verklaard worden door het feit dat gesubsidieerde voorzieningen meer personeel inzetten bij een gelijkaardig zorgprofiel.
Signalen voor beleid en sector
Beide onderzoeken zijn een aanzet voor de beleidsmakers en de sector om op basis van de gegevens na te gaan welke maatregelen aangewezen zijn om de kwaliteit van de voorzieningen nog te verbeteren. Er zijn al tal van initiatieven gestart die antwoord bieden op de vaststellingen uit de inspecties en het onderzoek. Zo zullen woonzorgcentra vanaf 2013 de kwaliteit van hun zorg- en dienstverlening meten aan de hand van verschillende indicatoren. Zo zullen ze zichzelf kunnen evalueren en verbeteren.
De overheid nam al initiatieven om meer personeel op te leiden en aan te trekken (zie www.ikgaervoor.be). Zo steeg het aantal studenten verpleegkunde sinds 2009 van 12.000 tot bijna 15.500. Er loopt een evaluatie van de taakinhoud van zorgkundigen en verpleegkundigen. Het project Vitalink wil de informatiseringsgraad in de voorzieningen verhogen (zie www.vitalink.be) en de campagne Vergeet dementie, onthou mens wil een dementievriendelijkere samenleving tot stand brengen (www.vergeetdementie.be).
Daarnaast is sinds 2009 bijna 600 miljoen geïnvesteerd in grote (vervangings)nieuwbouwprojecten in de sector. In 2011 resulteerde dit in 1544 nieuwe plaatsen in woonzorgcentra. De overheid is vast van plan dit tempo aan te houden en zelfs nog te verhogen in de groei van het aantal bedden.
Opvallend is dat heel wat voorzieningen meer personeel inzetten dan door de regelgeving gevraagd wordt. Dit is vermoedelijk te verklaren door de stijgende zorggraad in woonzorgcentra: 71% van de bewoners is zwaar zorgbehoevend en 45% heeft een vorm van dementie.
Zorgdossiers
Ongeveer een kwart van de geïnspecteerde voorzieningen werkt met volledig elektronische zorgdossiers, 17% werkt deels elektronisch. Het zorgdossier is een belangrijk instrument om de zorg voor de bewoners op een grondige manier op te volgen.
Zorgpraktijk
Ondanks het feit dat er gemiddeld genomen voldoende personeel is, kampen sommige voorzieningen toch met een personeelstekort. Dit houdt een risico in op vlak van de zorgcontinuïteit. Het hoog aantal mensen met dementie in voorzieningen vraagt extra aandacht voor onder andere zorgvuldig beheer van gevaarlijke producten.
Infrastructuur
Een goede infrastructuur is van belang voor de huiselijkheid en het comfort van de bewoners. Heel wat voorzieningen kunnen mits kleine aanpassingen nog verbeteringen aanbrengen. Sommige voorzieningen staan voor grotere verbouwingen: in één op zes voorzieningen beschikt niet elke kamer over eigen sanitair.
Studie naar bouwkost en dagprijs
Onderzoekers van de KULeuven, waaronder prof. Jef Pacolet, stelden via een steekproef van 19 cases vast dat de gemiddelde bouwkost hoger ligt bij projecten die door VIPA gesubsidieerd worden dan bij projecten die geen steun krijgen van VIPA. Die laatste bouwen gemiddeld 24% goedkoper. Gesubsidieerde voorzieningen besteden meer aandacht aan technieken. Projecten die steun krijgen van VIPA moeten immers voldoen aan een aantal duurzaamheidscriteria. Deze aandacht voor technieken en domotica maakt dat het gebouw economisch uitgebaat kan worden.
De gemiddelde kamergrootte is niet erg verschillend in gesubsidieerde en niet-gesubsidieerde projecten. De gesubsidieerde voorzieningen bouwen echter wél grotere gemeenschappelijke ruimtes, wat de ontmoetingen tussen personeel, bewoners en bezoekers stimuleert.
De hogere bouwkost van gesubsidieerde voorzieningen wordt dus gecompenseerd door de VIPA-subsidie én door lagere uitbatingskosten, wat maakt dat de bewoners van deze voorzieningen niet betalen voor de betere kwaliteit van deze woonzorgcentra. Het kleine prijsverschil in de dagprijs dat werd vastgesteld (gemiddeld 1,2 euro) kan mogelijk verklaard worden door het feit dat gesubsidieerde voorzieningen meer personeel inzetten bij een gelijkaardig zorgprofiel.
Signalen voor beleid en sector
Beide onderzoeken zijn een aanzet voor de beleidsmakers en de sector om op basis van de gegevens na te gaan welke maatregelen aangewezen zijn om de kwaliteit van de voorzieningen nog te verbeteren. Er zijn al tal van initiatieven gestart die antwoord bieden op de vaststellingen uit de inspecties en het onderzoek. Zo zullen woonzorgcentra vanaf 2013 de kwaliteit van hun zorg- en dienstverlening meten aan de hand van verschillende indicatoren. Zo zullen ze zichzelf kunnen evalueren en verbeteren.
De overheid nam al initiatieven om meer personeel op te leiden en aan te trekken (zie www.ikgaervoor.be). Zo steeg het aantal studenten verpleegkunde sinds 2009 van 12.000 tot bijna 15.500. Er loopt een evaluatie van de taakinhoud van zorgkundigen en verpleegkundigen. Het project Vitalink wil de informatiseringsgraad in de voorzieningen verhogen (zie www.vitalink.be) en de campagne Vergeet dementie, onthou mens wil een dementievriendelijkere samenleving tot stand brengen (www.vergeetdementie.be).
Daarnaast is sinds 2009 bijna 600 miljoen geïnvesteerd in grote (vervangings)nieuwbouwprojecten in de sector. In 2011 resulteerde dit in 1544 nieuwe plaatsen in woonzorgcentra. De overheid is vast van plan dit tempo aan te houden en zelfs nog te verhogen in de groei van het aantal bedden.
