De Vlaamse regering heeft vrijdag een actieplan goedgekeurd dat het aantal zelfdodingen in Vlaanderen tegen 2020 met 20 procent moet doen dalen in vergelijking met het jaar 2000. Het plan bevat een pakket nieuwe initiatieven. Zo komt er één centraal platform om de zoektocht naar hulp eenvoudiger en laagdrempeliger te maken. Voor jongeren wordt er een game ontwikkeld die hen moet helpen omgaan met depressieve gedachten. Dat de structurele preventieve aanpak van een actieplan werkt, bewijst het vorige actieplan dat liep van 2006 tot 2010. De voor deze periode vooropgestelde gezondheidsdoelstelling , namelijk 8% minder zelfdodingen in 2010 in vergelijking met het jaar 2000, werd behaald.
Het nieuwe plan verankert een aantal succesvolle bestaande initiatieven. Zo werden Werkgroep Verder (voor nabestaanden na zelfdoding), het project integrale zorg voor suïcidepogers (in nauwe samenwerking met de spoedgevallendiensten) en het Centrum ter preventie van zelfdoding erkend als organisatie met terreinwerking en kunnen zij hun activiteiten verder zetten tot 2016. Uit evaluatie bleken ook een aantal andere bestaande acties succesvol. Deze worden voortgezet en verankerd in een duurzaam beleid zoals de CGG-suïcidepreventiewerking die zich o.a. inzet voor het bevorderen van de deskundigheid van hulp- en zorgverleners, de vroegdetectie van patiënten met psychiatrische problemen met een verhoogd risico op suïcide en de preventiecoaches die in samenwerking met de onderwijsnetten zich inzetten voor een geestelijk gezondheidsbeleid in secundaire scholen.
Daarnaast bevat het actieplan ook een reeks nieuwe acties. Momenteel liggen er negen nieuwe voorstellen van acties voor. Uiteraard kunnen er de komende jaren en afhankelijk van socio-economische evoluties nieuwe prioriteiten en acties komen. De voorstellen van nieuwe acties die nu voorliggen, zijn het resultaat van de input van de Gezondheidsconferentie en de voorbereidende werkgroepen, de inbreng van de Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie en een consortium van experts.
De nieuwe acties zijn, in de volgorde zoals opgenomen in het actieplan: 1. De website ‘Fit in je Hoofd’ wordt zowel inhoudelijk als technisch geactualiseerd en via een nieuwe sensibiliseringscampagne gelanceerd. Deze website wil psychische problemen bespreekbaar maken, zelfzorg stimuleren en de bevolking bewust maken van een positieve geestelijke gezondheid. Ook de jongerenversie van deze website, nl. ‘NOKNOK’, krijgt een actualisatie. Deze campagne ‘Fit in je Hoofd’ is ook verbonden met het brede beeldvormingsproject ‘geestelijke gezondheid Vlaanderen’ van Te Gek!? en de ‘Vlaamse vereniging voor geestelijke gezondheidszorg’ die beiden het taboe over psychische problemen willen doorbreken en het hulpzoekgedrag verbeteren. 2. Er komt een pilootproject waarin vrijwilligers worden ingezet om via de methodiek van toekomstgerichte training een netwerk (vangnet) rond ouderen te realiseren die een hoger risico hebben op zelfdoding. Hopeloosheid en isolatie zijn immers belangrijke risicofactoren. Deze vrijwilligers krijgen de nodige professionele ondersteuning en vorming voor deze opdracht .3. Er komt één platform voor de preventie van suïcidaal gedrag. Nu worden mensen die hulp of informatie vragen nog vaak doorverwezen. Bedoeling is dat mensen in de toekomst kunnen aankloppen bij één centraal platform (met één telefoonnummer en website). In het traject naar de gezondheidsconferentie suïcidepreventie bleek ontzettend veel nood aan dit drempelverlagende initiatief. Bedoeling is dat wanneer iemand eenmaal het platform is binnengekomen (telefonisch of via chat) met een vraag om hulp, geen twintig andere stappen meer hoeft te zetten. Mensen worden op die manier begeleid naar de gepaste hulp en niet doorverwezen. Deze gepaste hulp kan binnen het platform geboden worden (chatgesprekken, online zelfhulpmodules, fora…) maar ook naadloos extern (bvb. meteen een consult vastleggen in een caw in de buurt). Naast suïcidale mensen kunnen ook naastbestaanden, nabestaanden en intermediairen hier terecht voor ondersteuning en advies. Intussen zijn de verantwoordelijken van de Zelfmoordlijn en Tele- Onthaal gesprekken begonnen om de eerste fase van dit platform voor te bereiden. 4. Nieuw is ook dat er een game wordt ontwikkeld dat jongeren moet helpen omgaan met depressieve gedachten. De game (SPARX) werd al met succes getest in Nieuw-Zeeland. Vlaanderen wil een eigen versie van dit social game realiseren en via een pilot onderzoeken of deze ook hier een positieve evaluatie krijgt. Depressieve jongeren worden ook beter bereikt door het verderzetten van het project ‘preventiecoaches geestelijke gezondheid in het secundair onderwijs’, Daarnaast zullen bestaande initiatieven behouden blijven, zoals de chat van de Zelfmoordlijn, of het project 2.0, waarbij online berichten over zelfdoding overgemaakt kunnen worden aan de Zelfmoordlijn. Die laatste werkt daarvoor samen met sociale netwerksites als Facebook en Netlog.5. Het actieplan bevat ook een uitnodiging naar werkgevers en werknemers. Er mag geen enkel bedrijf, maar ook geen enkele school, geen enkele instelling, gemeente, bestuur, vereniging of organisatie meer zijn die geen preventiebeleid terzake heeft. Het belangt ieder van ons aan. Er zullen algemene aanbevelingen ontwikkeld worden om de diverse actoren te ondersteunen bij de opmaak van dergelijk beleid.
6. In het kader van deskundigheidsbevordering van intermediairen (zoals verpleegkundigen, huisartsen, politieagenten, apothekers, vormingswerkers…) en om blijvende aandacht te vragen voor vroegdetectie van mogelijks suïcidale personen, wordt een poster ontwikkeld en via een campagne verspreid. De poster bevat een oplijsting van de meest voorkomende en opvallende symptomen van acuut risico op zelfdoding en bevat eenvoudige vragen die de hulpverlener kan stellen om het suïciderisico in te schatten. Eerder deed men dit al in het Verenigd Koninkrijk
7. Er wordt een multidisciplinaire behandelrichtlijn ontwikkeld voor vroegdetectie, vroeginterventie en behandeling van suïcidaal gedrag. Hulpverleners hebben immers behoefte aan een multidisciplinaire evidence-based richtlijn voor de beoordeling en behandeling van suïcidaal gedrag.
8. Er komt een kwalitatief model van ketenzorg bij suïcidaliteit waardoor zorgprocessen naadloos op elkaar aansluiten. De continuïteit van zorg blijkt één van de belangrijkste knelpunten in de huidige organisatie van de hulpverlening.
9. Twee nieuwe behandelingen voor suïcidaal gedrag worden getest. Het gaat om "toekomstgerichte training" en een therapie die gebaseerd is op mindfulness. Suïcidaliteit vraagt specifieke zorg. Vaak weten hulpverleners wel om te gaan met depressie maar wanneer een depressieve patiënt suïcidaal wordt, ontbreekt het hen vaak aan kennis om specifiek rond suïcidaliteit te werken.
Meer informatie, cijfers, tabellen en grafieken vind je op www.zorg-en-gezondheid.be.
Daarnaast bevat het actieplan ook een reeks nieuwe acties. Momenteel liggen er negen nieuwe voorstellen van acties voor. Uiteraard kunnen er de komende jaren en afhankelijk van socio-economische evoluties nieuwe prioriteiten en acties komen. De voorstellen van nieuwe acties die nu voorliggen, zijn het resultaat van de input van de Gezondheidsconferentie en de voorbereidende werkgroepen, de inbreng van de Vlaamse Werkgroep Suïcidepreventie en een consortium van experts.
De nieuwe acties zijn, in de volgorde zoals opgenomen in het actieplan: 1. De website ‘Fit in je Hoofd’ wordt zowel inhoudelijk als technisch geactualiseerd en via een nieuwe sensibiliseringscampagne gelanceerd. Deze website wil psychische problemen bespreekbaar maken, zelfzorg stimuleren en de bevolking bewust maken van een positieve geestelijke gezondheid. Ook de jongerenversie van deze website, nl. ‘NOKNOK’, krijgt een actualisatie. Deze campagne ‘Fit in je Hoofd’ is ook verbonden met het brede beeldvormingsproject ‘geestelijke gezondheid Vlaanderen’ van Te Gek!? en de ‘Vlaamse vereniging voor geestelijke gezondheidszorg’ die beiden het taboe over psychische problemen willen doorbreken en het hulpzoekgedrag verbeteren. 2. Er komt een pilootproject waarin vrijwilligers worden ingezet om via de methodiek van toekomstgerichte training een netwerk (vangnet) rond ouderen te realiseren die een hoger risico hebben op zelfdoding. Hopeloosheid en isolatie zijn immers belangrijke risicofactoren. Deze vrijwilligers krijgen de nodige professionele ondersteuning en vorming voor deze opdracht .3. Er komt één platform voor de preventie van suïcidaal gedrag. Nu worden mensen die hulp of informatie vragen nog vaak doorverwezen. Bedoeling is dat mensen in de toekomst kunnen aankloppen bij één centraal platform (met één telefoonnummer en website). In het traject naar de gezondheidsconferentie suïcidepreventie bleek ontzettend veel nood aan dit drempelverlagende initiatief. Bedoeling is dat wanneer iemand eenmaal het platform is binnengekomen (telefonisch of via chat) met een vraag om hulp, geen twintig andere stappen meer hoeft te zetten. Mensen worden op die manier begeleid naar de gepaste hulp en niet doorverwezen. Deze gepaste hulp kan binnen het platform geboden worden (chatgesprekken, online zelfhulpmodules, fora…) maar ook naadloos extern (bvb. meteen een consult vastleggen in een caw in de buurt). Naast suïcidale mensen kunnen ook naastbestaanden, nabestaanden en intermediairen hier terecht voor ondersteuning en advies. Intussen zijn de verantwoordelijken van de Zelfmoordlijn en Tele- Onthaal gesprekken begonnen om de eerste fase van dit platform voor te bereiden. 4. Nieuw is ook dat er een game wordt ontwikkeld dat jongeren moet helpen omgaan met depressieve gedachten. De game (SPARX) werd al met succes getest in Nieuw-Zeeland. Vlaanderen wil een eigen versie van dit social game realiseren en via een pilot onderzoeken of deze ook hier een positieve evaluatie krijgt. Depressieve jongeren worden ook beter bereikt door het verderzetten van het project ‘preventiecoaches geestelijke gezondheid in het secundair onderwijs’, Daarnaast zullen bestaande initiatieven behouden blijven, zoals de chat van de Zelfmoordlijn, of het project 2.0, waarbij online berichten over zelfdoding overgemaakt kunnen worden aan de Zelfmoordlijn. Die laatste werkt daarvoor samen met sociale netwerksites als Facebook en Netlog.5. Het actieplan bevat ook een uitnodiging naar werkgevers en werknemers. Er mag geen enkel bedrijf, maar ook geen enkele school, geen enkele instelling, gemeente, bestuur, vereniging of organisatie meer zijn die geen preventiebeleid terzake heeft. Het belangt ieder van ons aan. Er zullen algemene aanbevelingen ontwikkeld worden om de diverse actoren te ondersteunen bij de opmaak van dergelijk beleid.
6. In het kader van deskundigheidsbevordering van intermediairen (zoals verpleegkundigen, huisartsen, politieagenten, apothekers, vormingswerkers…) en om blijvende aandacht te vragen voor vroegdetectie van mogelijks suïcidale personen, wordt een poster ontwikkeld en via een campagne verspreid. De poster bevat een oplijsting van de meest voorkomende en opvallende symptomen van acuut risico op zelfdoding en bevat eenvoudige vragen die de hulpverlener kan stellen om het suïciderisico in te schatten. Eerder deed men dit al in het Verenigd Koninkrijk
7. Er wordt een multidisciplinaire behandelrichtlijn ontwikkeld voor vroegdetectie, vroeginterventie en behandeling van suïcidaal gedrag. Hulpverleners hebben immers behoefte aan een multidisciplinaire evidence-based richtlijn voor de beoordeling en behandeling van suïcidaal gedrag.
8. Er komt een kwalitatief model van ketenzorg bij suïcidaliteit waardoor zorgprocessen naadloos op elkaar aansluiten. De continuïteit van zorg blijkt één van de belangrijkste knelpunten in de huidige organisatie van de hulpverlening.
9. Twee nieuwe behandelingen voor suïcidaal gedrag worden getest. Het gaat om "toekomstgerichte training" en een therapie die gebaseerd is op mindfulness. Suïcidaliteit vraagt specifieke zorg. Vaak weten hulpverleners wel om te gaan met depressie maar wanneer een depressieve patiënt suïcidaal wordt, ontbreekt het hen vaak aan kennis om specifiek rond suïcidaliteit te werken.
Meer informatie, cijfers, tabellen en grafieken vind je op www.zorg-en-gezondheid.be.
