Niercelkanker is de meest voorkomende vorm van nierkanker en in het geval van uitzaaiingen zijn de overlevingskansen van de patiënt ongunstig. Tot nu toe bestaat de behandeling uit het operatief verwijderen van het kankerweefsel gecombineerd met bestraling en/of chemotherapie. De nieuwe immunotherapie beoogt om het lichaam zelf te stimuleren om kankercellen te herkennen als elementen die moeten worden aangevallen en vernietigd. Het ontwikkelde 'vaccin' is geschikt voor behandeling van een reeds bestaande aandoening en kan niet preventief worden ingezet.
Veel kankercellen produceren peptide-antigenen. Gedurende het onderzoek zijn bepaalde peptiden geselecteerd uit de antigenen die op of rond nierkankercellen voorkomen. Daartoe zijn de mRNA-profielen van nierceltumoren vergeleken met die van gezond weefsel. Het nieuwe vaccin is samengesteld uit tien van die geselecteerde peptiden (tumor-associated peptides, of TUMAPs). Deze peptiden activeren het immuunsysteem van de patiënt. Dat immuunsysteem (killer T-cellen) valt vervolgens de tumoren aan, teneinde die idealiter te vernietigen. Tijdens de klinische testfase is gebleken dat het toedienen van een dosis cyclofosfamide voorafgaand aan toediening van het nieuwe vaccin, het effect daarvan versterkt. In geval van nierkanker vervult cyclofosfamide waarschijnlijk de rol van immunomodulator, in plaats van zelf de tumor aan te vallen.
Het vaccin heeft de eerste en tweede fase van de klinische tests doorlopen. De overlevingskansen bij de proefpersonen bleken in meerdere of mindere mate te zijn verbeterd. Bij patiënten die ook cyclofosfamide kregen toegediend, waren de resultaten significant beter dan bij de overigen. Ook zijn er twee serum-biomarkers geïdentificeerd die het mogelijk zouden moeten maken om te voorspellen in hoeverre het vaccin bij een bepaalde patiënt zal aanslaan. Over de effectiviteit daarvan moet meer duidelijkheid ontstaan gedurende een derde klinische testfase. Eén van de onderzoekers stelt dat 'in combinatie met een lage dosis chemotherapie ... deze vorm van actieve immunisering een belangrijke stap voorwaarts bij de behandeling van nierkanker [is]. En mogelijk ook van andere vormen van kanker.'
