Inschrijvingscriteria
De criteria die voorzieningen voor een opname hanteren, verschillen. Ze gaan van de inschrijvingsdatum (99%) over de medische anamnese (87%) en de sociale anamnese (85%) tot het inkomen (19%) en de geloofsovertuiging (12%). Een heel aantal Vlaamse zorgvoorzieningen houdt er een strikt opnamebeleid op na. Van Rompaey: “Dit heeft natuurlijk veel te maken met de wens van leidinggevenden om een nagenoeg stabiel zorgprofiel te creëren in de voorziening. Het stelt de leidinggevende in staat om een uitgebalanceerde zorgequipe in te schakelen.”
Actuele wachtlijst
Wat de opname zelf betreft, blijkt dat de centra gemiddeld vier ouderen moeten contacteren voor ze een lege plaats kunnen invullen. Achter dat gemiddelde gaat een realiteit schuil die varieert van een contact met minimum één tot maximum dertig wachtenden. Een mogelijke reden voor dat hoge maximum is een weinig actuele wachtlijst. “wachtlijsten vereisen regelmatig een volledige update”, vertelt Michael Van Buggenhout. “Een hoop mensen staan op meerdere lijsten, melden zich preventief of op aanraden van het ziekenhuis – voor mochten ze na een opname niet meer weer huiswaarts kunnen keren – maar hebben niet de intentie om ook effectief te worden opgenomen.” Een duidelijk zicht op de reële vraag vereist volgens Van Buggenhout inspanningen langs beide kanten. “We zouden patiënten en hun familie op een of andere manier moeten responsabiliseren om de woonzorgcentra te briefen over hun situatie en te melden als ze bijvoorbeeld elders een plek vonden. Tegelijk is een regelmatige update van de wachtlijsten door de woonzorgcentra zelf aan de orde.” Het onderzoek toont dat slechts 2% van de woonzorgcentra de wachtlijst dagelijks bekijkt. Minder dan één tiende werkt de wachtlijst maandelijks bij. Bij 23% van de voorzieningen wordt de wachtlijst halfjaarlijks geactualiseerd. 37% van de voorzieningen doet slechts jaarlijks een update. Daartegenover gaven 7% van de woonzorgcentra aan dat ze de wachtlijst nooit actualiseren.
Centraal register versus autonomie van de voorziening
Weinig uniformiteit doet nadenken over een centraal register. Maar de optie van een centraal toewijzingsregister vindt alvast niet veel bijval. “Daarmee geven de Vlaamse woonzorgcentra duidelijk aan dat ze hun autonomie op het vlak van het opnamebeleid willen behouden”, stelt Van Buggenhout. Het onderzoek peilde naar een aantal mogelijke alternatieve structuren, die al dan niet een centraal georganiseerde wachtlijst of register kunnen beheren. 44% van de Vlaamse woonzorgcentra ging akkoord met een intensieve samenwerking tussen een aantal voorzieningen en 26% met een onafhankelijke partner zoals een webplatform. Daartegenover zagen slechts 8% van de respondenten de Vlaamse overheid als mogelijke beheerder van een centraal register. 49% stelde dat een door de overheid gecentraliseerde wachtlijst enkel gebruikt mag worden om de zorgvraag in kaart te brengen. Patiëntentoewijzing is voor hen onaanvaardbaar.
Uniformiteit en transparantie
Het lijkt er dus op dat de Vlaamse woonzorgcentra hun autonomie inzake wachtlijstbeheer niet zomaar willen afgeven. Tegelijk waren 13%
van de woonzorgcentra ontevreden over de manier waarop ze hun wachtlijst vandaag opstellen. Waarop Van Buggenhout besluit: “Woonzorgcentra investeren veel
tijd in het beheer van de individuele wachtlijsten. Transparantie, of beter het gebrek eraan, staat in het ganse verhaal dan ook centraal. De overheid, zorgvoorzieningen, kandidaat-bewoners en hun familie zouden veel winst kunnen behalen bij meer uniformiteit. Daarnaast moeten zorgvoorzieningen meer investeren in duidelijke communicatie. Wanneer voorzieningen zich duidelijker profileren, zullen ook kandidaat-bewoners beter weten of een zorgvoorziening past bij hun visie op wonen en zorg.”
> Lees het verwante artikel 'Woonzorg: kwart meer ouderen op de wachtlijst in vier jaar tijd'.
