“Elke zelfdoding in Vlaanderen is er één te veel,” meent Vlaams minister van welzijn, Volksgezondheid en gezin jo vandeurzen “maar momenteel leven we met de realiteit dat er in Vlaanderen drie zelfdodingen per dag zijn.” Op de gezondheidsconferentie suïcidepreventie van december 2011 werd daarom een nieuwe Vlaamse gezondheidsdoelstelling voorgesteld die 20% minder zelfdodingen beoogt tegen 2020 in vergelijking met 2000.
Alle strategieën die voorgesteld werden op de gezondheidsconferentie hebben aandacht voor ‘kwetsbare’ groepen. Kwetsbare groepen zijn groepen die een verhoogd risico op de ontwikkeling en voortgang van het suïcidaal proces ondervinden, en waar het behoren tot de groep op zich niet betekent dat het suïcidaal proces ook effectief zal starten. Uit cijfers in Vlaanderen blijkt dat personen met een psychiatrische stoornis (stemmingsstoornissen, middelenmisbruik, psychotische stoornis, persoonlijkheidsstoornissen, eetstoornissen), kwetsbaar zijn voor suïcidaal gedrag. Daar wil de Vlaamse regering nu extra op inspelen.
Follow-up vorige Actieplan
Het vorige Vlaams Actieplan Suïcidepreventie dat afliep einde 2010 werd positief geëvalueerd door het onderzoeksinstituut Lucas (KU Leuven). Het actieplan bevatte projecten als ‘Fit in je Hoofd’, ‘de preventiecoaches geestelijke gezondheid in secundaire scholen’, ‘adviesverlening betreffende suïcidepreventie voor huisartsen’, en ‘Vroegdetectie en vroeginterventie bij initiële psychose’. Het nieuwe Vlaams Actieplan suïcidepreventie, dat eerst aan de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement wordt voorgelegd, bevat opnieuw deze laatste doelstelling, omwille van de aandacht voor specifieke doelgroepen. Daarom wordt nu de VDIP-werking in heel Vlaanderen van toepassing.
Zo komen er nu acht werkingsgebieden met in elk werkingsgebied een Centrum voor geestelijke gezondheidszorg (CGG) als projecthouder. Aan de bestaande werkingsgebieden werden twee nieuwe toegevoegd, namelijk Limburg en Brussel. Zo is er nu in elke provincie minstens één VDIP-werking, gericht op Vroege Detectie en Interventie bij Psychiatrische (psychotische) stoornissen. Elk werkingsgebied krijgt een betoelaging op basis van het inwonersaantal.
Die beoogde doelgroepen zijn in eerste instantie de (jong)volwassenen die tekenen vertonen van een mogelijke eerste psychose en in tweede instantie andere pathologieën zoals persoonlijkheidsproblematieken, eetstoornis, middelmisbruik, stemmingsstoornis of andere stoornissen waarbij het risico op overlijden door zelfdoding hoog is. Het aspect behandeling valt buiten het opzet van dit project. Voor behandeling werken de VDIP-werkingsgebieden samen met het eigen CGG of een psychiatrisch ziekenhuis uit de regio.
Vroegdetectie en -preventie
De VDIP –teams informeren en sensibiliseren behandelaars en instellingen binnen en buiten de geestelijke gezondheidszorg met betrekking tot het risico op suïcide bij patiënten met psychiatrische problemen en comorbiditeit (met alcohol en drugs, met andere stoornissen) en kaarten het belang aan van vroegdetectie. Daarnaast bevorderen zij de deskundigheid van hulpverleners binnen en buiten de settings van de geestelijke gezondheidszorg: signaalherkenning, risicotaxatie, ondersteuning van de betrokken hulpverleners in het zorgtraject en begeleiden van patiënt en zijn omgeving in de toeleiding naar de gespecialiseerde zorg komen hierbij aan bod. Tot slot doen de VDIP-teams aan vroeginterventie via psycho-educatie en motivatie tot behandeling van de patiënt en zijn omgeving. Al deze aspecten samen moeten het suïciderisico gevoelig verminderen.
>> Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg: www.cgg.be
>> Gezondheidsdoelstelling zelfdoding (en depressie): klik hier.
>> Gezondheidsconferentie Suïcidepreventie: klik hier.
