Er is redding voor uitbehandelde patiënten met een lekkende mitraalklep, de meest voorkomende hartklepaandoening. Voor wie geen zware operatie aankan, is er nu een minder agressieve ingreep, waarbij de borstkas ongemoeid blijft en hart niet wordt stilgelegd. Op een congres in Chicago kon het American College of Cardiology de effectiviteit van de nieuwe ingreep bevestigen. Wereldwijd kregen al zo'n 5.000 patiënten een clip ingeplant.
Pioniers in ons land zijn cardiologen Marc Claeys (UZ Antwerpen) en Jozef Bartunek (Onze-Lieve-vrouwziekenhuis in Aalst). Samen behandelden ze al ruim 25 hartlijders met de clip. 'Ideaal voor risicopatiënten', klinkt het. Wat moeten we ons voorstellen bij een lekkende mitraalklep? Bartunek: "Eerst en vooral moet je weten hoe de bloedstroom verloopt. Dat gebeurt in één richting. Vanuit de rechterhelft van het hart gaat het zuurstofarme bloed naar de longen om daar zuurstof op te nemen. Daarna komt het in de linkerhelft van het hart terecht. Van daaruit gaat het zuurstofrijke bloed naar onze organen en hersenen, om daar zuurstof af te staan en terug te keren in de rechterhelft.
"De mitraalklep zit aan de linkerkant van het hart, tussen de linkerboezem en de linkerkamer. Het is van belang dat die goed sluit om te vermijden dat het bloed weer teruggepompt wordt naar de longen. hartkleppen zijn passief. Het zijn geen spieren, ze bestaan uit fijn bindweefsel. Ze openen en sluiten door drukverschillen, door het samentrekken en ontspannen van het hart. Bij een lekkende mitraalklep vloeit een deel van het bloed terug naar de longen, tegen de stroom in. Daardoor moet het hart meer kracht uitoefenen om het bloed rond te pompen. Met als gevolg: overbelasting. Je krijgt een verzwakking aan het hart en een opstapeling van vocht in de longen."
Wat is de oorzaak van een lekkende klep? Claeys: "Er zijn twee mogelijkheden. Ofwel gaat het om een aandoening aan de hartklep zelf: een van de klepbladen is aangetast en slaat door. Dat kan aangeboren zijn, en dus ook jonge mensen treffen. Ofwel ligt hartfalen aan de basis van het probleem. Bij patiënten met hartfalen, vooral ouderen, zet het hart na verloop van tijd uit, het vergroot. Met als gevolg dat de twee klepbladen niet meer goed sluiten."
Met welke klachten gaat dit gepaard? Bartunek: "In het begin heb je er meestal geen hinder van. De aandoening wordt vaak toevallig ontdekt door de huisarts, zeker bij jonge patiënten. Als die met zijn stethoscoop een hartgeruis hoort, zal hij de patiënt doorverwijzen naar een cardioloog. Treden er wel al ongemakken op, dan gaat het dikwijls over vermoeidheid, kortademigheid, gewichtstoename en nachtelijke ademnood."
Hoe verloopt de nieuwe operatie precies? Bartunek: "Via de lies wordt met een katheter een clip ingebracht, precies op de plaats van het lek. Alsof je er een nietje in zou slaan. Zo kunnen we heel doelgericht werken." Claeys: "Maar het blijft een ingreep die niet zo makkelijk is om uit te voeren. De komende jaren verwachten we aanpassingen die de methode performanter maken. Wegens de hoge kostenis de ingreep nu nog weggelegd voor een kleine groep risicopatiënten. De kosten worden door het ziekenhuis betaald, omdat we nog in een pioniersfase zitten."
Wat zijn de grote voordelen van de clip? Claeys: "Het grote voordeel is dat het zo'n zachte ingreep is, veel minder agressief dan de klassieke chirurgie, waarbij het borstbeen wordt opengelegd en het hart stilgelegd. Terwijl de clip geplaatst wordt, blijft het gewoon kloppen. Een ideale oplossing voor patiënten die geen zware operatie aankunnen. "De ingreep wordt ook goed verdragen door de patiënt. En het herstel verloopt sneller. Bij een klassieke hartoperatie liggen patiënten algauw tien dagen in het ziekenhuis. Daarna volgt nog een revalidatie van drie à vier maanden. Bij de nieuwe ingreep kunnen ze de dag nadien al uit bed. Na drie dagen in het ziekenhuis mogen ze al naar huis en kunnen ze alweer in de tuin klussen. Velen vinden dat ongelooflijk. Maar het kan dus."
"IK HEB GEEN MINUUT pijn GEHAD"
"Nooit eerder ben ik zo gerust op een operatietafel gaan liggen als toen", vertelt Frans Schouppe (77), die in oktober 2010 een clip kreeg ingeplant om zijn lekkende hartklep te dichten. Wat hij toen nog niet wist, was dat hij de tweede Belg was die de innovatieve ingreep onderging.
Anderhalf jaar later is de man uit Essene, deelgemeente van Affligem, een en al lof over de behandeling. "Achteraf heb ik geen minuut pijn gehad. Mochten de dokters ooit een nieuw lek vaststellen, dan zou ik geen seconde twijfelen: ik laat het opnieuw doen. Het is ook een kwestie van leven of dood natuurlijk. En dan kies ik resoluut voor het eerste."
Zijn leven hing al eens aan een zijden draadje. In februari 2010 werd Schouppe in allerijl afgevoerd. De steken in zijn borst deden hem huilen van de pijn. Een infarct, luidde het verdict. "Ik heb toen een tijdje in coma gelegen, na een hartstilstand van drie minuten. Toen ik weer bij bewustzijn kwam, pakte een verpleger me vast. 'Gij zijt van ver gekomen', zei hij."
Het hartinfarct eiste zijn tol, zo merkte de wielerfanaat. "Ik voelde me geweldig verzwakt, ook op de trappers. Ik kon niet meer zo ver en stevig fietsen. Deed ik vroeger met gemak 70 kilometer, dan bleef de teller nu steken op 25." Tijdens een routinecontrole ontdekte de cardioloog de lekkende hartklep. Schouppes medische geschiedenis - niet alleen het infarct, maar ook vier overbruggingen - maakte van hem een risicopatiënt. Een traditionele ingreep, waarbij de borstkas open wordt gelegd, was te riskant. "Zo kwam ik in aanmerking voor de behandeling met de clip. Iets compleet nieuws, zei de cardioloog. Maar hij stelde me gerust."
Schouppe kroop achteraf opnieuw in het zadel. Met nieuwe energie. Bergen beklimmen is er niet meer bij, hij houdt het vlak. Langs de Dender, in natuurgebieden, daar haalt hij zijn hart op. "Soms is het wel moeilijk om te bepalen tot waar ik mag gaan, in hoeverre ik mijn krachten mag overtreffen." Zijn ogen fonkelen als hij over de Ronde van Vlaanderen begint. "Ik had mijn parcours al uitgestippeld, van Brakel naar Oudenaarde. Dan fiets ik met mijn vrouw van het ene uitkijkpunt naar het andere. Zo kunnen we de coureurs een drietal keer zien passeren." De schouderoperatie van zijn vrouw stak echter stokken in de wielen. Dit jaar moest hij de kasseivreters vanuit zijn zetel volgen. "Het zal voor volgend jaar zijn. Weet je, je hebt mensen die zomaar wat zitten te zitten. Zo ben ik niet. Ik mag hopen dat het nog wat duurt, want ik leef te graag."
Bron: De Morgen, 07-04-2012
