Door mannen met een beperkt aantal uitzaaiingen na prostaatkanker een zeer krachtige en precieze radiotherapie of bestraling te geven, winnen artsen gemiddeld meer dan drie jaar alvorens bij die patiënten met hormoontherapie te moeten starten. Dat stellen onderzoekers van het Universitair Ziekenhuis Gent vast. Het is goed nieuws, want hormoontherapie zorgt voor veel bijwerkingen, zoals osteoporose, hartproblemen, impotentie, vermoeidheid en storingen in het suikermetabolisme.
Zeven tot tien bestralingen
De onderzoekers van het UZ Gent volgden in hun studie meer dan 30 patiënten die stereotactische radiotherapie ondergingen. Zij hadden allemaal drie of minder uitzaaiingen of oligometastasen na prostaatkanker. "als we bij deze patiëntengroep hormoontherapie hadden opgestart, hadden zij hiervan ook de vervelende bijwerkingen ervaren", zegt prof. dr. Gert De Meerleer, radiotherapeut-oncoloog in het UZ Gent. De patiënten kregen onmiddellijk na de diagnose van de uitzaaiingen zeven tot tien zeer gerichte radiotherapiesessies of bestralingen aan een ritme van drie per week. Ter vergelijking: een gewone bestraling omvat 25 tot 38 sessies. De exacte locatie van de te bestralen zone werd bepaald na onderzoeken zoals een PET/ct-scan om uitzaaiingen in de lymfeklieren en/of het bot op te sporen.
Toename levenskwaliteit
Bij alle mannen duurde het gemiddeld 38 maanden na de laatste krachtige precisiebestraling vooraleer een definitieve hormoontherapie moest opgestart worden. "Die 38 maanden is ongeveer even lang als de periode waarna er hormoonongevoeligheid kan optreden, dus onze patiënten winnen meer dan drie jaar aan levenskwaliteit. Bovendien hebben we tot nu toe geen enkele patiënt gehad die hervallen is ter hoogte van de bestraalde regio", zegt Gert De Meerleer. Cruciale succesfactoren daarbij zijn het gebruik van beeldvorming (d.w.z. vóór elke bestralingssessie wordt een controlescan genomen) en de expertise van een multidisciplinair medisch team van urologen, radiologen, radiotherapeut-oncologen en nucleaire geneeskundigen. Het wetenschappelijk werk van dit team werd recent bekroond met de eerste prijs van de Belgische Vereniging voor Radiotherapie en oncologie.
Financiele aspecten
Voor de patiënt vertegenwoordigt stereotactische bestraling geen meerkost. Integendeel, naast de lichamelijke en mentale voordelen worden ook de kosten voor de hormoontherapie een hele tijd uitgesteld. Jammer genoeg is stereotactische radiotherapie nog niet opgenomen voor terugbetaling via de ziekteverzekering. Dat betekent dat radiotherapiediensten deze behandeling deels mee financieren en dat hun artsen voor het verder optimaliseren ervan aangewezen zijn op wetenschappelijke fondsen.
Met het oog op toekomstige terugbetaling wordt momenteel een evaluatie vanuit maatschappelijk en gezondheidseconomisch standpunt gepland.
Perspectieven voor niertumoruitzaaiingen
Dit onderzoek werd uitgevoerd over een periode van zes jaar, sinds eind 2005, en loopt nog verder door. "Het opent zeker ook perspectieven voor de behandeling van uitzaaiingen bij niertumoren, waarvan tot vandaag altijd gedacht werd dat ze ongevoelig waren voor bestraling", zegt dr. Valérie Fonteyne, radiotherapeut in het UZ Gent. "De voorbije twee jaar werd een tiental patiënten succesvol behandeld. Positieve resultaten dus, maar het is nu nog te vroeg om over die patiëntengroep al definitieve conclusies te trekken."
De onderzoekers van het UZ Gent volgden in hun studie meer dan 30 patiënten die stereotactische radiotherapie ondergingen. Zij hadden allemaal drie of minder uitzaaiingen of oligometastasen na prostaatkanker. "als we bij deze patiëntengroep hormoontherapie hadden opgestart, hadden zij hiervan ook de vervelende bijwerkingen ervaren", zegt prof. dr. Gert De Meerleer, radiotherapeut-oncoloog in het UZ Gent. De patiënten kregen onmiddellijk na de diagnose van de uitzaaiingen zeven tot tien zeer gerichte radiotherapiesessies of bestralingen aan een ritme van drie per week. Ter vergelijking: een gewone bestraling omvat 25 tot 38 sessies. De exacte locatie van de te bestralen zone werd bepaald na onderzoeken zoals een PET/ct-scan om uitzaaiingen in de lymfeklieren en/of het bot op te sporen.
Toename levenskwaliteit
Bij alle mannen duurde het gemiddeld 38 maanden na de laatste krachtige precisiebestraling vooraleer een definitieve hormoontherapie moest opgestart worden. "Die 38 maanden is ongeveer even lang als de periode waarna er hormoonongevoeligheid kan optreden, dus onze patiënten winnen meer dan drie jaar aan levenskwaliteit. Bovendien hebben we tot nu toe geen enkele patiënt gehad die hervallen is ter hoogte van de bestraalde regio", zegt Gert De Meerleer. Cruciale succesfactoren daarbij zijn het gebruik van beeldvorming (d.w.z. vóór elke bestralingssessie wordt een controlescan genomen) en de expertise van een multidisciplinair medisch team van urologen, radiologen, radiotherapeut-oncologen en nucleaire geneeskundigen. Het wetenschappelijk werk van dit team werd recent bekroond met de eerste prijs van de Belgische Vereniging voor Radiotherapie en oncologie.
Financiele aspecten
Voor de patiënt vertegenwoordigt stereotactische bestraling geen meerkost. Integendeel, naast de lichamelijke en mentale voordelen worden ook de kosten voor de hormoontherapie een hele tijd uitgesteld. Jammer genoeg is stereotactische radiotherapie nog niet opgenomen voor terugbetaling via de ziekteverzekering. Dat betekent dat radiotherapiediensten deze behandeling deels mee financieren en dat hun artsen voor het verder optimaliseren ervan aangewezen zijn op wetenschappelijke fondsen.
Met het oog op toekomstige terugbetaling wordt momenteel een evaluatie vanuit maatschappelijk en gezondheidseconomisch standpunt gepland.
Perspectieven voor niertumoruitzaaiingen
Dit onderzoek werd uitgevoerd over een periode van zes jaar, sinds eind 2005, en loopt nog verder door. "Het opent zeker ook perspectieven voor de behandeling van uitzaaiingen bij niertumoren, waarvan tot vandaag altijd gedacht werd dat ze ongevoelig waren voor bestraling", zegt dr. Valérie Fonteyne, radiotherapeut in het UZ Gent. "De voorbije twee jaar werd een tiental patiënten succesvol behandeld. Positieve resultaten dus, maar het is nu nog te vroeg om over die patiëntengroep al definitieve conclusies te trekken."
