'Ze zeggen dat ik niet goed wijs ben': autobiografie van een psychiatrisch patiënt

patiëntWie wil weten wat het betekent om psychotisch, manisch-depressief en neurotisch te zijn, kan het nu uit de eerste hand ontdekken. Met zijn autobiografie ‘Ze zeggen dat ik niet goed wijs ben’ schetst Felix Sperans heel helder de helaasheid van het leven.
Sperans slaagt erin om met een lichte helderheid te schrijven, zonder zware woorden en ellenlange beschrijvingen. Maar dat maakt zijn verhaal niet minder deprimerend. De man is al bijna een halve eeuw zenuwziek: hij is schizofreen, manisch-depressief, chronisch depressief, lijdt aan een angstneurose, heeft autistische trekjes en neigt naar borderline. ‘Geloof me, als je aan al deze kwalen lijdt, dan heb je niet veel zin meer om verder te leven, vooral als je daarbij bedenkt dat het alleen nog maar erger zal worden. Ik word er nog echt gek van, voor zover ik dat al niet ben.’
Felix wil geen schuldigen aanwijzen, maar hij schetst wel een niet al te fraai beeld van zijn jeugd: hij groeide op bij ouders die ervan overtuigd waren dat elke vorm van affectie flauwekul was. Een van de schrijnendste passages is een brief aan Sinterklaas. ‘Gisteren bent u bij ons weer langs geweest. Al mijn vriendjes hebben snoep en speelgoed van u gehad. Zoals al de vorige jaren was ik weer de enige die niets gekregen heeft.’
Als lezer moet je bestand zijn tegen wat doffe ellende om dit boek te doorspartelen. Maar het geeft je inzicht in de donkere gedachten van iemand die levensmoe is. Op het einde krijg je zelfs enkele filosofische passages voorgeschoteld, over de (verborgen) zin van het leven. Meer nog: Sperans houdt de lezer zelfs een spiegel voor. ‘Jij denkt dus dat jij nog een vrij mens bent en vrij de beslissingen kan nemen die je zelf kiest. Dan staat het je uiteraard vrij om hier en nu te stoppen met lezen of verder te gaan. De keuze is aan jou. Vergeet het vlug. Inderdaad, die vrijheid heb je niet. Lach maar!’

‘Ze zeggen dat ik niet goed wijs ben’, Felix Sperans, EPO (Berchem, 2012), ISBN 9789491297182, 168 p, 17,50 euro.
09 feb 2012 08u00
meer over
zie ook rubriek