Alcoholmisbruik bij kinderen heeft een erg schadelijke impact op hun brein, vertelt Dirk De Ridder, neurochirurg in het UZ Antwerpen. 'Wie op zijn 13de begint te drinken, heeft bovendien drie keer meer kans op een verslaving dan iemand die pas op zijn 19de voor het eerst dronken wordt.'
De puberteit is een cruciale fase in de hersenontwikkeling, zegt u. Hoe nefast is alcoholmisbruik bij jonge tieners?
De Ridder: "als je op je 13de al naar de fles grijpt, raakt je hersenontwikkeling zwaar verstoord. Het is net rond die leeftijd dat de structuur van de hersenen verandert. Een cruciale overgangsfase is dat, van een jong 'babybrein' naar volwassen hersenen. "Bij kinderen verloopt de informatie in de hersenen enkel via kleine verbindingswegen, omweggetjes zeg maar. Bij volwassenen zijn dat ontwikkelde netwerken van grote zenuwbanen, autosnelwegen als het ware. Rond je 13de zullen sommige kleine verbindingswegen verdwijnen, terwijl andere net uitgroeien tot grote zenuwbanen. alcohol verstoort die ontwikkeling. In plaats van via de 'autosnelwegen' verloopt alle informatie via 'omwegen'. Vergelijk het met de autosnelweg Gent-Brussel. Als het verkeer strop zit, zoeken chauffeurs naar omwegen. Wel, in het brein van jonge binge drinkers is het voortdurend file. Alle informatie passeert langs kleine wegen, allesbehalve efficiënt."
Prikkels waarnemen en verwerken is moeilijk voor jonge probleemdrinkers. Hoe komt dat?
"Alcohol heeft ook een negatieve invloed op dopamine, het hormoon dat ervoor zorgt dat alle hersendelen synchroon samenwerken. Het is door die synchronisatie dat we prikkels duidelijk waarnemen en verwerken. Dopamine laat de hersenen in koor zingen. Vergelijk de hersendelen met zangers: je zult hun lied alleen maar begrijpen als ze samenzingen. Daar steekt alcohol een stokje voor. Met alle gevolgen van dien: leerproblemen, concentratie- en emotionele stoornissen, impulsiviteit, verminderd ruimtelijk inzicht."
Hoe zit het met de impact op het geheugen?
"Ook die is groot. Wie vroeg alcohol gebruikt, zal minder nieuwe hersencellen aanmaken. Je wordt geboren met zowat alle hersencellen die je nodig hebt. Dagelijks sterven er af. Maar als je bijleert, maak je tijdens je slaap ook nieuwe hersencellen aan. Je brein maakt als het ware updates. Stel: je hebt je grootmoeder twee jaar niet gezien. Dan zul je haar nog altijd herkennen, omdat je hersenen een update maken van die nieuwe informatie. Raakt dat systeem verstoord, dan loop je rond met oude informatie. Dat is niet zomaar een tijdelijk probleem. Ook als volwassene zul je last hebben van geheugenproblemen."
Zou u dan, puur wetenschappelijk, pleiten voor een alcoholverbod onder 21 jaar?
"Met een algemeen verbod zul je de verslaving niet uit de wereld helpen, je zult hooguit het risico verminderen. Wie op zijn 13de begint te drinken, heeft wel drie keer meer kans op een verslaving dan iemand die pas op zijn 19de voor het eerst dronken wordt. Nu, er zijn ook binge drinkers die nooit verslaafd worden of last hebben van hun geheugen. Die aanleg is voor 50 procent genetisch bepaald. Preventie lijkt me dan ook nuttiger dan het drinken manu militari te verbieden."
De Ridder: "als je op je 13de al naar de fles grijpt, raakt je hersenontwikkeling zwaar verstoord. Het is net rond die leeftijd dat de structuur van de hersenen verandert. Een cruciale overgangsfase is dat, van een jong 'babybrein' naar volwassen hersenen. "Bij kinderen verloopt de informatie in de hersenen enkel via kleine verbindingswegen, omweggetjes zeg maar. Bij volwassenen zijn dat ontwikkelde netwerken van grote zenuwbanen, autosnelwegen als het ware. Rond je 13de zullen sommige kleine verbindingswegen verdwijnen, terwijl andere net uitgroeien tot grote zenuwbanen. alcohol verstoort die ontwikkeling. In plaats van via de 'autosnelwegen' verloopt alle informatie via 'omwegen'. Vergelijk het met de autosnelweg Gent-Brussel. Als het verkeer strop zit, zoeken chauffeurs naar omwegen. Wel, in het brein van jonge binge drinkers is het voortdurend file. Alle informatie passeert langs kleine wegen, allesbehalve efficiënt."
Prikkels waarnemen en verwerken is moeilijk voor jonge probleemdrinkers. Hoe komt dat?
"Alcohol heeft ook een negatieve invloed op dopamine, het hormoon dat ervoor zorgt dat alle hersendelen synchroon samenwerken. Het is door die synchronisatie dat we prikkels duidelijk waarnemen en verwerken. Dopamine laat de hersenen in koor zingen. Vergelijk de hersendelen met zangers: je zult hun lied alleen maar begrijpen als ze samenzingen. Daar steekt alcohol een stokje voor. Met alle gevolgen van dien: leerproblemen, concentratie- en emotionele stoornissen, impulsiviteit, verminderd ruimtelijk inzicht."
Hoe zit het met de impact op het geheugen?
"Ook die is groot. Wie vroeg alcohol gebruikt, zal minder nieuwe hersencellen aanmaken. Je wordt geboren met zowat alle hersencellen die je nodig hebt. Dagelijks sterven er af. Maar als je bijleert, maak je tijdens je slaap ook nieuwe hersencellen aan. Je brein maakt als het ware updates. Stel: je hebt je grootmoeder twee jaar niet gezien. Dan zul je haar nog altijd herkennen, omdat je hersenen een update maken van die nieuwe informatie. Raakt dat systeem verstoord, dan loop je rond met oude informatie. Dat is niet zomaar een tijdelijk probleem. Ook als volwassene zul je last hebben van geheugenproblemen."
Zou u dan, puur wetenschappelijk, pleiten voor een alcoholverbod onder 21 jaar?
"Met een algemeen verbod zul je de verslaving niet uit de wereld helpen, je zult hooguit het risico verminderen. Wie op zijn 13de begint te drinken, heeft wel drie keer meer kans op een verslaving dan iemand die pas op zijn 19de voor het eerst dronken wordt. Nu, er zijn ook binge drinkers die nooit verslaafd worden of last hebben van hun geheugen. Die aanleg is voor 50 procent genetisch bepaald. Preventie lijkt me dan ook nuttiger dan het drinken manu militari te verbieden."
