Canadese wetenschappers betwisten het nut en de veiligheid van het vaccineren van jonge meisjes tegen baarmoederhalskanker. Onterecht, zeggen experts.
Het hpv-virus kan bij vrouwen kanker' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>baarmoederhalskanker veroorzaken, maar jonge meisjes vóór hun eerste seksuele contact inenten met het vaccin tegen dat virus, verlaagt dat risico met 70procent. Daarom biedt de Vlaamse overheid meisjes in het eerste middelbaar het vaccin tegen baarmoederhalskanker gratis aan. Iets waar vorig schooljaar meer dan vier op de vijf Vlaamse meisjes op ingingen. Goed voor een jaarlijkse kost van zo'n 2miljoen euro.
Geld in het water, vinden twee Canadese wetenschappers van de universiteit van British Columbia. In het tijdschrift Annals of Medicine buigen ze zich over het hpv-vaccin. Volgens hen is nog niet voldoende bewezen dat het HPV-vaccin baarmoederhalskanker effectief voorkomt. En zolang dat zo is, moet je 'héél zeker zijn dat het op lange termijn geen nadelige effecten heeft voor je het aan miljoenen gezonde vrouwen geeft', zeggen ze.
Die neveneffecten -volgens hen: mogelijk verlamming, autoimmuunziekten, tromboses en zelfs de dood- zijn nog niet voldoende onderzocht, vinden ze. Daarom moeten artsen hun patiënten 'meer objectieve informatie geven' en moeten overheden de focus op 'screenings met uitstrijkjes vergroten'.
De criticasters hebben mogelijk niet helemaal ongelijk, zegt gynaecologieprofessor Marleen Temmerman. 'Het is inderdaad nog te vroeg om te weten of het vaccin meisjes hun hele leven zal beschermen en in welke mate. En baarmoederhalskanker kan inderdaad ook door regelmatige screenings opgespoord worden', vertelt ze.
Te vroeg
Maar dat betekent niet dat het vaccin nutteloos is. 'We weten dat je na vaccinatie in elk geval enkele jaren antilichamen vormt die beschermen tegen het virus. En het is wel bewezen dat het een voorstadium van baarmoederhalskanker voorkomt. Bovendien zijn de zogenaamde bijwerkingen verre van bewezen!'
Is het dan zo onnozel om aan te nemen dat het ook tegen de kanker zelf zal werken, vraagt viroloog Marc Van Ranst zich af. Hij is voorzitter van de werkgroep vaccinaties binnen de Hoge Gezondheidsraad, die de Vlaamse overheid adviseert over het vaccin. 'Een kanker heeft tijd nodig om zich te ontwikkelen. We kunnen dus pas binnen twintig jaar bewijzen dat het aantal doden inderdaad daalt door het vaccin. Daarop wachten om het te geven, zou middeleeuws zijn. Dat het vaccin zo goed de voorlopers van kanker terugdringt, is reden genoeg om de overheid geen nieuw advies te geven.'
Anti-vaccinatielobby
Er zijn ook verschillende, grondige studies gebeurd die geen gevaarlijke neveneffecten hebben aangetoond. 'Deze Canadezen zijn goede bekenden van de anti-vaccinatielobby. Ze spreken op menig congres, zijn geen experts in baarmoederhalskanker en steunden eerder al het controversiële idee dat vaccins autisme kunnen veroorzaken. We weten vanwaar de aanval komt', aldus Van Ranst.
Ook voor Temmerman zijn er genoeg redenen om aan te nemen dat we met het vaccin op de goede weg zijn. 'Maar tot we finale zekerheid hebben, moeten we wel blijven inzetten op screening van vrouwen en op de wetenschappelijke opvolging over zowel het effect van het vaccin als over de bijwerkingen.'
Geld in het water, vinden twee Canadese wetenschappers van de universiteit van British Columbia. In het tijdschrift Annals of Medicine buigen ze zich over het hpv-vaccin. Volgens hen is nog niet voldoende bewezen dat het HPV-vaccin baarmoederhalskanker effectief voorkomt. En zolang dat zo is, moet je 'héél zeker zijn dat het op lange termijn geen nadelige effecten heeft voor je het aan miljoenen gezonde vrouwen geeft', zeggen ze.
Die neveneffecten -volgens hen: mogelijk verlamming, autoimmuunziekten, tromboses en zelfs de dood- zijn nog niet voldoende onderzocht, vinden ze. Daarom moeten artsen hun patiënten 'meer objectieve informatie geven' en moeten overheden de focus op 'screenings met uitstrijkjes vergroten'.
De criticasters hebben mogelijk niet helemaal ongelijk, zegt gynaecologieprofessor Marleen Temmerman. 'Het is inderdaad nog te vroeg om te weten of het vaccin meisjes hun hele leven zal beschermen en in welke mate. En baarmoederhalskanker kan inderdaad ook door regelmatige screenings opgespoord worden', vertelt ze.
Te vroeg
Maar dat betekent niet dat het vaccin nutteloos is. 'We weten dat je na vaccinatie in elk geval enkele jaren antilichamen vormt die beschermen tegen het virus. En het is wel bewezen dat het een voorstadium van baarmoederhalskanker voorkomt. Bovendien zijn de zogenaamde bijwerkingen verre van bewezen!'
Is het dan zo onnozel om aan te nemen dat het ook tegen de kanker zelf zal werken, vraagt viroloog Marc Van Ranst zich af. Hij is voorzitter van de werkgroep vaccinaties binnen de Hoge Gezondheidsraad, die de Vlaamse overheid adviseert over het vaccin. 'Een kanker heeft tijd nodig om zich te ontwikkelen. We kunnen dus pas binnen twintig jaar bewijzen dat het aantal doden inderdaad daalt door het vaccin. Daarop wachten om het te geven, zou middeleeuws zijn. Dat het vaccin zo goed de voorlopers van kanker terugdringt, is reden genoeg om de overheid geen nieuw advies te geven.'
Anti-vaccinatielobby
Er zijn ook verschillende, grondige studies gebeurd die geen gevaarlijke neveneffecten hebben aangetoond. 'Deze Canadezen zijn goede bekenden van de anti-vaccinatielobby. Ze spreken op menig congres, zijn geen experts in baarmoederhalskanker en steunden eerder al het controversiële idee dat vaccins autisme kunnen veroorzaken. We weten vanwaar de aanval komt', aldus Van Ranst.
Ook voor Temmerman zijn er genoeg redenen om aan te nemen dat we met het vaccin op de goede weg zijn. 'Maar tot we finale zekerheid hebben, moeten we wel blijven inzetten op screening van vrouwen en op de wetenschappelijke opvolging over zowel het effect van het vaccin als over de bijwerkingen.'
