Nieuwe technologie maakt klinisch onderzoek veiliger

Gent – Het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie (VIB) en Algonomics zijn samen in zee gegaan om een technologie te ontwikkelen die nagaat of bepaalde eiwitten een immuunreactie opwekken bij mensen. Deze kennis is belangrijk voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. De immuunrespons bepalen, is belangrijk om het geneesmiddel bij mensen te beginnen testen. De samenwerking van VIB en Algonomics heeft geleid tot een biologische test ter aanvulling van de bestaande computersimulaties. Deze combinatie maakt een accuratere bepaling van de immuunrespons mogelijk.
T-cellen, onmisbare agenten van ons immuunsysteem
Het immuunsysteem is onze verdediging tegen vreemde indringers, zoals virussen en bacteriën. Het reageert tegen alles dat het herkent alslichaamsvreemd’, dus mogelijk ook tegen bepaalde stoffen die men wil ontwikkelen als geneesmiddel. Een belangrijke reactie is de activatie van T-cellen, een specifiek type witte bloedcellen. De T-cellen maken cytokines aan, dit zijn stoffen die de andere cellen van het immuunsysteem een signaal geven om over te gaan tot actie.

Therapeutische eiwitten ontwikkelen
Bij de ontwikkeling van nieuwe therapeutische eiwitten is het uiterst belangrijk om te weten of de stoffen een immuunreactie uitlokken of niet. Een stof waarvan je vermoedt dat het een therapeutische werking heeft, mag niet geëlimineerd worden door je immuunsysteem of andere immuunreacties uitlokken. Je wil immers dat het geneesmiddel langdurig actief blijft.
Bij de ontwikkeling van een vaccin daarentegen wil je juist wel dat het een immuunreactie uitlokt, een reactie die je lichaam niet ziek maakt, maar die ervoor zorgt dat je bij een volgend contact wel beschermd bent tegen de ziekte waartegen het vaccin werkt.

Epibase®, een ‘in silico’ test
Algonomics biedt al geruime tijd Epibase® aan aan bedrijven die therapeutische eiwitten ontwikkelen en die willen weten of hun product een immuunreactie uitlokt. Op basis van een gesofistikeerd computerprogramma voorspelt Epibase® of een bepaalde stof een activatie van T-cellen zal veroorzaken. De technologie kan dit realiseren voor alle eiwitten, of ze nu afkomstig zijn van de mens of van een andere biologische bron, zoals een virus of een kankercel. Uniek voor Epibase® is dat het dit ook kan voor eiwitten waarvan weinig of geen experimentele data beschikbaar zijn. Zonder een minimum van gegevens is het met andere technieken niet mogelijk om te voorspellen of een stof een immuunreactie uitlokt of niet. Epibase® is al ingezet voor de ontwikkeling van diverse therapeutische eiwitten, en is op dit ogenblik de standaard binnen de biotechindustrie. In tegenstelling tot andere ‘in silico’-platformen biedt Epibase® precisie en de mogelijkheid om de immuunrespons ook te berekenen in Aziatische en Zuid-Amerikaanse populaties.

Een meer complete test
Op vraag van Algonomics hebben VIB-wetenschappers verbonden aan de UGent onder leiding van Prof. Dr. Johan Grooten een biologische test ontworpen om de berekeningen van Epibase® aan te vullen met specifieke experimentele gegevens. Voor deze test gebruikt men bloedcellen die men blootstelt aan de te onderzoeken eiwitten. Tussen deze bloedcellen zitten uiteraard ook T-cellen. Indien de onderzochte eiwitten een immuunreactie uitlokken, zullen T-cellen actief worden en cytokines aanmaken. In deze nieuwe test wordt de activiteit van de T-cellen gemeten onder meer door de hoeveelheid aangemaakte cytokines te bepalen. Op die manier ziet men ook in een biologisch systeem of een stof een immuunreactie uitlokt.

Voor de stap naar een klinische fase (en dus testen op mensen), zijn deze experimentele en ‘in silico’-gegevens nodig om het risico op het uitlokken van een immuunreactie in te schatten. Dankzij de samenwerking tussen VIB en Algonomics is het nu dus mogelijk om alle gegevens te genereren met behulp van één test; een mooie combinatie van ‘in silico’- en ‘in vitro’-werk.
11 dec 2006
meer over
zie ook rubriek