Wonden die slecht genezen en met lastige bacteriën geïnfecteerd zijn, helen veel sneller met een lik honing erop, getuigen artsen. In Belgische ziekenhuizen wordt honing nauwelijks gebruikt, wetenschappers staan er sceptisch tegenover. Duitse onderzoekers willen de proef op de som nemen met een vergelijkend onderzoek.
Honing als wondzalf is geen nieuw idee. Duizenden jaren geleden maakten de Egyptenaren al gebruik van de genezende werking van honing. Ook in de wereldoorlogen werden verbanden in honing gedrenkt om de verwondingen van de soldaten beter te doen helen.
In de hedendaagse ziekenhuizen zien sommige artsen in het zoete bijenproduct een middel in de strijd tegen de steeds hardnekkigere bacteriën die de ronde doen. Zelfs ziektekiemen die voor haast alle antibiotica ongevoelig (resistent) geworden zijn, zouden met honing te bestrijden zijn.
Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn. ,,Ik was ook uiterst sceptisch'', zegt Arne Simon van de universiteitskliniek van Bonn. Aan de Süddeutsche Zeitung vertelde hij over een jongen met een operatiewonde die met multiresistente bacteriën geïnfecteerd was. Simon behandelde de wonde met honing, ,,en binnen de 48 uur was ze steriel!''.
De succesverhalen zijn grotendeels gebaseerd op ervaringen met individuele patiënten. Simon en zijn team hebben een vijftigtal kinderen met honing behandeld, waardoor hun operatiewonden sneller heelden. Om te achterhalen hoeveel de honing echt bijdraagt aan de wondheling, plannen Arne Simon en zijn collega's een grootschalig vergelijkend onderzoek. Op kortere termijn willen ze een honderdtal gevallen documenteren en bestuderen.
Vooral bij kinderen die chemotherapie ondergaan, zou het natuurproduct onklopbaar zijn. De operatie- of catheterwonden helen vaak moeilijk want de chemo verstoort de afweer. Het kan bij dergelijke patiënten zes tot acht weken duren eer een wonde geheeld is, en elke wonde brengt een infectierisico met zich mee. ,,Met honing duurde het maar half zolang'', aldus Simon. En de wondbacteriën die bestreden moeten worden, zouden niet resistent worden tegen de honing, zoals met antibiotica wel gebeurt.
Een twintigtal Duitse klinieken gebruiken honing bij de wondverzorging. In Belgische ziekenhuizen wordt de honing voor zover bekend nog niet routinematig ingezet. Wondartsen kennen de verhalen, maar staan er uiterst sceptisch tegenover. Voor sommigen hoort helende honing meer bij de alternatieve geneeskunde thuis dan in het ziekenhuis. ,,Zolang men niet kan zeggen welke bestanddelen in de honing actief zijn, geloof ik er niet veel van'', zegt Jan Verhaegen, bacterioloog aan het Universitaire ziekenhuis Leuven. ,,De werking moet bewezen worden met degelijke dubbelblinde studies, nu is het allemaal nog te anekdotisch.''
,,Het is een beetje een hype; vooral in Angelsaksische landen is het in'', vindt Maria Flour, huidarts aan het Universitaire Ziekenhuis Leuven. ,,We gebruiken bij de wondverzorging soms gewoon suikerpasta, dat heeft dezelfde osmotische werking.'' Die osmotische werking houdt in dat het geconcentreerde suiker water (wondvocht) onttrekt aan de wonde. Bacteriën zitten vooral op dood weefsel; door de wonde met suikerpasta te zuiveren raakt ze minder gemakkelijk besmet. Een geconcentreerde suikermassa onderdrukt de groei van bacteriën, die veel vocht bevatten. ,,Daarom ook dat confituur met veel suiker lang goed blijft, zonder andere bewaarmiddelen.''
Maar de honing doet meer dan vocht onttrekken, beweren de voorstanders. Het natuurproduct bevat een actief eiwit, glucose-oxidase geheten, dat in de honing kleine hoeveelheden waterstofperoxide doet ontstaan. En dat zuurstofwater heeft een ontsmettende werking. Doordat de honing permanent kleine hoeveelheden waterstofperoxide vrijmaakt, levert hij een niet te agressieve en continue werking.
,,Maar de honing is moeilijk te gebruiken in gevoelige wonden, de suiker veroorzaakt te veel pijn'', zegt verpleegkundige Frans Meuleneire. In het Sint-Elisabethziekenhuis in Zottegem legt hij zich toe op wondverzorging. ,,Er zijn nu honingzalven op de markt met een lage dosis honing, die zachter werken'', aldus Meuleneire. ,,Maar met die zalfjes waaraan vitaminen en allerlei andere stoffen zijn toegevoegd weet je op den duur niet meer wat je op de wonde smeert, en wordt het risico op allergische reacties groter. Voor ontwikkelingslanden, waar gewone geneesmiddelen vaak ontbreken, biedt honing in ieder geval een goedkope en praktische oplossing.''
De wondverzorging in ziekenhuizen gebeurt niet met gewone supermarkthoning. ,,Die zou gifstoffen kunnen bevatten uit industriële gebieden, of resten van antibiotica die bij de bijenkweek gebruikt worden'', weet Meuleneire, die zelf imker is. Gespecialiseerde firma's brengen 'medische' honing op de markt die afkomstig zou zijn van gebieden zonder industriële vervuiling. Maar ook Meuleneire wijst op het gebrek aan goede studies. Afwachten dus, wat het onderzoek in Duitsland oplevert.
In de hedendaagse ziekenhuizen zien sommige artsen in het zoete bijenproduct een middel in de strijd tegen de steeds hardnekkigere bacteriën die de ronde doen. Zelfs ziektekiemen die voor haast alle antibiotica ongevoelig (resistent) geworden zijn, zouden met honing te bestrijden zijn.
Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn. ,,Ik was ook uiterst sceptisch'', zegt Arne Simon van de universiteitskliniek van Bonn. Aan de Süddeutsche Zeitung vertelde hij over een jongen met een operatiewonde die met multiresistente bacteriën geïnfecteerd was. Simon behandelde de wonde met honing, ,,en binnen de 48 uur was ze steriel!''.
De succesverhalen zijn grotendeels gebaseerd op ervaringen met individuele patiënten. Simon en zijn team hebben een vijftigtal kinderen met honing behandeld, waardoor hun operatiewonden sneller heelden. Om te achterhalen hoeveel de honing echt bijdraagt aan de wondheling, plannen Arne Simon en zijn collega's een grootschalig vergelijkend onderzoek. Op kortere termijn willen ze een honderdtal gevallen documenteren en bestuderen.
Vooral bij kinderen die chemotherapie ondergaan, zou het natuurproduct onklopbaar zijn. De operatie- of catheterwonden helen vaak moeilijk want de chemo verstoort de afweer. Het kan bij dergelijke patiënten zes tot acht weken duren eer een wonde geheeld is, en elke wonde brengt een infectierisico met zich mee. ,,Met honing duurde het maar half zolang'', aldus Simon. En de wondbacteriën die bestreden moeten worden, zouden niet resistent worden tegen de honing, zoals met antibiotica wel gebeurt.
Een twintigtal Duitse klinieken gebruiken honing bij de wondverzorging. In Belgische ziekenhuizen wordt de honing voor zover bekend nog niet routinematig ingezet. Wondartsen kennen de verhalen, maar staan er uiterst sceptisch tegenover. Voor sommigen hoort helende honing meer bij de alternatieve geneeskunde thuis dan in het ziekenhuis. ,,Zolang men niet kan zeggen welke bestanddelen in de honing actief zijn, geloof ik er niet veel van'', zegt Jan Verhaegen, bacterioloog aan het Universitaire ziekenhuis Leuven. ,,De werking moet bewezen worden met degelijke dubbelblinde studies, nu is het allemaal nog te anekdotisch.''
,,Het is een beetje een hype; vooral in Angelsaksische landen is het in'', vindt Maria Flour, huidarts aan het Universitaire Ziekenhuis Leuven. ,,We gebruiken bij de wondverzorging soms gewoon suikerpasta, dat heeft dezelfde osmotische werking.'' Die osmotische werking houdt in dat het geconcentreerde suiker water (wondvocht) onttrekt aan de wonde. Bacteriën zitten vooral op dood weefsel; door de wonde met suikerpasta te zuiveren raakt ze minder gemakkelijk besmet. Een geconcentreerde suikermassa onderdrukt de groei van bacteriën, die veel vocht bevatten. ,,Daarom ook dat confituur met veel suiker lang goed blijft, zonder andere bewaarmiddelen.''
Maar de honing doet meer dan vocht onttrekken, beweren de voorstanders. Het natuurproduct bevat een actief eiwit, glucose-oxidase geheten, dat in de honing kleine hoeveelheden waterstofperoxide doet ontstaan. En dat zuurstofwater heeft een ontsmettende werking. Doordat de honing permanent kleine hoeveelheden waterstofperoxide vrijmaakt, levert hij een niet te agressieve en continue werking.
,,Maar de honing is moeilijk te gebruiken in gevoelige wonden, de suiker veroorzaakt te veel pijn'', zegt verpleegkundige Frans Meuleneire. In het Sint-Elisabethziekenhuis in Zottegem legt hij zich toe op wondverzorging. ,,Er zijn nu honingzalven op de markt met een lage dosis honing, die zachter werken'', aldus Meuleneire. ,,Maar met die zalfjes waaraan vitaminen en allerlei andere stoffen zijn toegevoegd weet je op den duur niet meer wat je op de wonde smeert, en wordt het risico op allergische reacties groter. Voor ontwikkelingslanden, waar gewone geneesmiddelen vaak ontbreken, biedt honing in ieder geval een goedkope en praktische oplossing.''
De wondverzorging in ziekenhuizen gebeurt niet met gewone supermarkthoning. ,,Die zou gifstoffen kunnen bevatten uit industriële gebieden, of resten van antibiotica die bij de bijenkweek gebruikt worden'', weet Meuleneire, die zelf imker is. Gespecialiseerde firma's brengen 'medische' honing op de markt die afkomstig zou zijn van gebieden zonder industriële vervuiling. Maar ook Meuleneire wijst op het gebrek aan goede studies. Afwachten dus, wat het onderzoek in Duitsland oplevert.
