Nut van systematisch testen op prostaatkanker niet bewezen

Veel artsen verdedigen een systematische controle op prostaatkanker bij alle mannen vanaf een jaar of vijftig. Maar nooit is afdoend bewezen dat een dergelijke screening nut heeft. Een nieuwe studie bevestigt de twijfel: er is voorlopig geen wetenschappelijk bewijs dat systematisch testen verantwoordt. Te veel testen heeft ernstige nadelen en kan de levenskwaliteit verslechteren. Mannen moeten daarover degelijk ingelicht worden, zodat ze zelf kunnen beslissen of ze de test willen ondergaan.
De bevindingen staan in het gezaghebbende Journal of the American Medical Association (JAMA). John Concato van de Yale universiteit en zijn collega's gingen na of mannen minder kans hadden te overlijden aan prostaatkanker' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>prostaatkanker als de kanker vroegtijdig door screening was ontdekt. Een preventieve prostaatkankertest kan gebeuren door een onderzoek langs de aars (rectaal), of met de zogenaamde PSA-test die een eiwit in het bloed detecteert, een test die de jongste jaren sterk in zwang is geraakt. De onderzoekers analyseerden de gegevens van in totaal duizend mannen, waarvan de helft gestorven was aan prostaatkanker. ,,De kans op overlijden aan prostaatkanker of een andere oorzaak was niet kleiner bij mannen die getest waren dan bij mannen die niet getest waren'', besluiten de onderzoekers. ,,Daarom blijft het aan te bevelen mannen 'geïnformeerde toestemming' te vragen alvorens ze te testen.''

De PSA-test is omstreden omdat ze leidt tot overdiagnose. Door vals-positieve resultaten wordt bij veel mannen onnodig een biopsie (weefselafname) van de prostaat gedaan, en overbodige kankerbehandelingen leiden tot impotentie en incontinentie.

Eerder vond een gelijkaardige studie wel een matig positief effect voor de PSA-screening. ,,Betere studies zijn nodig om de vraag te beantwoorden of een vroege opsporing van prostaatkanker met PSA meer goed doet dan kwaad'', besluit commentator Michael Barry in het medische vakblad.

Tegen 2009 worden de resultaten verwacht van twee dergelijke studies. ,,Vroeger was het de gewoonte niet systematisch te testen tot studies het nut ervan hadden aangetoond. Tegenwoordig lijkt het credo 'test tot bewezen is dat het niet werkt, en stop dan (misschien)'', bemerkt Barry ietwat cynisch.
12 jan 2006
meer over
zie ook rubriek