Als mensen na een hartinfarct een injectie krijgen met stamcellen, dan herstelt het hart achteraf beter. Dat blijkt uit een studie van het UZ Gasthuisberg, het Stamcelinstituut van de KUL en het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie.
Enkele weken geleden schoof de wetenschapsredactie van deze krant zijn naam nog naar voren als een van de personaliteiten die in 2006 het nieuws zouden halen, en in de eerste week van het jaar is het zover.
Stefan Janssens beschrijft in het gerenommeerde medische vakblad The Lancet de resultaten van een experiment met stamcellen bij hartpatiënten. stamcellen zijn jeugdige cellen die nog gemakkelijk delen en nieuw weefsel vormen. ,,Misschien kunnen ze de hartspier herstellen als die na een infarct beschadigd is door het tijdelijke zuurstoftekort'', hopen artsen al lang.
De 67 patiënten in het Leuvense onderzoek kregen een dag na hun infarct en de daaropvolgende behandeling met een ballonnetje, een inspuiting in een bloedvat rond het hart. Daarbij werden bij de helft van de patiënten stamcellen uit hun eigen beenmerg ingespoten. De andere helft kreeg gewoon water - een nepbehandeling. Na vier maanden werd onderzocht of de algemene hartfunctie van de patiënten dankzij de stamcellen was verbeterd.
Het antwoord was negatief. Er was geen betekenisvol verschil in de hartfunctie tussen de patiënten die de echte en die die de nepbehandeling kregen. Toch was onder de scanner een verbetering zichtbaar. De grootte van het hartletsel was meer verkleind bij de patiënten die met stamcellen behandeld waren.
,,,Dat suggereert een mogelijk interessant effect van de beenmergcellen op het infarct'', besluiten Janssens en zijn collega's in The Lancet. , ,Maar blijkbaar vertaalt zich dat niet in een algemene verbetering van de hartfunctie'', voegt hij er telefonisch aan toe. Bij nader onderzoek bleek dat plaatselijk, in het deel van het hart dat door het infarct het meest getroffen was, de hartfunctie wel meer verbeterde bij de patiënten die de stamcellen kregen toegediend.
,,De ingreep in zijn huidige vorm biedt niet genoeg voordeel om geïntegreerd te worden in de behandeling van matige infarcten'', besluiten de onderzoekers. Alleen bij de patiënten met een zwaar infarct leken de stamcellen de hartfunctie wel te verbeteren.
Maar het achteraf apart beoordelen van een kleine subgroep (met alleen de ergste gevallen), is wetenschappelijk gesproken een heikele zaak. Daarom wil Stefan Janssens, die deel uitmaakt van het pas opgerichte Stamcel Instituut Leuven, de stamcelbehandeling testen bij meer patiënten met een zwaar infarct. Dit jaar hoopt hij een internationale studie te starten met 1.200 patiënten. De huidige resultaten bevestigen volgens de onderzoekers dat de behandeling veilig genoeg is voor verdere tests.
Eerdere tests van andere onderzoeksgroepen toonden wisselende resultaten: soms was er een verbetering merkbaar, soms niet. De reden voor die wisselvalligheid is nog niet opgehelderd. Ook de rol van de stamcellen in het genezingsproces is nog onduidelijk. Het ziet ernaar uit dat de stamcellen zelf geen nieuw hartspierweefsel vormen, maar dat ze wel signaalstoffen afgeven die het hart tot zelfreparatie aanzetten.
Het Leuvense onderzoek, waarbij ook het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie betrokken is, is volgens de wetenschappers een primeur.
Heel wat onderzoeksgroepen voerden al kleinschalige tests uit met stamcellen bij hartpatiënten, maar nooit eerder zou een dubbelblinde studie met een controlegroep zijn gedaan. Alleen door de helft van de testgroep een nepbehandeling te geven - zonder dat patiënten of artsen weten wie de echte behandeling krijgt - kan het effect van de toegediende stamcellen objectief gemeten worden. De resultaten van Janssens en zijn collega's verschijnen pas op 14 januari in The Lancet , maar het vakblad besloot ze al op zijn website te publiceren.
Stefan Janssens beschrijft in het gerenommeerde medische vakblad The Lancet de resultaten van een experiment met stamcellen bij hartpatiënten. stamcellen zijn jeugdige cellen die nog gemakkelijk delen en nieuw weefsel vormen. ,,Misschien kunnen ze de hartspier herstellen als die na een infarct beschadigd is door het tijdelijke zuurstoftekort'', hopen artsen al lang.
De 67 patiënten in het Leuvense onderzoek kregen een dag na hun infarct en de daaropvolgende behandeling met een ballonnetje, een inspuiting in een bloedvat rond het hart. Daarbij werden bij de helft van de patiënten stamcellen uit hun eigen beenmerg ingespoten. De andere helft kreeg gewoon water - een nepbehandeling. Na vier maanden werd onderzocht of de algemene hartfunctie van de patiënten dankzij de stamcellen was verbeterd.
Het antwoord was negatief. Er was geen betekenisvol verschil in de hartfunctie tussen de patiënten die de echte en die die de nepbehandeling kregen. Toch was onder de scanner een verbetering zichtbaar. De grootte van het hartletsel was meer verkleind bij de patiënten die met stamcellen behandeld waren.
,,,Dat suggereert een mogelijk interessant effect van de beenmergcellen op het infarct'', besluiten Janssens en zijn collega's in The Lancet. , ,Maar blijkbaar vertaalt zich dat niet in een algemene verbetering van de hartfunctie'', voegt hij er telefonisch aan toe. Bij nader onderzoek bleek dat plaatselijk, in het deel van het hart dat door het infarct het meest getroffen was, de hartfunctie wel meer verbeterde bij de patiënten die de stamcellen kregen toegediend.
,,De ingreep in zijn huidige vorm biedt niet genoeg voordeel om geïntegreerd te worden in de behandeling van matige infarcten'', besluiten de onderzoekers. Alleen bij de patiënten met een zwaar infarct leken de stamcellen de hartfunctie wel te verbeteren.
Maar het achteraf apart beoordelen van een kleine subgroep (met alleen de ergste gevallen), is wetenschappelijk gesproken een heikele zaak. Daarom wil Stefan Janssens, die deel uitmaakt van het pas opgerichte Stamcel Instituut Leuven, de stamcelbehandeling testen bij meer patiënten met een zwaar infarct. Dit jaar hoopt hij een internationale studie te starten met 1.200 patiënten. De huidige resultaten bevestigen volgens de onderzoekers dat de behandeling veilig genoeg is voor verdere tests.
Eerdere tests van andere onderzoeksgroepen toonden wisselende resultaten: soms was er een verbetering merkbaar, soms niet. De reden voor die wisselvalligheid is nog niet opgehelderd. Ook de rol van de stamcellen in het genezingsproces is nog onduidelijk. Het ziet ernaar uit dat de stamcellen zelf geen nieuw hartspierweefsel vormen, maar dat ze wel signaalstoffen afgeven die het hart tot zelfreparatie aanzetten.
Het Leuvense onderzoek, waarbij ook het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie betrokken is, is volgens de wetenschappers een primeur.
Heel wat onderzoeksgroepen voerden al kleinschalige tests uit met stamcellen bij hartpatiënten, maar nooit eerder zou een dubbelblinde studie met een controlegroep zijn gedaan. Alleen door de helft van de testgroep een nepbehandeling te geven - zonder dat patiënten of artsen weten wie de echte behandeling krijgt - kan het effect van de toegediende stamcellen objectief gemeten worden. De resultaten van Janssens en zijn collega's verschijnen pas op 14 januari in The Lancet , maar het vakblad besloot ze al op zijn website te publiceren.
