Uitvinder gipsverband herdacht

Antonius Mathijsen heeft geen Romeins leger in de pan gehakt, vijf keer de Ronde van Frankrijk gewonnen of zich gekroond tot de onbetwiste koning van het Franstalige chanson, maar de Limburgse arts heeft wel het gipsverband uitgevonden. En zijn uitvinding heeft zich in de loop van de eeuwen meer dan uitstekend kunnen handhaven in de medische wereld.
In Hamont-Achel zijn ze dan ook trots op hun stadsgenoot, die vrijdag precies tweehonderd jaar geleden werd geboren. Maar Hamont-Achel moet de beroemde gipsdokter delen met de Nederlandse gemeente Cranendonck, net over de grens. ,,De familie Mathijsen heeft op één generatie na altijd in het noorden van Belgisch Limburg gewoond, hetzij in Hamont-Achel, hetzij in Neerpelt. En jammer genoeg was Antonius Mathijsen een kind van die ene generatie die in Budel, bij Cranendonck woonde'', zegt Luc Van de Sijpe van de heemkring De Goede Stede Hamont.

Mathijsen, telg van een doktersfamilie, leerde het beroep in Brussel. Daarna ging hij aan de slag in het Nederlandse leger. Hij sleet zijn volledige beroepscarrière in de krijgsmacht van de toen nog verenigde Nederlanden. In 1851 ontdekte hij toevallig het gipsverband, en ontwikkelde zo een procédé om lichaamsbreuken efficiënt en vooral snel te behandelen. Een ongeziene revolutie in de medische wereld die het tot die tijd met spalken en stukjes koord had moeten stellen. ,,In Nederland en later in de rest van de wereld volgde de erkenning voor de uitvinding van het gipsverband onmiddellijk. Maar niet in België.

De leermeester van Mathijsen, Louis Seutin, was baron en senator. Seutin had verschillende decennia vóór Mathijsen het stijfselverband uitgevonden en probeerde dat tevergeefs aan de wereld te slijten. Omdat hij als man van adel en politicus op zijn strepen stond, kon hij het niet verkroppen dat zijn leerling, een eenvoudige zoon van de Kempen, een efficiënter procédé had ontwikkeld. Een patent op zijn uitvinding nemen was in die tijd nog niet mogelijk, zodat Mathijsen in België lang moest wachten op erkenning'', vertelt Van de Sijpe. Na zijn militaire carrière trok Mathijsen zich terug in Hamont-Achel, waar hij in 1878 overleed.

Omdat Mathijsen net zoals zoveel andere inwoners van de Belgisch-Nederlandse grensstreek niet erg gebonden was aan landsgrenzen, is er nooit veel discussie geweest of de uitvinder van het gipsverband een Belg of een Nederlander was.

,,Hij is in Nederland geboren en in België gestorven. Niet meer en niet minder. Noch Cranendonck, noch Hamont-Achel hebben Mathijsen ooit exclusief als de hunne geclaimd'', stelt Van de Sijpe. Het is daarom ook dat de leden van De Goede Stede Hamont en de Nederlandse heemkundecollega's van de Baronie van Cranendonck voor de herdenking van de man de handen in elkaar hebben geslagen. Zo wordt vrijdag in Hamont eerst een bloemenhulde gebracht aan het grafmonument van dokter Mathijsen. Vervolgens wordt een gedenkplaat onthuld aan het sterfhuis van de dokter. Daarna gaat het in stoet naar het gemeentehuis van Budel, waar de overzichtstentoonstelling ,,Dr. Antonius Mathijsen en het gipsverband'' wordt geopend. Na twee weken verhuist de tentoonstelling naar de Hamontse boerderij ,,De Wal'', waar ze tot 27 november gratis te bezoeken is.
03 nov 2005
meer over
zie ook rubriek