De zoektocht naar een vaccin of een geneesmiddel tegen een pandemie van vogelgriep is volop bezig. Maar de hindernissen zijn torenhoog.
Zoektocht naar remedie
Om een pandemie te veroorzaken moet het H5N1-griep' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>vogelgriepvirus, een van de 15 varianten van de vogelgriep, genetisch zodanig muteren dat het makkelijk van mens tot mens wordt doorgegeven. Dat kan gebeuren in de vogels zelf. Een mutatie kan ook ontstaan wanneer een mens, die lijdt aan gewone griep, ook vogelgriep oploopt. Het nieuwe virus kan in dat geval de hoge besmettingskracht van de menselijke griep combineren met de extreme dodelijkheid van de vogelgriep. De mutatie kan ook gebeuren in varkens, die vatbaar zijn voor vogelgriep en menselijke griep.
Om een pandemie van vogelgriep tegen te gaan, zijn er twee mogelijkheden: een vaccin om de ziekte te voorkomen of geneesmiddelen om de ziekte te genezen.
De zoektocht naar een vaccin loopt niet echt vlot. Het gewone griepvaccin, dat elk jaar in de herfst wordt toegediend, helpt niet, omdat de vogelgriep en de gewone menselijke griep te veel van elkaar verschillen.
Bovendien wijzigt de genetische samenstelling van het griepvirus constant. Daarom moet het vaccin tegen de menselijke griep elk jaar worden aangepast. De aanmaak van een vaccin tegen vogelgriep is moeilijk omdat men geen flauw idee heeft van de samenstelling van een gemuteerd vogelgriepvirus. Zelfs wanneer de genetische samenstelling van een gewijzigd vogelgriepvirus bekend is, duurt het vier tot zes maanden om een vaccin te ontwikkelen, en dat is volgens een griepexpert van de VN veel te lang.
Duitse wetenschappers stelden recentelijk dat de eerste resultaten van de tests met vaccins niet voor midden 2007 moeten worden verwacht. Daarna kan het nog eens vijf tot zes jaar duren vooraleer een efficiënt vaccin is ontwikkeld.
Het is bovendien niet vanzelfsprekend snel voldoende grote hoeveelheden vaccins te produceren. Tegen de gewone griep worden nu zo'n 300 miljoen vaccins per jaar geproduceerd, waarmee amper 5 procent van de wereldbevolking kan worden gevaccineerd.
Drie farmabedrijven zijn volop op zoek naar een vaccin: het Franse Sanofi-Aventis, het Amerikaanse Chiron en het Britse GlaxoSmithKline. Chiron hoopt eind dit jaar een eerste vaccin tegen H5N1 uit te testen. Glaxo mikt op 2006.
Tamiflu
Omdat een vaccin niet voorhanden is en dat ook niet onmiddellijk zal zijn, beginnen landen massaal eventuele geneesmiddelen tegen de vogelgriep aan te kopen. Onder meer de VS, Italië, Frankrijk en België zijn in dat geval.
Er zijn twee antivirale middelen die mogelijk tegen vogelgriep helpen. Het Britse farmabedrijf GlaxoSmithKline heeft Relenza in huis, het Zwitserse Roche biedt Tamiflu aan. Vooral Tamiflu loopt in de kijker. Tamiflu werkt preventief en curatief en zou de sterfte met 30 procent drukken. De verkoop van Tamiflu explodeert.
Een behandeling met Tamiflu kost al gauw 25 euro, te duur voor de derde wereld. De druk op Roche stijgt, onder meer van VN-secretaris-generaal Kofi Annan, om andere farmabedrijven toe te laten het geneesmiddel te produceren. Roche wil zijn patenten op Tamiflu, die lopen tot 2016, niet opgeven, maar belooft wel tegen midden 2006 acht maal meer Tamiflu te produceren dan in midden 2004. De productie van een dosis Tamiflu duurt een jaar.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) hebben slechts 40 landen een min of meer kant-en-klaar actieplan tegen een grieppandemie. Bij afwezigheid van vaccins en geneesmiddelen raadt de WGO aan de afstand tussen pluimvee en mensen in Zuidoost-Azië te vergroten. Verder beveelt de WGO een massale vaccinatie aan van het pluimvee tegen de vogelgriep, een betere dierenhygiëne, een snellere opsporing van besmette vogels, preventieve afslachtingen en het sneller openbaar maken van nieuwe besmettingshaarden.
Om een pandemie te veroorzaken moet het H5N1-griep' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>vogelgriepvirus, een van de 15 varianten van de vogelgriep, genetisch zodanig muteren dat het makkelijk van mens tot mens wordt doorgegeven. Dat kan gebeuren in de vogels zelf. Een mutatie kan ook ontstaan wanneer een mens, die lijdt aan gewone griep, ook vogelgriep oploopt. Het nieuwe virus kan in dat geval de hoge besmettingskracht van de menselijke griep combineren met de extreme dodelijkheid van de vogelgriep. De mutatie kan ook gebeuren in varkens, die vatbaar zijn voor vogelgriep en menselijke griep.
Om een pandemie van vogelgriep tegen te gaan, zijn er twee mogelijkheden: een vaccin om de ziekte te voorkomen of geneesmiddelen om de ziekte te genezen.
De zoektocht naar een vaccin loopt niet echt vlot. Het gewone griepvaccin, dat elk jaar in de herfst wordt toegediend, helpt niet, omdat de vogelgriep en de gewone menselijke griep te veel van elkaar verschillen.
Bovendien wijzigt de genetische samenstelling van het griepvirus constant. Daarom moet het vaccin tegen de menselijke griep elk jaar worden aangepast. De aanmaak van een vaccin tegen vogelgriep is moeilijk omdat men geen flauw idee heeft van de samenstelling van een gemuteerd vogelgriepvirus. Zelfs wanneer de genetische samenstelling van een gewijzigd vogelgriepvirus bekend is, duurt het vier tot zes maanden om een vaccin te ontwikkelen, en dat is volgens een griepexpert van de VN veel te lang.
Duitse wetenschappers stelden recentelijk dat de eerste resultaten van de tests met vaccins niet voor midden 2007 moeten worden verwacht. Daarna kan het nog eens vijf tot zes jaar duren vooraleer een efficiënt vaccin is ontwikkeld.
Het is bovendien niet vanzelfsprekend snel voldoende grote hoeveelheden vaccins te produceren. Tegen de gewone griep worden nu zo'n 300 miljoen vaccins per jaar geproduceerd, waarmee amper 5 procent van de wereldbevolking kan worden gevaccineerd.
Drie farmabedrijven zijn volop op zoek naar een vaccin: het Franse Sanofi-Aventis, het Amerikaanse Chiron en het Britse GlaxoSmithKline. Chiron hoopt eind dit jaar een eerste vaccin tegen H5N1 uit te testen. Glaxo mikt op 2006.
Tamiflu
Omdat een vaccin niet voorhanden is en dat ook niet onmiddellijk zal zijn, beginnen landen massaal eventuele geneesmiddelen tegen de vogelgriep aan te kopen. Onder meer de VS, Italië, Frankrijk en België zijn in dat geval.
Er zijn twee antivirale middelen die mogelijk tegen vogelgriep helpen. Het Britse farmabedrijf GlaxoSmithKline heeft Relenza in huis, het Zwitserse Roche biedt Tamiflu aan. Vooral Tamiflu loopt in de kijker. Tamiflu werkt preventief en curatief en zou de sterfte met 30 procent drukken. De verkoop van Tamiflu explodeert.
Een behandeling met Tamiflu kost al gauw 25 euro, te duur voor de derde wereld. De druk op Roche stijgt, onder meer van VN-secretaris-generaal Kofi Annan, om andere farmabedrijven toe te laten het geneesmiddel te produceren. Roche wil zijn patenten op Tamiflu, die lopen tot 2016, niet opgeven, maar belooft wel tegen midden 2006 acht maal meer Tamiflu te produceren dan in midden 2004. De productie van een dosis Tamiflu duurt een jaar.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) hebben slechts 40 landen een min of meer kant-en-klaar actieplan tegen een grieppandemie. Bij afwezigheid van vaccins en geneesmiddelen raadt de WGO aan de afstand tussen pluimvee en mensen in Zuidoost-Azië te vergroten. Verder beveelt de WGO een massale vaccinatie aan van het pluimvee tegen de vogelgriep, een betere dierenhygiëne, een snellere opsporing van besmette vogels, preventieve afslachtingen en het sneller openbaar maken van nieuwe besmettingshaarden.
