Steeds vaker worden psychiatrisch verpleegkundigen geconfronteerd met allochtone patiënten. En dus met hun cultuur. Er bleek nood aan specifieke verpleegplannen om zorg op maat te kunnen bieden. Vijf studenten van de KHLim in Hasselt werkten, op vraag van het OPZ Rekem, een studie over interculturele zorg op maat uit.
,,We merkten dat vele verpleegkundigen niet weten hoe ze moeten omgaan met allochtone patiënten'', meldt Lieven Vanlangenaeker van het OPZ. Omdat het merendeel van de allochtonen uit Marokkanen bestaat stelde het OPZ aan de KHLim voor een project rond zorg op maat voor Marokkaanse psychotici te ontwikkelen.
,,Dertig procent van de patiënten op de forensische afdeling bestaat uit Marokkanen'', zegt Vanlangenaeker. De patiënten op de forensische afdeling werden na het plegen van een delict ontoerekeningsvatbaar verklaart.
Ik heb buikpijn
Het grootste probleem in het ziekenhuis blijkt een communicatieprobleem te zijn. ,,Allochtonen drukken zich vanwege een andere culturele achtergrond anders uit'', gaat Vanlangenaeker voort. ,,Ze zeggen bijvoorbeeld 'Ik heb buikpijn' als ze het moeilijk hebben met iets. Maar als je de achtergrond en de cultuur niet kent, kan je dat niet weten. Ook de waanbeelden die psychotische patiënten van een andere cultuur hebben, kennen wij vaak niet. Als iemand zich Napoleon waant, daar kunnen de verpleegkundigen hier zich nog iets bij voorstellen. Maar over hun demonen, en het boze oog en meer, kennen wij niets.''
De studie van de vijf KHLim-studenten - Kurt Bollen, Ruben Jeunen, Beata Kurda, Annemie Maurissen en Carolien Schalenbourg - moet een kapstok bieden aan de verpleegkundigen in psychiatrische instellingen.
,,We zijn vertrokken vanuit het verpleegkundig model van de Amerikaanse antropoloog Leiniger dat zorg en cultuur integreert'', vertelt Kurt Bollen. Via literatuur, gesprekken met deskundigen, patiënten en anderen merkten de studenten vier problemen bij de Marokkaanse patiënten.
,,Naast de communicatiehindernissen heerst er bij de Marokkaanse patiënten een verstoord rollenpatroon. Meestal zijn ze in de instelling ook beperkt in hun godsdienstbeleving, en vaak zijn de patiënten door sociale invloeden ook therapie-ontrouw.''
Nieuw verpleegplan
Op basis van die vier problemen en de culturele achtergrond van de patiënten stelden de vijf studenten nieuwe verpleegplannen op. ,,Deze bevatten het probleem, de invloeden, de doelen en de interventie'', meldt Ruben Jeunen.
,,De verpleegkundige kan zich met de studie als leidraad beter inbeelden in de culturele achtergrond van de patiënt en zo beter zorg op maat bieden, wat in de psychiatrische verpleegkunde bijzonder belangrijk is'', zegt Bollen. ,,Onze studie is misschien niet volledig, maar is zeker een begin om uit te werken.''
Het OPZ is meer dan tevreden. ,,De studie is een verrijking voor de psychiatrie. Het is de eerste keer dat zorg, cultuur en psychiatrie samen worden gebracht'', meldt Vanlangenaeker. ,,Met dit instrument kan meer en beter naar de patiënt geluisterd worden. Zo weten we voortaan dat we voor een moslimpatiënt die gewoon is vijf keer per dag te bidden volgens de voorschriften, zijn therapieprogramma aan moeten passen. De patiënt zal zich beter begrepen voelen en zal ook beter zorg accepteren.''
Ook op provinciaal niveau wordt het project geapprecieerd. Verschillende psychiatrische ziekenhuizen toonden al interesse. Zij kregen gistermiddag een informatiesessie.
,,Dertig procent van de patiënten op de forensische afdeling bestaat uit Marokkanen'', zegt Vanlangenaeker. De patiënten op de forensische afdeling werden na het plegen van een delict ontoerekeningsvatbaar verklaart.
Ik heb buikpijn
Het grootste probleem in het ziekenhuis blijkt een communicatieprobleem te zijn. ,,Allochtonen drukken zich vanwege een andere culturele achtergrond anders uit'', gaat Vanlangenaeker voort. ,,Ze zeggen bijvoorbeeld 'Ik heb buikpijn' als ze het moeilijk hebben met iets. Maar als je de achtergrond en de cultuur niet kent, kan je dat niet weten. Ook de waanbeelden die psychotische patiënten van een andere cultuur hebben, kennen wij vaak niet. Als iemand zich Napoleon waant, daar kunnen de verpleegkundigen hier zich nog iets bij voorstellen. Maar over hun demonen, en het boze oog en meer, kennen wij niets.''
De studie van de vijf KHLim-studenten - Kurt Bollen, Ruben Jeunen, Beata Kurda, Annemie Maurissen en Carolien Schalenbourg - moet een kapstok bieden aan de verpleegkundigen in psychiatrische instellingen.
,,We zijn vertrokken vanuit het verpleegkundig model van de Amerikaanse antropoloog Leiniger dat zorg en cultuur integreert'', vertelt Kurt Bollen. Via literatuur, gesprekken met deskundigen, patiënten en anderen merkten de studenten vier problemen bij de Marokkaanse patiënten.
,,Naast de communicatiehindernissen heerst er bij de Marokkaanse patiënten een verstoord rollenpatroon. Meestal zijn ze in de instelling ook beperkt in hun godsdienstbeleving, en vaak zijn de patiënten door sociale invloeden ook therapie-ontrouw.''
Nieuw verpleegplan
Op basis van die vier problemen en de culturele achtergrond van de patiënten stelden de vijf studenten nieuwe verpleegplannen op. ,,Deze bevatten het probleem, de invloeden, de doelen en de interventie'', meldt Ruben Jeunen.
,,De verpleegkundige kan zich met de studie als leidraad beter inbeelden in de culturele achtergrond van de patiënt en zo beter zorg op maat bieden, wat in de psychiatrische verpleegkunde bijzonder belangrijk is'', zegt Bollen. ,,Onze studie is misschien niet volledig, maar is zeker een begin om uit te werken.''
Het OPZ is meer dan tevreden. ,,De studie is een verrijking voor de psychiatrie. Het is de eerste keer dat zorg, cultuur en psychiatrie samen worden gebracht'', meldt Vanlangenaeker. ,,Met dit instrument kan meer en beter naar de patiënt geluisterd worden. Zo weten we voortaan dat we voor een moslimpatiënt die gewoon is vijf keer per dag te bidden volgens de voorschriften, zijn therapieprogramma aan moeten passen. De patiënt zal zich beter begrepen voelen en zal ook beter zorg accepteren.''
Ook op provinciaal niveau wordt het project geapprecieerd. Verschillende psychiatrische ziekenhuizen toonden al interesse. Zij kregen gistermiddag een informatiesessie.
