Belgische apothekers moeten improviseren als ze een voorschrift voor een euthanasie-middel in handen krijgen. ,,Wij maken schrijnende situaties mee. We krijgen tientallen telefoontjes van apothekers die in grote verwarring zijn'', zegt Marleen Haems van de Algemene Farmaceutische Bond. Volgens de VUB'er Luc Deliens is het onaanvaardbaar dat apothekers clandestien aan levensbeëindigende middelen moeten geraken.
Volgens Deliens hebben de Nederlanders de uitvoering van euthanasie beter geregeld. ,,Daar staat in elke apotheek een euthanasie-kit ter beschikking van huisartsen' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>artsen.'' De Nederlandse artsen mogen de kit slechts acht weken in bezit houden en moeten de resten van het levensbeëindigend middel aan de apotheker terugbezorgen. Dat moet alle misbruiken uitsluiten.
In België zijn de huidige euthanasie-middelen niet in de apotheek te verkrijgen. Vóór de euthanasiewet van mei 2002 werd vaak morfine gebruikt, maar dat is volgens de huidige inzichten van de medische wetenschap een ,,minderwaardig'' middel om het leven van patiënten met uitzichtloze pijn te beëindigen. Artsen kiezen nu voor een combinatie van een hoge dosis slaapmiddelen en een spierverslappend middel. Dat laatste is enkel in de ziekenhuisapotheek te vinden, omdat het ook bij operaties wordt gebruikt.
,,Het is toch logisch'', zegt apothekeres Marleen Haems, ,,dat wij ons vragen stellen als ons gevraagd wordt een middel af te leveren dat schadelijk is voor de gezondheid van de patiënt. Het gaat per slot van rekening om een moordwapen.''
Daarmee is een eerste pijnpunt aangegeven: apothekers zijn er vaak niet van op de hoogte dat het voorschrift van de arts bedoeld is om een euthanasie uit te voeren. ,,Euthanasie is geen banale zaak'', aldus Haems. ,,Wij willen daarbij zo zorgvuldig mogelijk optreden, maar we moeten op een bijna clandestiene manier aan levensbeëindigende middelen geraken.''
Volgens huisarts Robert Vander Stichele, die verbonden is aan het Centrum voor Farmacologie van de Gentse universiteit, komt daardoor het ogenblik van de euthanasie en van het natuurlijk overlijden ,,soms zeer dicht bij elkaar te liggen''. Vander Stichele: ,,Driekwart van de terminale patiënten wil thuis sterven, in de vertrouwde omgeving. Maar slechts een vierde van die mensen sterft ook effectief thuis. Driekwart sterft in het ziekenhuis, precies omdat alleen daar de levensbeëindigende middelen beschikbaar zijn.''
De apothekers willen hierover afspraken maken met de huisartsen. Dat blijkt ook uit een onderzoek tijdens het voorjaar 2002, dat de vub-onderzoeksgroep Zorg rond levenseinde gisteren voorstelde. Driekwart van de apothekers erkent het recht van de patiënten om te beslissen over het eigen levenseinde. Negen op de tien dringt aan op richtlijnen hieromtrent, onder meer van de beroepsgroep. De apothekers willen dat de arts die de euthanasie uitvoert, hen op de hoogte brengt en overleg pleegt.
Het merendeel eist ook het recht op om ,,uit principiële redenen'' te weigeren aan de euthanasie mee te werken. In dat geval zouden ze wel verplicht zijn het voorschrift naar een collega door te spelen.
Volgens de medische socioloog Luc Deliens (AZ-vub) is er een grote nood aan voorlichting van apothekers en huisartsen over levensbeëindigende middelen. ,,Een huisarts heeft per jaar gemiddeld drie terminale patiënten. Hij of zij heeft weinig ervaring met euthanasie.'' Slechts één procent van de overlijdens in België verloopt via euthanasie. Euthanasie is het toedienen van medicatie door een arts, met de uitdrukkelijke bedoeling het leven van de patiënt (met uitzichtloze pijn) te beëindigen op diens uitdrukkelijk verzoek.
In België zijn de huidige euthanasie-middelen niet in de apotheek te verkrijgen. Vóór de euthanasiewet van mei 2002 werd vaak morfine gebruikt, maar dat is volgens de huidige inzichten van de medische wetenschap een ,,minderwaardig'' middel om het leven van patiënten met uitzichtloze pijn te beëindigen. Artsen kiezen nu voor een combinatie van een hoge dosis slaapmiddelen en een spierverslappend middel. Dat laatste is enkel in de ziekenhuisapotheek te vinden, omdat het ook bij operaties wordt gebruikt.
,,Het is toch logisch'', zegt apothekeres Marleen Haems, ,,dat wij ons vragen stellen als ons gevraagd wordt een middel af te leveren dat schadelijk is voor de gezondheid van de patiënt. Het gaat per slot van rekening om een moordwapen.''
Daarmee is een eerste pijnpunt aangegeven: apothekers zijn er vaak niet van op de hoogte dat het voorschrift van de arts bedoeld is om een euthanasie uit te voeren. ,,Euthanasie is geen banale zaak'', aldus Haems. ,,Wij willen daarbij zo zorgvuldig mogelijk optreden, maar we moeten op een bijna clandestiene manier aan levensbeëindigende middelen geraken.''
Volgens huisarts Robert Vander Stichele, die verbonden is aan het Centrum voor Farmacologie van de Gentse universiteit, komt daardoor het ogenblik van de euthanasie en van het natuurlijk overlijden ,,soms zeer dicht bij elkaar te liggen''. Vander Stichele: ,,Driekwart van de terminale patiënten wil thuis sterven, in de vertrouwde omgeving. Maar slechts een vierde van die mensen sterft ook effectief thuis. Driekwart sterft in het ziekenhuis, precies omdat alleen daar de levensbeëindigende middelen beschikbaar zijn.''
De apothekers willen hierover afspraken maken met de huisartsen. Dat blijkt ook uit een onderzoek tijdens het voorjaar 2002, dat de vub-onderzoeksgroep Zorg rond levenseinde gisteren voorstelde. Driekwart van de apothekers erkent het recht van de patiënten om te beslissen over het eigen levenseinde. Negen op de tien dringt aan op richtlijnen hieromtrent, onder meer van de beroepsgroep. De apothekers willen dat de arts die de euthanasie uitvoert, hen op de hoogte brengt en overleg pleegt.
Het merendeel eist ook het recht op om ,,uit principiële redenen'' te weigeren aan de euthanasie mee te werken. In dat geval zouden ze wel verplicht zijn het voorschrift naar een collega door te spelen.
Volgens de medische socioloog Luc Deliens (AZ-vub) is er een grote nood aan voorlichting van apothekers en huisartsen over levensbeëindigende middelen. ,,Een huisarts heeft per jaar gemiddeld drie terminale patiënten. Hij of zij heeft weinig ervaring met euthanasie.'' Slechts één procent van de overlijdens in België verloopt via euthanasie. Euthanasie is het toedienen van medicatie door een arts, met de uitdrukkelijke bedoeling het leven van de patiënt (met uitzichtloze pijn) te beëindigen op diens uitdrukkelijk verzoek.
