Ziekenhuizen moeten bedelen en scharrelen

Zijn ziekenhuizen snode instellingen die op achterbakse wijze munt proberen te slaan uit de medicamenten die ze hun arme patiënten verplichten te slikken? Dat was de indruk die de burger overhield na de verklaringen van SP.A-voorzitter Steve Stevaert daarover.
Stevaert zegt dat hij dat niet gezegd heeft en zeker niet bedoelde. Het is natuurlijk ook niet juist dat dé ziekenhuizen hun artsen aansporen veel en dure medicijnen te gebruiken. Wat is dan wel juist? De politici faalden. Zij hebben voor de financiering van de ziekenhuizen een systeem ontworpen dat artsen en ziekenhuizen op geen enkel ogenblik aanspoort zuinig te zijn: noch met het aantal geneesmiddelen, noch bij de keuze van de geneesmiddelen. Het laat de ziekenhuizen de mogelijkheid kortingen af te pingelen van de leveranciers, en de opbrengst zelf te houden. Die opbrengsten hebben ze nodig om uit de rode cijfers te blijven. Ze moeten een deel van hun inkomsten bijeenscharrelen en -bedelen.

Waarom? Omdat ziekenhuizen ,,ondergefinancierd'' worden: ze krijgen te weinig geld en net daardoor zijn ze verplicht andere melkkoeien in te schakelen.

Zo zijn ze geneigd zich niet meer te verzetten als hun artsen supplementen willen aanrekenen aan hun patiënten: de ziekenhuizen mogen daarvan immers een deel afhouden. Ook dat is scharrelen om uit het rood te raken.

Wat is er dan mis met de ziekenhuisfinanciering? De ziekenhuizen krijgen ten eerste te weinig geld. De ,,hotelkosten'' (verblijf en gewone verzorging van de patiënt) moeten ze betalen met de ,,ligdagsubsidies''. Die volstaan zelfs niet om te voldoen aan de personeelsverplichtingen die de overheid hen oplegt.

Een tweede inkomstenbron zijn de vergoedingen die de ziekteverzekering betaalt voor de behandeling van de patiënten. Die krijgen de ziekenhuizen niet zelf in handen; ze gaan naar de artsen. Het ziekenhuis mag zijn artsen wel verplichten een deel daarvan af te staan. In ruil kunnen de artsen ,,inspraak'' eisen in het ziekenhuisbeheer. Zo zag Jean-Luc Dehaene het, toen hij die wet in de jaren tachtig uitwerkte als minister van Sociale Zaken. Als ziekenhuizen afhouden wat ze echt nodig hebben, zijn hun artsen echter arme luizen.

Het stelsel heeft perverse effecten. Het leidt tot oneigenlijke praktijken zoals degene die het Dodoensziekenhuis in Mechelen naar de afgrond leidden: sommige artsen die vinden dat ze almaar meer moeten afstaan, kanaliseren de ,,renderende'' ingrepen naar hun privépraktijk en leiden hun ziekenhuis zo naar het faillissement.

Een ,,zuiver'' ereloon voor de artsen en de rechtstreekse betaling van de andere kosten aan het ziekenhuis zelf, is de oplossing. Maar niemand durft die grote hervorming aan. Ze verstoort de machtsevenwichten die gegroeid zijn en de betrokkenen vrezen dat wat ze her en der bijeenscharrelden en -bedelden, dan zal wegvallen.

Voor de geneesmiddelen stelt Stevaert intussen een forfaitaire financiering voor: ziekenhuizen krijgen niet onbeperkt terugbetaald wat ze voorschrijven; ze krijgen een budget voor geneesmiddelen en moeten zien dat ze het daarmee rooien.
17 feb 2005
meer over
zie ook rubriek