Dodelijke kippengriep springt nu ook van mens naar mens

De dodelijke kippengriep uit Azië heeft mogelijk een genetische wijziging ondergaan waardoor ze zich voortaan ook onder mensen kan verspreiden, waarschuwen Thaise onderzoekers. Als dat bericht klopt, staat volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) mogelijk een nieuwe wereldwijde griepepidemie voor de deur, waarbij miljoenen doden kunnen vallen.
De Aziatische kippengriep is levensgevaarlijk. Om haar in te dammen, ruimden tien landen in Azië vorig jaar 120 miljoen besmette eenden en kippen. Tot dusver was het kippenvirus weinig besmettelijk voor mensen. Vorig jaar maakte het in Thailand en Vietnam 44 mensen ziek en doodde het 32 onder hen. Alleen wie veel in contact kwam met besmet pluimvee, zoals kwekers en slagers, kon ziek worden. Van mens op mens ging het virus niet over, omdat het hiervoor genetisch niet geschikt was. Maar dat kon snel veranderen, wist de WGO: griepvirussen muteren snel.

De eerste gevreesde besmetting van mens op mens deed zich vorig najaar voor, melden Thaise en Amerikaanse wetenschappers nu in het New England Journal of Medicine. Daarin doen ze het verhaal van een elfjarig meisje dat het virus opdeed van geïnfecteerde kippen (haar slaapkamer lag onder de kippenstal). Ze besmette vervolgens haar moeder en een tante die in een andere stad woonden, maar haar in het ziekenhuis kwamen verplegen. Het meisje en haar moeder stierven aan de griep, de tante overleefde. Hoewel de onderzoekers geen bewijs vonden dat het virus vervolgens op nog andere mensen overging, vrezen ze toch dat de kippengriep een verandering heeft ondergaan die voortaan besmetting van mens op mens mogelijk maakt. Eventuele toekomstige wijzigingen aan het virus zouden die transmissie nog verder kunnen vergemakkelijken. De WGO onderzoekt momenteel een tweede verdachte besmetting, bij drie broers in de Vietnamese hoofdstad Hanoi.

De WGO heeft nog geen groot alarm geslagen, maar vindt het de hoogste tijd dat landen hun voorraden virusremmers vergroten. Die kunnen de ziekte niet voorkomen of genezen, wel afzwakken. Waarschijnlijk is pas in 2007 een vaccin klaar dat mensen tegen de dodelijke kippengriep beschermt.

Gewoonlijk doet zich elke twintig tot dertig jaar een nieuwe grieppandemie voor. Zoveel tijd heeft een griepvirus nodig om zodanig te veranderen dat het menselijk afweersysteem er niet meer tegen bestand is. De afgelopen 36 jaar is er geen pandemie geweest. als de Aziatische kippengriep de langverwachte nieuwe pandemie op gang brengt, vreest de WGO dat driekwart van de zieken eraan zal sterven (aan een 'gewone' griep sterft een op de honderd zieken).

In de twintigste eeuw hebben zich drie grieppandemieën voorgedaan, die zich alledrie binnen een jaar over de hele wereld verspreidden. De ergste was de Spaanse griep, die in 1918 en 1919 wereldwijd aan naar schatting vijftig miljoen mensen het leven kostte.

De griep die nu bij ons heerst, behoort tot een andere stam (H3N1) dan de kippengriep (H5N1). Het griepvaccin beschermt niet tegen de kippengriep.
25 jan 2005
meer over
zie ook rubriek