Steeds meer pijnstillers zijn verdacht. Ze zouden hartaanvallen veroorzaken, beroerten, darmzweren. Patiënten zijn bang, maar dat hoeft volgens artsen niet.
'IK word bedolven onder de vragen'', zegt reumatoloog René Westhovens van de KU Leuven, die patiënten geregeld de medicijnen voorschrijft die door recente studies in de VS onder verdenking zijn gekomen. De heisa begon in oktober, toen Vioxx, een ontstekingsremmer van Merck die ook vaak als pijnstiller werd voorgeschreven, van de markt werd gehaald. Het medicijn bleek bij langdurig gebruik het risico op hartaanvallen en beroertes te verdubbelen. Later bleek ook het verwante middel Celebrex (Pfizer) het hartrisico te verhogen. ,,Ook over Arcoxia (Merck) en Bextra (Pfizer) wordt nu getwijfeld'', zegt Westhovens, ,,want die werken volgens hetzelfde mechanisme als Vioxx en Celebrex.'' Vorige week kwam bovendien Aleve van Roche onder verdenking, een ontstekingsremmer/pijnstiller met een andere werking dan Vioxx en verwanten. Ook hij zou de kans op hartinfarcten verhogen. En alsof dat niet genoeg was, was het deze week de beurt aan de pijnstillers van het type ibuprofen: die zouden darmzweren geven. ,,Natuurlijk vragen patiënten zich af of ze nog veilig medicijnen kunnen slikken'', zegt Westhovens, ,,maar artsen staan gelukkig nog niet met hun rug tegen de muur.''
De reumatoloog schrijft de in opspraak gekomen cox-2-remmers, de medicijnklasse waartoe Celebrex, Bextra, Arcoxia en Vioxx behoren, nog steeds voor, niet als pijnstiller maar als ontstekingsremmer, aan mensen met ontstekingsreuma. ,,Ik leg ze uit dat ze lagere dosissen krijgen dan in de Amerikaanse studies het geval was.''
,,Voor wie cox-2-remmers als pijnstillers gebruikt, ligt dat anders'', zegt een Vlaamse huisarts die niet met zijn naam in de krant wil. ,,Celebrex en verwanten zijn ontworpen als ontstekingsremmer, niet als pijnstiller. Maar fabrikanten hebben ze wel als pijnstiller gepromoot, omdat de pijn-markt veel groter is dan die van de reumamiddelen en zo meer geld viel te verdienen. Fabrikanten hebben huisartsen letterlijk overspoeld met gratis stalen van deze middelen, die veel duurder zijn dan gewone pijnstillers maar daarom niet beter werken. Artsenbezoekers verzekerden ons dat de medicijnen veiliger waren dan de oude pijnbestrijders, die maagklachten konden geven. Maar juist door ze massaal te gaan gebruiken bij pijnpatiënten voor wie ze niet waren bedoeld, is nu aan het licht gekomen welke risico's er zitten aan overmatig en langdurig gebruik. De farma-industrie oogst wat ze gezaaid heeft.''
,,Geen enkel medicijn is helemaal veilig'', vindt reumatoloog Westhovens, ,,je moet altijd de voordelen van behandeling afwegen tegen de nadelen. Maar als het moet, dan moet je voorschrijven. Niet langer dan nodig, en in de laagst mogelijke dosis. En je moet naar alternatieven zoeken. Als je met kinesitherapie hetzelfde kunt bereiken, moet je geen medicijnen voorschrijven.'' Voorts moeten artsen de risico's van de onder verdenking staande medicijnen in perspectief plaatsen: een patiënt met een laag risico op hartziekte moet minder wakker liggen van een verdubbeling van zijn kans op een hartaanval dan een zware roker met hoge bloeddruk, die al vier overbruggingen heeft.
Westhovens vraagt zich overigens af of alle nu verdachte pijnstillers onder verdenking zullen blijven. Zeker van de Aleve-studie vragen veel artsen zich af of ze wel klopt, omdat het werkingsmechanisme van dit medicijn moeilijk te rijmen is met een hartrisico. Bij de cox-2-remmers als Celebrex is wel in te zien waarom ze hartaanvallen geven: de medicijnen verstoren de bloedstolling. ,,Er heerst een sfeer van verdachtmakingen'', zegt de huisarts, ,,firma's met een verdacht product proberen twijfel te zaaien over dit van de concurrentie ''.
Het riziv brengt binnenkort aanbevelingen voor artsen uit over het gebruik van de betwiste medicijnen. Die aanbevelingen zijn het resultaat van een consensusconferentie met artsen, patiënten en kinesitherapeuten eind vorig jaar.
De reumatoloog schrijft de in opspraak gekomen cox-2-remmers, de medicijnklasse waartoe Celebrex, Bextra, Arcoxia en Vioxx behoren, nog steeds voor, niet als pijnstiller maar als ontstekingsremmer, aan mensen met ontstekingsreuma. ,,Ik leg ze uit dat ze lagere dosissen krijgen dan in de Amerikaanse studies het geval was.''
,,Voor wie cox-2-remmers als pijnstillers gebruikt, ligt dat anders'', zegt een Vlaamse huisarts die niet met zijn naam in de krant wil. ,,Celebrex en verwanten zijn ontworpen als ontstekingsremmer, niet als pijnstiller. Maar fabrikanten hebben ze wel als pijnstiller gepromoot, omdat de pijn-markt veel groter is dan die van de reumamiddelen en zo meer geld viel te verdienen. Fabrikanten hebben huisartsen letterlijk overspoeld met gratis stalen van deze middelen, die veel duurder zijn dan gewone pijnstillers maar daarom niet beter werken. Artsenbezoekers verzekerden ons dat de medicijnen veiliger waren dan de oude pijnbestrijders, die maagklachten konden geven. Maar juist door ze massaal te gaan gebruiken bij pijnpatiënten voor wie ze niet waren bedoeld, is nu aan het licht gekomen welke risico's er zitten aan overmatig en langdurig gebruik. De farma-industrie oogst wat ze gezaaid heeft.''
,,Geen enkel medicijn is helemaal veilig'', vindt reumatoloog Westhovens, ,,je moet altijd de voordelen van behandeling afwegen tegen de nadelen. Maar als het moet, dan moet je voorschrijven. Niet langer dan nodig, en in de laagst mogelijke dosis. En je moet naar alternatieven zoeken. Als je met kinesitherapie hetzelfde kunt bereiken, moet je geen medicijnen voorschrijven.'' Voorts moeten artsen de risico's van de onder verdenking staande medicijnen in perspectief plaatsen: een patiënt met een laag risico op hartziekte moet minder wakker liggen van een verdubbeling van zijn kans op een hartaanval dan een zware roker met hoge bloeddruk, die al vier overbruggingen heeft.
Westhovens vraagt zich overigens af of alle nu verdachte pijnstillers onder verdenking zullen blijven. Zeker van de Aleve-studie vragen veel artsen zich af of ze wel klopt, omdat het werkingsmechanisme van dit medicijn moeilijk te rijmen is met een hartrisico. Bij de cox-2-remmers als Celebrex is wel in te zien waarom ze hartaanvallen geven: de medicijnen verstoren de bloedstolling. ,,Er heerst een sfeer van verdachtmakingen'', zegt de huisarts, ,,firma's met een verdacht product proberen twijfel te zaaien over dit van de concurrentie ''.
Het riziv brengt binnenkort aanbevelingen voor artsen uit over het gebruik van de betwiste medicijnen. Die aanbevelingen zijn het resultaat van een consensusconferentie met artsen, patiënten en kinesitherapeuten eind vorig jaar.
