Deze week buigen de Verenigde Naties zich over de vraag of het klonen van mensen verboden moet worden. Sommige landen willen een totaal verbod. Andere landen vragen, op initiatief van België, om het klonen toe te laten voor onderzoek en medische toepassingen.
Dat het maken van kloonbaby's (reproductief klonen) verboden moet worden, daar zijn de staten van de Verenigde Naties het over eens. Maar steeds meer wetenschappers willen gekloonde menselijke embryo's gebruiken voor onderzoek. Met cellen uit kloonembryo's hopen ze ziekten te genezen. Die aanpak heet therapeutisch klonen (zie inzet), en hij zorgt voor controverse.
Vorig jaar vroeg Costa Rica aan de Verenigde Naties om het reproductief én het therapeutisch klonen van mensen te verbieden (het klonen van dieren blijft wel toegelaten). Heel wat landen, met de Verenigde Staten voorop, steunen dat voorstel. De regering-Bush vindt het klonen van mensen, voor gelijk welk doel, ,,onethisch, moreel verwerpelijk, en in strijd met het respect voor de menselijke waardigheid'', en ze roept alle naties op om het totale verbod te steunen. Ook het Vaticaan wil niet van klonen horen, reproductief of therapeutisch. Het voorstel werd gesteund door een zeventigtal landen, waaronder ook Italië, Spanje, Portugal, Ierland en Noorwegen.
België deed een tegenvoorstel bij de VN waarin reproductief klonen verboden wordt, maar waarbij ieder land ,,de plicht heeft om andere vormen van menselijk klonen te controleren door een verbod op te leggen, een moratorium in te stellen of het met nationale wetgeving te regelen.'' Met andere woorden: ieder land moet voor zichzelf beslissen of het therapeutisch klonen toelaat of niet. Het Belgische voorstel kreeg vorig jaar de steun van onder andere Japan, China, Zuid-Korea, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Denemarken, Zweden, Finland en Griekenland. Na de regeringswissel in Spanje heeft ook dat land zich achter de Belgische visie geplaatst. En vorige week liet Frankrijk weten dat het voorstander is van het Belgische voorstel, hoewel het in eigen land het therapeutisch klonen verbiedt. Duitsland, dat tegen therapeutisch klonen is, stelt zich terughoudend op. Wetenschappers hebben de jongste tijd sterk aangedrongen om het therapeutisch klonen niet te verbieden. Het zou beloftevol onderzoek onmogelijk maken.
In november vorig jaar besloot een verdeelde werkgroep in de VN om de beslissing over het kloonverbod een jaar uit te stellen, en om de Algemene Vergadering van de VN erover te laten debatteren. Deze week, op 21 en 22 oktober, moeten die discussies plaatsvinden in de ,,Zesde commissie'' van de Algemene Vergadering, met de juridische experts van alle landen. Deze week of een van de volgende kan het tot een stemming komen.
Waarschijnlijk steunen meer landen het totale kloonverbod dan het gedeeltelijke. Maar als het totale verbod bij een stemming wordt goedgekeurd, willen landen met veel interesse voor embryo-onderzoek, zoals Japan, Zuid-Korea, China en het Verenigd Koninkrijk, het misschien niet ondertekenen en ratificeren, waardoor het besluit grotendeels dode letter zou blijven, en zo zou ook het reproductief klonen in die landen niet aan een VN-verbod gebonden worden. ,,Goedkeuring van het Belgische voorstel zou zo'n situatie kunnen vermijden'', zegt Marc Pecsteen, de juridisch expert die in New York ons land vertegenwoordigt in het VN-debat.
,,We willen een consensus zoeken. Maar de kans is groot dat de beslissing nog eens een jaar wordt verdaagd'', zegt Pecsteen. Als de komende weken een van de twee voorstellen wordt goedgekeurd, heeft dat nog een hele weg te gaan eer het van kracht wordt, eerst binnen de VN, dan bij de lidstaten. ,,Maar een beslissing kan een belangrijk signaal geven aan de wetenschappers die met dit soort onderzoek bezig zijn'', zegt Pecsteen.
Vorig jaar vroeg Costa Rica aan de Verenigde Naties om het reproductief én het therapeutisch klonen van mensen te verbieden (het klonen van dieren blijft wel toegelaten). Heel wat landen, met de Verenigde Staten voorop, steunen dat voorstel. De regering-Bush vindt het klonen van mensen, voor gelijk welk doel, ,,onethisch, moreel verwerpelijk, en in strijd met het respect voor de menselijke waardigheid'', en ze roept alle naties op om het totale verbod te steunen. Ook het Vaticaan wil niet van klonen horen, reproductief of therapeutisch. Het voorstel werd gesteund door een zeventigtal landen, waaronder ook Italië, Spanje, Portugal, Ierland en Noorwegen.
België deed een tegenvoorstel bij de VN waarin reproductief klonen verboden wordt, maar waarbij ieder land ,,de plicht heeft om andere vormen van menselijk klonen te controleren door een verbod op te leggen, een moratorium in te stellen of het met nationale wetgeving te regelen.'' Met andere woorden: ieder land moet voor zichzelf beslissen of het therapeutisch klonen toelaat of niet. Het Belgische voorstel kreeg vorig jaar de steun van onder andere Japan, China, Zuid-Korea, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Denemarken, Zweden, Finland en Griekenland. Na de regeringswissel in Spanje heeft ook dat land zich achter de Belgische visie geplaatst. En vorige week liet Frankrijk weten dat het voorstander is van het Belgische voorstel, hoewel het in eigen land het therapeutisch klonen verbiedt. Duitsland, dat tegen therapeutisch klonen is, stelt zich terughoudend op. Wetenschappers hebben de jongste tijd sterk aangedrongen om het therapeutisch klonen niet te verbieden. Het zou beloftevol onderzoek onmogelijk maken.
In november vorig jaar besloot een verdeelde werkgroep in de VN om de beslissing over het kloonverbod een jaar uit te stellen, en om de Algemene Vergadering van de VN erover te laten debatteren. Deze week, op 21 en 22 oktober, moeten die discussies plaatsvinden in de ,,Zesde commissie'' van de Algemene Vergadering, met de juridische experts van alle landen. Deze week of een van de volgende kan het tot een stemming komen.
Waarschijnlijk steunen meer landen het totale kloonverbod dan het gedeeltelijke. Maar als het totale verbod bij een stemming wordt goedgekeurd, willen landen met veel interesse voor embryo-onderzoek, zoals Japan, Zuid-Korea, China en het Verenigd Koninkrijk, het misschien niet ondertekenen en ratificeren, waardoor het besluit grotendeels dode letter zou blijven, en zo zou ook het reproductief klonen in die landen niet aan een VN-verbod gebonden worden. ,,Goedkeuring van het Belgische voorstel zou zo'n situatie kunnen vermijden'', zegt Marc Pecsteen, de juridisch expert die in New York ons land vertegenwoordigt in het VN-debat.
,,We willen een consensus zoeken. Maar de kans is groot dat de beslissing nog eens een jaar wordt verdaagd'', zegt Pecsteen. Als de komende weken een van de twee voorstellen wordt goedgekeurd, heeft dat nog een hele weg te gaan eer het van kracht wordt, eerst binnen de VN, dan bij de lidstaten. ,,Maar een beslissing kan een belangrijk signaal geven aan de wetenschappers die met dit soort onderzoek bezig zijn'', zegt Pecsteen.
