Gezondheid Twee producenten komen met een nieuw middel op de markt. De werkingsmechanismen zijn volledig nieuw. De geneesmiddelenproducenten Pfizer en Merck willen elk een nieuw geneesmiddel tegen aids op de markt brengen. Op een congres in Los Angeles werden onlangs de laatste nieuwe ontwikkelingen in de strijd tegen de ziekte voorgesteld.
Volgens professor Linos Vandekerckhove, die het congres bijwoonde en die verbonden is aan het Universitair ziekenhuis Gent, gaat het om veelbelovende middelen die nieuwe wegen bewandelen.
Het aidsvirus is schadelijk omdat het een subgroep van de witte bloedcellen aanvalt: de T-4 helpercellen. Daarbij bindt het zich op delen van de T-4 helpercellen, de zogenaamde receptoren, zoals een sleutel op een slot past. Vervolgens dringt het de bloedcel binnen en bouwt een stukje van zijn genetisch materiaal in in het genetisch materiaal van het slachtoffer. De nieuwe geneesmiddelen grijpen elk op een verschillende moment in dat proces in en berusten op volledig nieuwe werkingsmechanismen.
Het geneesmiddel Maraviroc van Pfizer bootst het effect van een in 1996 ontdekte genetische mutatie na die een natuurlijke hiv-weerstand veroorzaakt. Wetenschappers ontdekten toen dat enkele (homoseksuele) mannen die niet vatbaar leken te zijn voor hiv, over een genetische eigenaardigheid (een mutatie) beschikten die zorgde voor een afwijkende vorm van de receptoren. Daardoor kon het virus er niet op binden.
Een soortgelijke immuniteit werd ook vastgesteld bij prostituees in Nairobi die na herhaaldelijk contact met het virus niet geïnfecteerd werden. Het nieuwe medicijn bindt zich op de receptoren en is zo het aidsvirus te snel af.
Tests waarbij Maraviroc aan de klassieke cocktail van aidsremmers werd toegevoegd, leverden positieve resultaten. Wel is het volgens Vandekerckhove nog niet duidelijk op welk moment in de behandeling het nieuwe middel het best wordt toegediend. ,,Vermits het om een totaal nieuw product gaat, kan het vooral nuttig zijn bij patiënten die al lang worden behandeld met de klassieke middelen, op het moment dat die niet goed meer werken. Maar net bij deze mensen verloopt de infectie vaak via een ander soort receptor, die niet door Maraviroc wordt geblokkeerd.''
Het geneesmiddel dat Merck op de markt wil brengen, Raltegravir, is een zogenaamde integrase-inhibitor. ,,Hierbij is het de bedoeling te voorkomen dat het virus zijn genetisch materiaal in dat van de patiënt kan inbouwen. Want als dat is gebeurd, is er geen weg meer terug, aangezien dat materiaal niet verwijderd kan worden. Het geneesmiddel blokkeert de werking van een eiwit van het virus, het integrase-eiwit, dat instaat voor dit proces.''
Niet alleen onderzoek in de laboratoria van Merck, maar ook van Vandekerckhove en zijn collega's aan de KU Leuven lag mee aan de basis van de karakterisatie van de werking van het integrase-eiwit. Zeger Debyser van het laboratorium voor Moleculaire Virologie hield op het congres in Los Angeles ook een lezing over zijn werk rond integrase.
Het duurt mogelijk niet lang meer tot de nieuwe geneesmiddelen op de markt komen. ,,Voor beide middelen wordt momenteel de goedkeuringsprocedure aangevraagd. Ondertussen zullen ze in de loop van de komende maanden ter beschikking worden gesteld voor de behandeling van onze patiënten.''
Het aidsvirus is schadelijk omdat het een subgroep van de witte bloedcellen aanvalt: de T-4 helpercellen. Daarbij bindt het zich op delen van de T-4 helpercellen, de zogenaamde receptoren, zoals een sleutel op een slot past. Vervolgens dringt het de bloedcel binnen en bouwt een stukje van zijn genetisch materiaal in in het genetisch materiaal van het slachtoffer. De nieuwe geneesmiddelen grijpen elk op een verschillende moment in dat proces in en berusten op volledig nieuwe werkingsmechanismen.
Het geneesmiddel Maraviroc van Pfizer bootst het effect van een in 1996 ontdekte genetische mutatie na die een natuurlijke hiv-weerstand veroorzaakt. Wetenschappers ontdekten toen dat enkele (homoseksuele) mannen die niet vatbaar leken te zijn voor hiv, over een genetische eigenaardigheid (een mutatie) beschikten die zorgde voor een afwijkende vorm van de receptoren. Daardoor kon het virus er niet op binden.
Een soortgelijke immuniteit werd ook vastgesteld bij prostituees in Nairobi die na herhaaldelijk contact met het virus niet geïnfecteerd werden. Het nieuwe medicijn bindt zich op de receptoren en is zo het aidsvirus te snel af.
Tests waarbij Maraviroc aan de klassieke cocktail van aidsremmers werd toegevoegd, leverden positieve resultaten. Wel is het volgens Vandekerckhove nog niet duidelijk op welk moment in de behandeling het nieuwe middel het best wordt toegediend. ,,Vermits het om een totaal nieuw product gaat, kan het vooral nuttig zijn bij patiënten die al lang worden behandeld met de klassieke middelen, op het moment dat die niet goed meer werken. Maar net bij deze mensen verloopt de infectie vaak via een ander soort receptor, die niet door Maraviroc wordt geblokkeerd.''
Het geneesmiddel dat Merck op de markt wil brengen, Raltegravir, is een zogenaamde integrase-inhibitor. ,,Hierbij is het de bedoeling te voorkomen dat het virus zijn genetisch materiaal in dat van de patiënt kan inbouwen. Want als dat is gebeurd, is er geen weg meer terug, aangezien dat materiaal niet verwijderd kan worden. Het geneesmiddel blokkeert de werking van een eiwit van het virus, het integrase-eiwit, dat instaat voor dit proces.''
Niet alleen onderzoek in de laboratoria van Merck, maar ook van Vandekerckhove en zijn collega's aan de KU Leuven lag mee aan de basis van de karakterisatie van de werking van het integrase-eiwit. Zeger Debyser van het laboratorium voor Moleculaire Virologie hield op het congres in Los Angeles ook een lezing over zijn werk rond integrase.
Het duurt mogelijk niet lang meer tot de nieuwe geneesmiddelen op de markt komen. ,,Voor beide middelen wordt momenteel de goedkeuringsprocedure aangevraagd. Ondertussen zullen ze in de loop van de komende maanden ter beschikking worden gesteld voor de behandeling van onze patiënten.''
