Overgewicht leidt tot nierschade

Overgewicht geeft een verhoogde kans op nierschade. In de toekomst vormt nierschade door overgewicht een steeds groter probleem. Dat blijkt uit onderzoek van Renate Bosma van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Vrij algemeen bekend is dat overgewicht tot hart- en vaatziekten, diabetes en hoge bloeddruk kan leiden. Onafhankelijk hiervan leidt overgewicht ook tot nierschade door verminderde bloeddoorstroming van de nier.
Gevolgen van overgewicht zijn onder meer hoge bloeddruk en suikerziekte. Deze aandoeningen kunnen op hun beurt nierschade tot gevolg hebben. Maar ook los daarvan kan overgewicht nierschade veroorzaken, doordat het leidt tot verminderde bloeddoorstroming van de nier. In laboratoriumonderzoek en onderzoek met proefdieren is dit verband al veelvuldig aangetoond. Studies bij de mens zijn zeldzamer. In de meeste gevallen is bovendien onderzoek gedaan bij mensen met ernstige vetzucht. Uit het onderzoek van Bosma blijkt dat ook bij mensen met minder ernstige vormen van overgewicht de bloeddoorstroming van de nier vermindert.

Body Mass Index
De afgelopen 30 jaar werd in het UMCG bij een groot aantal niertransplantatiepatiënten en gezonde vrijwilligers de bloeddoorstroming van de nier (renale hemodynamiek) gemeten. Bosma analyseerde de gegevens en constateert een duidelijke relatie tussen een hogere Body Mass Index (bmi) en een hogere bloeddruk lokaal in de nier. Bij niertransplantatiepatiënten was dit zelfs voorspellend voor afstoting van de getransplanteerde nier op langere termijn. Dit suggereert dat een hogere bloeddruk in de nier een rol speelt bij het risico op nierschade op de lange termijn.

Afvallen of medicijnen
De meest logische manier om de kans op nierschade te verminderen is afvallen. Maar dat is niet in alle gevallen haalbaar. Na een niertransplantatie treedt veelal zelfs gewichtstoename op, door het wegvallen van de dieetbeperkingen, en het gebruik van eetlust versterkende medicijnen (prednisolon). Hoopgevend is dat de bloeddruk in de nier ook met medicijnen (ACE-remmers) beïnvloed kan worden. Ook een zoutarm dieet draagt bij aan verlaging van de bloeddruk in de nier. Of deze maatregelen ook op langere termijn de nier daadwerkelijk beschermen tegen de schadelijke gevolgen van overgewicht, moet nog worden onderzocht.

Langer leven, meer risico
Door verbeterde behandeling overlijden sinds de jaren 1970 steeds minder mensen aan hart- en vaatziekten, en ook diabetes wordt steeds beter beheersbaar met behulp van medicijnen en leefregels. Hierdoor blijven ouderen met een verhoogde bmi langer leven, en hebben zij een grotere kans, of anders gezegd meer tijd, om nierschade te ontwikkelen.

Grootste gezondheidsprobleem
Het aantal mensen met overgewicht en obesitas neemt onrustbarend toe. In Nederland is al zo’n veertig procent van de bevolking te zwaar. Overgewicht (BMI hoger dan 25) en obesitas (BMI hoger dan 30) komen steeds vaker voor, en lijken het grootste gezondheidsprobleem van de 21ste eeuw te gaan vormen. In de Verenigde Staten (VS) heeft momenteel bijna 65% van de inwoners overgewicht, terwijl er bij ruim 30% sprake is van obesitas. De situatie in Nederland is weliswaar minder ernstig, maar toch is bij zo’n 40% van de bevolking sprake van overgewicht en bij 10% van obesitas.
19 mrt 2008 08u58
zie ook rubriek