Succesvolle behandeling met cola

Chinese artsen verwijderden onlangs met cola een prop van plantaardige oorsprong in het maagdarmkanaal van een 73-jarige patiënte. Verwijdering met endoscopische instrumenten lukte niet. Eén blikje volstond door de cola rechtstreeks in te spuiten en nasogastrich in te druppelen. De prop verdween helemaal. Enig speurwerk leert de redactie trouwens dat de Chinezen niet de enigen zijn die cola therapeutisch gebruiken.
De belangrijkste vormen van bezoars zijn fyto- en trichobezoars. Trichobezoars zijn haarballen en worden aangetroffen bij kinderen of patiënten met een psychiatrische stoornis of mentale retardatie. Fytobezoars komen voor bij personen die regelmatig plantaardig voedsel met een hoog gehalte aan onverteerbare bestanddelen opnemen. Men vindt ze voornamelijk in de maag, bij mensen met een voorgeschiedenis van maagchirurgie of een vertraagde maaglediging – dit laatste is voornamelijk beschreven bij diabetespatiënten.

In de algemene bevolking zijn fytobezoars zeldzaam, met een prevalentie van zowat 0,4%. Maar bij personen met een voorgeschiedenis van heelkunde in het distale gedeelte van de maag, loopt de prevalentie op tot 10 à 25%. De klassieke behandeling van fytobezoar is extractie langs endoscopische weg, maar dit soort ingrepen durft wel eens tegen te vallen.

Het gegrinnik over de Chinezen is een beetje onterecht: ze zijn niet de enigen en ook niet de eersten die voorstellen om fytobezoar met cola te behandelen. Een zoekoperatie op PubMed met de opdracht ‘phytobezoar cola’ levert vijf hits op. Het eerste artikel dateert van 2002 en is van Griekse oorsprong. Ook andere Europese en Amerikaanse onderzoekers hebben intussen hun duit in het zakje gedaan.

Hoe men erbij gekomen is deze merkwaardige behandeling uit te testen, leert onze speurtocht ons niet. Wel zijn er duidelijke hypothesen omtrent haar werkingsmechanisme, aldus de huisarts. Cola is zuur en dat zou een belangrijke troef zijn bij het oplossen van vezels. Het in cola aanwezige NaHCO3 zou bovendien een mucolytisch effect hebben. Ten slotte hebben ook de CO2-bubbels een functie bij het uiteentrekken van het kluwen.

De Chinese auteurs moesten hulp bieden aan een 73-jarige vrouw met diabetes en een voorgeschiedenis van pyloroplastie. De patiënte raadpleegde met epigastrische pijn, misselijkheid en braken. Om haar eetlust te stimuleren nam ze sinds een maand Pho Pu Zi, wat een soort opgelegd fruit met onverteerbare pitten blijkt te zijn. Een endoscopie bracht algauw een fytobezoar aan het licht, maar verwijderen met endoscopische instrumenten lukte niet: het kluwen zat vast.

Rechtstreeks inspuiten van cola, gevolgd door verder nasogastrisch indruppelen, deed de prop helemaal verdwijnen. Opmerkelijk is ook dat één blikje cola volstond. Of men de patiënte heeft aangeraden regelmatig wat cola te drinken, wordt niet in het artikel vermeld. Nochtans lijkt dit op het eerste gezicht aangewezen, and not just for the taste of it: als men een fytobezoar niet langs endoscopische weg kan loswrikken, dan is de volgende stap laparotomie of laparoscopie.
17 apr 2008 10u12
zie ook rubriek