Ons land telt naar schatting 85 000 Alzheimerpatiënten en elk jaar komen er in België bijna 20 000 nieuwe gevallen bij. De oorzaak van deze spectaculaire stijging ligt bij de toenemende vergrijzing van de bevolking. Helaas blijft het onduidelijk welke verouderingsprocessen precies aan de basis liggen van deze spectaculaire toename in het voorkomen van de ziekte. VIB-wetenschappers verbonden aan de K.U.Leuven achterhalen een belangrijke moleculaire link tussen de ziekte van Alzheimer en het ontstaan van de typische plaques in de hersenen van Alzheimerpatiënten. Deze ontdekking is een belangrijke doorbraak in het fundamenteel onderzoek naar de oorzaak van de ziekte van Alzheimer.
De ziekte van alzheimer: een toenemend probleem
De ziekte van alzheimer, een neurodegeneratieve ziekte die langzaam en geleidelijk hersencellen vernietigt, is de meest voorkomende vorm van dementie in de Westerse wereld. De aantasting van het geheugen en het mentale functioneren zorgen voor één van de meest angstaanjagende ziektebeelden. De laatste 15 jaar is het onderzoek naar deze nog steeds ongeneeslijke ziekte wereldwijd enorm toegenomen: snellere diagnose van de ziekte en betere behandeling zijn essentieel!
Amyloïde plaques en de ziekte van Alzheimer
De ziekte van Alzheimer gaat gepaard met amyloïde plaques – dit zijn abnormale ophopingen van eiwitfragmenten - die zich in de hersencellen vormen. Voor de familiale vorm van de ziekte van Alzheimer (minder voorkomende vorm) ontrafelden Bart De Strooper en andere onderzoekers reeds enkele jaren geleden het proces waardoor deze plaques ontstaan. Hierbij speelt γ-secretase – dat eiwitten op een specifieke plaats knipt - een belangrijke rol. Soms knipt het secretase fout, waardoor een bijproduct ontstaat en zo plaques worden gevormd.
Bij de meest voorkomende vorm van de aandoening vindt men dezelfde soort plaques terug, maar is over hun ontstaansmechanisme nog maar weinig geweten.
BACE1 of β-secretase
Bij patiënten met de meest voorkomende vorm van de ziekte van Alzheimer vertonen de hersencellen een toename van het eiwit BACE1 of β-secretase. VIB-onderzoeker Sébastien Hébert en collega’s onderzochten onder leiding van Bart De Strooper en in samenwerking met buitenlandse experts de oorzaak van deze toename.
Daarvoor gingen de VIB-vorsers de expressieprofielen na van bepaalde microRNA’s, dit zijn korte stukken RNA die de aanmaak van eiwitten reguleren. Bij patiënten met een toename van het eiwit BACE1 werd een significante vermindering vastgesteld van miR-29a en miR-29b-1.
Deze vaststelling suggereert de mogelijke rol van bepaalde miRNA’s in de toename van BACE1 en in de vorming van plaques in de hersenen van patiënten met de ziekte van Alzheimer.
Dit onderzoek doet enerzijds de hoop rijzen op een betere diagnostische test. Tijdig voorschrijven van bepaalde geneesmiddelen tegen de ziekte van Alzheimer leidt immers tot een betere respons, en bijgevolg een betere levenskwaliteit van de patiënt. Anderzijds stelt men zich de vraag of deze microRNA’s in de toekomst de basis kunnen vormen van een nieuw geneesmiddel.
De ziekte van alzheimer, een neurodegeneratieve ziekte die langzaam en geleidelijk hersencellen vernietigt, is de meest voorkomende vorm van dementie in de Westerse wereld. De aantasting van het geheugen en het mentale functioneren zorgen voor één van de meest angstaanjagende ziektebeelden. De laatste 15 jaar is het onderzoek naar deze nog steeds ongeneeslijke ziekte wereldwijd enorm toegenomen: snellere diagnose van de ziekte en betere behandeling zijn essentieel!
Amyloïde plaques en de ziekte van Alzheimer
De ziekte van Alzheimer gaat gepaard met amyloïde plaques – dit zijn abnormale ophopingen van eiwitfragmenten - die zich in de hersencellen vormen. Voor de familiale vorm van de ziekte van Alzheimer (minder voorkomende vorm) ontrafelden Bart De Strooper en andere onderzoekers reeds enkele jaren geleden het proces waardoor deze plaques ontstaan. Hierbij speelt γ-secretase – dat eiwitten op een specifieke plaats knipt - een belangrijke rol. Soms knipt het secretase fout, waardoor een bijproduct ontstaat en zo plaques worden gevormd.
Bij de meest voorkomende vorm van de aandoening vindt men dezelfde soort plaques terug, maar is over hun ontstaansmechanisme nog maar weinig geweten.
BACE1 of β-secretase
Bij patiënten met de meest voorkomende vorm van de ziekte van Alzheimer vertonen de hersencellen een toename van het eiwit BACE1 of β-secretase. VIB-onderzoeker Sébastien Hébert en collega’s onderzochten onder leiding van Bart De Strooper en in samenwerking met buitenlandse experts de oorzaak van deze toename.
Daarvoor gingen de VIB-vorsers de expressieprofielen na van bepaalde microRNA’s, dit zijn korte stukken RNA die de aanmaak van eiwitten reguleren. Bij patiënten met een toename van het eiwit BACE1 werd een significante vermindering vastgesteld van miR-29a en miR-29b-1.
Deze vaststelling suggereert de mogelijke rol van bepaalde miRNA’s in de toename van BACE1 en in de vorming van plaques in de hersenen van patiënten met de ziekte van Alzheimer.
Dit onderzoek doet enerzijds de hoop rijzen op een betere diagnostische test. Tijdig voorschrijven van bepaalde geneesmiddelen tegen de ziekte van Alzheimer leidt immers tot een betere respons, en bijgevolg een betere levenskwaliteit van de patiënt. Anderzijds stelt men zich de vraag of deze microRNA’s in de toekomst de basis kunnen vormen van een nieuw geneesmiddel.
