Het Federaal kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) stelde vast dat het niet altijd duidelijk is welke plastische ingrepen de ziekteverzekering terugbetaalt. In principe geldt terugbetaling enkel voor reconstructieve ingrepen, maar het probleem is de schemerzone tussen reconstructieve en esthetische heelkunde. Bovendien zijn er weinig kwaliteitsgaranties voor patiënten omdat ook niet-plastische chirurgen deze ingrepen mogen uitvoeren en er geen enkele controle is op de kwaliteit en veiligheid van de privé praktijken en privé klinieken. Daarom pleit het KCE voor duidelijke terugbetalingscriteria, een beperking van de artsen die plastische ingrepen mogen uitvoeren, duidelijke informatie aan de patiënt en registratie en controle van de privé klinieken en praktijken.
Plastische ingrepen zitten in de lift. Het aantal terugbetaalde ingrepen in België nam de voorbije elf jaar met 40 % toe, terwijl de uitgaven met bijna 110 % stegen, tegenover 60 % van de totale uitgaven voor gezondheidszorg. De meeste ingrepen worden op de huid en het onderliggende weefsel uitgevoerd, bijvoorbeeld bij brandwonden of huidtumoren. Ingrepen op oogleden en wenkbrauwen komen op de tweede plaats, gevolgd door neusoperaties. Maar, dit is waarschijnlijk slechts het topje van de ijsberg aangezien het riziv geen informatie heeft over plastische ingrepen uitgevoerd in privé klinieken en -praktijken.
Duidelijke terugbetalingscriteria nodig
In principe worden enkel reconstructieve ingrepen terugbetaald, die misvormingen corrigeren die aangeboren zijn of werden veroorzaakt door ongeval, ziekte of operatie. Voor esthetische chirurgie komt de ziekteverzekering in principe niet tussen. Veel ingrepen (de zogenaamde 'borderline ingrepen') balanceren echter op de grens tussen reconstructie en esthetiek. Het gaat om correcties van oren, neus en oogleden die zonder voorwaarde worden terugbetaald, maar ook om borstverkleining en buikcorrecties (abdominoplastie) die worden terugbetaald bij functionele hinder. Het begrip functionele hinder is echter niet duidelijk gedefinieerd. De terugbetaling hangt louter af van de ziekenfondsarts of de chirurg, die geval per geval moeten beslissen. Op die manier ontstaat het risico dat patiënten slachtoffer worden van willekeur. In 2006 betaalde het riziv 32.000 borderline ingrepen terug; een verdubbeling in vergelijking met elf jaar geleden.
Het KCE pleit voor de invoering van RIZIV lijsten waarop duidelijk wordt vermeld welke ingrepen nooit, altijd of alleen mits voorafgaande goedkeuring door het ziekenfonds worden terugbetaald. Per ingreep moet duidelijk worden vermeld welke indicaties al dan niet in aanmerking komen voor terugbetaling. Deze nieuwe regels moeten aan alle betrokken partijen kenbaar gemaakt worden, de patiënten inbegrepen. Een nationaal comité moet beslissen over gevallen waarover twijfel bestaat.
Maatregelen ter bescherming van de patiënt en verbetering van de kwaliteit
In België mag elke arts in principe een plastische ingreep uitvoeren, in tegenstelling tot Frankrijk, waar enkel erkende plastische chirurgen alle plastische ingrepen mogen doen terwijl dit voor andere specialisten beperkt wordt en huisartsen helemaal uitgesloten worden. Om de competentie van de chirurg te garanderen raadt het KCE aan om ook in België te bepalen welke artsen plastische ingrepen mogen uitvoeren.
Een andere manier om patiënten te beschermen zou erin bestaan om chirurgen ertoe te verplichten hun patiënten mondeling en schriftelijk in te lichten over de ingreep, vooraf een gedetailleerde kostenraming te bezorgen, de patiënt een bedenktijd van 15 dagen te geven en een bepaald aantal controle consulten na de operatie te voorzien.
Er bestaan in ons land totaal geen gegevens over de plastische ingrepen die uitgevoerd worden in privé praktijken en privé klinieken. We weten niets over het aantal ingrepen, de kwaliteit en eventuele complicaties. Die praktijken en klinieken zouden daarom volgens het KCE best verplicht worden zich te registreren en te voldoen aan minimale kwaliteitsvereisten op gebied van hygiëne, veiligheid, continuïteit van zorgen. Dit impliceert natuurlijk ook controles door de regionale overheden en sancties bij niet naleving.
Duidelijke terugbetalingscriteria nodig
In principe worden enkel reconstructieve ingrepen terugbetaald, die misvormingen corrigeren die aangeboren zijn of werden veroorzaakt door ongeval, ziekte of operatie. Voor esthetische chirurgie komt de ziekteverzekering in principe niet tussen. Veel ingrepen (de zogenaamde 'borderline ingrepen') balanceren echter op de grens tussen reconstructie en esthetiek. Het gaat om correcties van oren, neus en oogleden die zonder voorwaarde worden terugbetaald, maar ook om borstverkleining en buikcorrecties (abdominoplastie) die worden terugbetaald bij functionele hinder. Het begrip functionele hinder is echter niet duidelijk gedefinieerd. De terugbetaling hangt louter af van de ziekenfondsarts of de chirurg, die geval per geval moeten beslissen. Op die manier ontstaat het risico dat patiënten slachtoffer worden van willekeur. In 2006 betaalde het riziv 32.000 borderline ingrepen terug; een verdubbeling in vergelijking met elf jaar geleden.
Het KCE pleit voor de invoering van RIZIV lijsten waarop duidelijk wordt vermeld welke ingrepen nooit, altijd of alleen mits voorafgaande goedkeuring door het ziekenfonds worden terugbetaald. Per ingreep moet duidelijk worden vermeld welke indicaties al dan niet in aanmerking komen voor terugbetaling. Deze nieuwe regels moeten aan alle betrokken partijen kenbaar gemaakt worden, de patiënten inbegrepen. Een nationaal comité moet beslissen over gevallen waarover twijfel bestaat.
Maatregelen ter bescherming van de patiënt en verbetering van de kwaliteit
In België mag elke arts in principe een plastische ingreep uitvoeren, in tegenstelling tot Frankrijk, waar enkel erkende plastische chirurgen alle plastische ingrepen mogen doen terwijl dit voor andere specialisten beperkt wordt en huisartsen helemaal uitgesloten worden. Om de competentie van de chirurg te garanderen raadt het KCE aan om ook in België te bepalen welke artsen plastische ingrepen mogen uitvoeren.
Een andere manier om patiënten te beschermen zou erin bestaan om chirurgen ertoe te verplichten hun patiënten mondeling en schriftelijk in te lichten over de ingreep, vooraf een gedetailleerde kostenraming te bezorgen, de patiënt een bedenktijd van 15 dagen te geven en een bepaald aantal controle consulten na de operatie te voorzien.
Er bestaan in ons land totaal geen gegevens over de plastische ingrepen die uitgevoerd worden in privé praktijken en privé klinieken. We weten niets over het aantal ingrepen, de kwaliteit en eventuele complicaties. Die praktijken en klinieken zouden daarom volgens het KCE best verplicht worden zich te registreren en te voldoen aan minimale kwaliteitsvereisten op gebied van hygiëne, veiligheid, continuïteit van zorgen. Dit impliceert natuurlijk ook controles door de regionale overheden en sancties bij niet naleving.
