Mag een arts door de overheid opgelegde besparingen – bijvoorbeeld in de vorm van richtlijnen – aanhalen om zich voor de rechtbank te verantwoorden voor niet-zorgvuldige hulpverlening. “Neen”, luidt het korte, maar erg duidelijke antwoord van professor medische recht Stefaan Callens op deze vraag. Dat staat deze week te lezen in het medisch weekblad de Huisarts.
De tijd dat een arts de volledige vrijheid bezat in zijn medisch handelen, ligt achter ons. Onder druk van budgettaire redenen legt de overheid artsen (en andere medici) steeds meer beperkingen in hun beroep op. Geneesmiddelenforfaits, zware beperkingen van het voorschrijfgedrag of referentiebedragen in de ziekenhuizen zijn hier enkele voorbeelden van.
Vraag is of een arts die zich beroept op deze beperkende richtlijnen verantwoordelijk kan gesteld worden voor het niet verlenen van een bepaalde soort zorg. “De rechtspraak volgt de wet op de patiëntenrechten en die garandeert de patiënt het recht op kwaliteitsvolle zorg”, zegt Prof. Stefaan Callens (KU Leuven) in de huisarts. “Zolang de regeling voor medische aansprakelijkheid niet wijzigt, blijft de arts dus volledig verantwoordelijk.”
De juridische waarde van het steeds toenemend aantal richtlijnen is beperkt. “Rechters kijken er wel meer naar wanneer ze helder, wetenschappelijk verantwoord, specifiek, flexibel en extern gevalideerd zijn. Maar het normatieve criterium blijft hoe dan ook het zorgvuldig medisch handelen door de arts. Het is niet omdat een arts conform de richtlijn handelt dat de aansprakelijkheid zou vervallen.
Callens vreest ook dat de nieuwe aansprakelijkheidsregeling (no fault) voorlopig dode letter zal blijven omdat er geen geld voorhanden is. “Dat is allemaal naar de banken gegaan”, aldus Callens. Hij vreest tevens dat als puntje bij paaltje komt Europa ook wel eens roet in het eten zou kunnen werpen. De regeling geldt immers enkel voor schade opgelopen in België. Dat betekent meteen dat het vrije verkeer binnen Europa belemmerd wordt.
Vraag is of een arts die zich beroept op deze beperkende richtlijnen verantwoordelijk kan gesteld worden voor het niet verlenen van een bepaalde soort zorg. “De rechtspraak volgt de wet op de patiëntenrechten en die garandeert de patiënt het recht op kwaliteitsvolle zorg”, zegt Prof. Stefaan Callens (KU Leuven) in de huisarts. “Zolang de regeling voor medische aansprakelijkheid niet wijzigt, blijft de arts dus volledig verantwoordelijk.”
De juridische waarde van het steeds toenemend aantal richtlijnen is beperkt. “Rechters kijken er wel meer naar wanneer ze helder, wetenschappelijk verantwoord, specifiek, flexibel en extern gevalideerd zijn. Maar het normatieve criterium blijft hoe dan ook het zorgvuldig medisch handelen door de arts. Het is niet omdat een arts conform de richtlijn handelt dat de aansprakelijkheid zou vervallen.
Callens vreest ook dat de nieuwe aansprakelijkheidsregeling (no fault) voorlopig dode letter zal blijven omdat er geen geld voorhanden is. “Dat is allemaal naar de banken gegaan”, aldus Callens. Hij vreest tevens dat als puntje bij paaltje komt Europa ook wel eens roet in het eten zou kunnen werpen. De regeling geldt immers enkel voor schade opgelopen in België. Dat betekent meteen dat het vrije verkeer binnen Europa belemmerd wordt.
