Een zeldzame ziekte door een parasiet die normaal enkel via vervuild water wordt overgedragen, blijkt bij homomannen met hiv ook via seks verspreid te kunnen worden. Bij ons komt ze normaal niet voor, maar dat zou nu wel eens kunnen gaan veranderen. Dat stelde de Taiwanese onderzoeker Chien-Ching Hung vast. Het leverde hem een doctoraat op aan de Universiteit Antwerpen en het Tropisch Instituut voor Geneeskunde.
Amoebiase, een besmetting met eencellige amoeben, is normaal heel zeldzaam. Je loopt ze enkel op in een paar ontwikkelingslanden waar de amoebe Entamoebia histolytica van nature in het milieu aanwezig is, en waar de hygiëne niet al te goed is, zodat je in contact komt met vervuild water. Gevaarlijk wordt het bovendien pas wanneer de amoebe je darmwand binnendringt en bloederige diarree veroorzaakt, of wanneer ze doordringt tot in het bloed en onder andere abcessen op de lever veroorzaakt. Al bij al kost dat wereldwijd zo’n 70 000 doden per jaar.
Er waren al een tijdje vermoedens dat de besmetting wat vaker voorkwam bij mannen die aan homoseks deden, maar bij zulke lage aantallen was dat moeilijk met zekerheid vast te stellen, ook al omdat de tests voor de diagnose (stoelgang bekijken onder de microscoop) niet al te betrouwbaar waren. Hung gebruikte moderne moleculaire technieken, waarmee hij niet alleen de amoebe met veel meer precisie kon aantonen, maar bovendien ook kon zien welke amoeben nauw met elkaar verwant waren, en dus wie de besmetting had gekregen van wie.
Alvast in Taiwan bleken seropositieve (met hiv besmette) homomannen veel vaker een bijbesmetting met de amoebe te hebben dan de gezonde populatie, en ook vaker dan heteroseksuele seropositieven. Bovendien kon Hung aantonen dat homomannen uit verschillende streken toch door dezelfde amoebestam besmet waren. De enige zinnige verklaring daarvoor is dat de besmetting is overgedragen via (oraal-anaal) homoseksueel contact. In de mobiele wereld van vandaag betekent dit dat deze mensen de besmetting op hun beurt kunnen doorgeven naar gebieden waar ze van nature helemaal niet voorkomt.
Met andere woorden: ook de artsen bij ons kunnen vanaf nu maar beter weten wie Entamoebia histolytica is, en wat ze veroorzaakt.
Hung bevestigde voor Taiwan bovendien wat ook al op andere plaatsen zichtbaar is geworden: ook tuberculose rukt op in het spoor van hiv.
Tot een halve eeuw geleden was tuberculose een huiveringwekkend woord. Zo huiveringwekkend dat men het liever niet uitsprak, en het afkortte tot tbc of zelfs tb. Iedereen kende mensen die langzaam weggeteerd waren. Dat veranderde toen antibiotica ter beschikking kwamen en de ziekte in één generatie verdween uit de industrielanden. Vandaag heeft geen enkele huisdokter er nog ervaring mee.
Of juister: tot een paar jaar geleden, want vandaag komt tuberculose mee met arme immigranten, en kan ze overspringen naar mensen zonder goede immuunverdediging, zoals mensen onder chemotherapie, transplantatiepatiënten en mensen met een hiv-besmetting. Dat is extra gevaarlijk omdat er intussen tb-stammen zijn ontstaan die resistent zijn tegen alle, herhaal: alle, antibiotica die er bestaan. Maar zelfs zonder die stammen is het opnieuw oprukken van tuberculose zorgwekkend, want de behandeling is duur en moeilijk. En hoe meer mensen ziek worden, hoe meer nieuwe besmettingen zij weer kunnen veroorzaken.
Bij ons valt het allemaal nog mee in vergelijking met andere landen, omdat wij een goed en alert gezondheidssysteem hebben, maar in een tijd waarin ook ziekten het vliegtuig nemen, is geen enkele ziektehaard nog ver van ons bed. Alvast in Taiwan komt besmetting met Mycobacterium tuberculosis vaker dan hier samen voor met een hiv-besmetting (6 tot 7 gecombineerde besmettingen per tienduizend inwoners, tegen 1 in België). Die gecombineerde besmetting is nog gevaarlijker. Het aidsvirus stimuleert immers de tuberculoseverwekker om zich niet langer sluimerend in je lichaam schuil te houden, maar om uit te breken en effectief de ziekte te veroorzaken. Mensen die met tb besmet zijn, zijn zelf niet besmettelijk, maar zodra ze ziek worden, zijn ze dat wel. Wat betekent dat je maar beter een gezondheidssysteem hebt dat dergelijke mensen tijdig opspoort, én behandelt.
Ook in Taiwan stijgen de bijbesmettingen met hepatitis B en C, eveneens ziekten die lastig te behandelen zijn, en extra gemakkelijk doorbreken bij mensen met een hiv-besmetting. Tel daarbij op dat die seropositieven dank zij de betere aidsmiddelen vier decennia langer leven dan vroeger, en ook hepatitis wordt een groeiend probleem voor de volksgezondheid.
Er waren al een tijdje vermoedens dat de besmetting wat vaker voorkwam bij mannen die aan homoseks deden, maar bij zulke lage aantallen was dat moeilijk met zekerheid vast te stellen, ook al omdat de tests voor de diagnose (stoelgang bekijken onder de microscoop) niet al te betrouwbaar waren. Hung gebruikte moderne moleculaire technieken, waarmee hij niet alleen de amoebe met veel meer precisie kon aantonen, maar bovendien ook kon zien welke amoeben nauw met elkaar verwant waren, en dus wie de besmetting had gekregen van wie.
Alvast in Taiwan bleken seropositieve (met hiv besmette) homomannen veel vaker een bijbesmetting met de amoebe te hebben dan de gezonde populatie, en ook vaker dan heteroseksuele seropositieven. Bovendien kon Hung aantonen dat homomannen uit verschillende streken toch door dezelfde amoebestam besmet waren. De enige zinnige verklaring daarvoor is dat de besmetting is overgedragen via (oraal-anaal) homoseksueel contact. In de mobiele wereld van vandaag betekent dit dat deze mensen de besmetting op hun beurt kunnen doorgeven naar gebieden waar ze van nature helemaal niet voorkomt.
Met andere woorden: ook de artsen bij ons kunnen vanaf nu maar beter weten wie Entamoebia histolytica is, en wat ze veroorzaakt.
Hung bevestigde voor Taiwan bovendien wat ook al op andere plaatsen zichtbaar is geworden: ook tuberculose rukt op in het spoor van hiv.
Tot een halve eeuw geleden was tuberculose een huiveringwekkend woord. Zo huiveringwekkend dat men het liever niet uitsprak, en het afkortte tot tbc of zelfs tb. Iedereen kende mensen die langzaam weggeteerd waren. Dat veranderde toen antibiotica ter beschikking kwamen en de ziekte in één generatie verdween uit de industrielanden. Vandaag heeft geen enkele huisdokter er nog ervaring mee.
Of juister: tot een paar jaar geleden, want vandaag komt tuberculose mee met arme immigranten, en kan ze overspringen naar mensen zonder goede immuunverdediging, zoals mensen onder chemotherapie, transplantatiepatiënten en mensen met een hiv-besmetting. Dat is extra gevaarlijk omdat er intussen tb-stammen zijn ontstaan die resistent zijn tegen alle, herhaal: alle, antibiotica die er bestaan. Maar zelfs zonder die stammen is het opnieuw oprukken van tuberculose zorgwekkend, want de behandeling is duur en moeilijk. En hoe meer mensen ziek worden, hoe meer nieuwe besmettingen zij weer kunnen veroorzaken.
Bij ons valt het allemaal nog mee in vergelijking met andere landen, omdat wij een goed en alert gezondheidssysteem hebben, maar in een tijd waarin ook ziekten het vliegtuig nemen, is geen enkele ziektehaard nog ver van ons bed. Alvast in Taiwan komt besmetting met Mycobacterium tuberculosis vaker dan hier samen voor met een hiv-besmetting (6 tot 7 gecombineerde besmettingen per tienduizend inwoners, tegen 1 in België). Die gecombineerde besmetting is nog gevaarlijker. Het aidsvirus stimuleert immers de tuberculoseverwekker om zich niet langer sluimerend in je lichaam schuil te houden, maar om uit te breken en effectief de ziekte te veroorzaken. Mensen die met tb besmet zijn, zijn zelf niet besmettelijk, maar zodra ze ziek worden, zijn ze dat wel. Wat betekent dat je maar beter een gezondheidssysteem hebt dat dergelijke mensen tijdig opspoort, én behandelt.
Ook in Taiwan stijgen de bijbesmettingen met hepatitis B en C, eveneens ziekten die lastig te behandelen zijn, en extra gemakkelijk doorbreken bij mensen met een hiv-besmetting. Tel daarbij op dat die seropositieven dank zij de betere aidsmiddelen vier decennia langer leven dan vroeger, en ook hepatitis wordt een groeiend probleem voor de volksgezondheid.
