Het is precisiewerk tot op één vijfhonderdste van een millimeter. Geduld is geboden. Wie dat niet kan opbrengen, moet een andere discipline kiezen
Paul Van de Heyning, professor UZA
Professor Jean Marquet introduceerde destijds de transplantatietechniek in het UZA. De volgende generatie dokters ontwikkelde de knowhow verder en waakte erover dat het inzamelen van trommelvliezen en gehoorbeentjes (hamer, aambeeld, stijgbeugel) helemaal conform de steeds strenger wordende wetten bleef. Andere landen haakten daarop af, waardoor Antwerpen een stevige koppositie verwierf.
Na een chronische infectie kan het middenoor beschadigd zijn, waardoor je minder goed hoort. Dat kan verholpen worden door de beschadigde delen weg te nemen en te vervangen. In het UZA wordt vooral gebruik gemaakt van trommelvlies en gehoorbeentjes van donoren. 'In veel situaties kan je ook werken met protheses (zoals in het buitenland gebeurt) of met eigen weefsel van de patiënt zelf', zegt professor Van de Heyning. 'Echte trommelvliezen en gehoorbeentjes hebben echter het voordeel dat ze zeer biocompatibel zijn. Ze veroorzaken geen verandering in het omliggende weefsel en ze laten toe dat we beschadigd weefsel uitgebreid kunnen verwijderen en nadien toch in staat zijn de oorspronkelijke anatomie te herstellen.'
Diamantboor bijslijpen
Voor de operatie kijkt de arts heel goed of hij de juiste onderdeeltjes heeft. 'Je kan geen trommelvlies dat oorspronkelijk in een linkeroor zat, in een rechteroor inplanten. Dat zou een beetje hetzelfde zijn als een linkerhandschoen over je rechterhand trekken.'
De operatie is precisiewerk. 'Met de diamantboor moet je constant bijslijpen en bijvijlen tot het stukje in het oor past. We voeren werken uit over een afstand die niet langer is dan 10 millimeter. Soms moeten we een nieuw stukje maken uit het kraakbeen van het oor van de patiënt. Het is echt werk tot op één vijfhonderdste van een millimeter. Geduld is geboden. Wie dat niet kan opbrengen, moet een andere discipline kiezen.'
Een operatie duurt tussen twintig en negentig minuten. Het UZA voert er jaarlijks tussen 110 en 150 uit en is daarmee absolute koploper in de wereld. 'Soms komen buitenlandse patiënten naar ons land, maar dat moedigen we niet aan. Op dit moment houden vraag en aanbod elkaar in evenwicht. Er zijn geen te lange wachtlijsten en er is geen noemenswaardig tekort aan donoren', zegt Paul van de Heyning.
Iedereen is donor
Bij donoren denken we meteen aan nieren, lever en harten, afkomstig van zogenaamde heart beating-donoren. Dat zijn personen die dood zijn verklaard maar van wie het bloed nog mechanisch wordt rondgepompt. Maar er zijn ook weefselbanken die trommelvliezen en gehoorbeentjes inslaan. Hiervoor mag de donor al 24 uur zijn overleden. In principe is iedereen donor, tenzij hij opgaf niet te willen doneren.
'Voor trommelvliezen en gehoorbeentjes is er ook geen bovengrens wat de leeftijd betreft', zegt Van de Heyning. 'Het trommelvlies van een 70-jarige kan nog even bruikbaar zijn als dat van een 18-jarige, tenzij hij een oorontsteking had. Ook tussen het donormateriaal van mannen en vrouwen zit geen verschil.'
Tiens, er wordt toch altijd gezegd dat vrouwen beter horen dan mannen? 'Dat klopt zeker vanaf een bepaalde leeftijd. Maar dat komt niet door het trommelvlies of de gehoorbeentjes. Wel doordat bij vrouwen het slakkenhuis beter gespaard blijft.'
Een boude bedenking: waarom halen chirurgen niet het binnenoor weg bij dove mensen? 'Dat is absoluut geen optie', zegt Van de Heyning, 'want dan neem je ook het trommelvlies weg en dat heeft nog een andere functie dan trillingen opvangen. Het trommelvlies is ook een beschermend vlies. Als je dat wegneemt, is ons oor veel kwetsbaarder voor infecties.'
