Deze week nog wordt een nationale taskforce opgericht, die zich moet buigen over de problematiek van de esbl-bacterie. De vraag komt van het ministerie van Volksgezondheid na berichten dat de resistente bacterie toeneemt bij de bevolking in verschillende landen, maar ook al ruim verspreid is bij kippen (DM 12/4 en DM 13/4). Bedoeling is de juiste omvang van het probleem in kaart te brengen en een aangepast beleid uit te stippelen.
De taskforce komt er na een waarschuwing van experts – op een Europees congres voor infectieziektes in Wenen – voor de toename van de zogenaamde esbl-vormende bacterie. Voor gezonde dragers vormt die bacterie geen probleem, maar zodra
iemand ziek is, kunnen de gevolgen wel ernstig zijn. Omdat de bacterie resistent is, werken de gebruikelijke antibiotica immers niet meer. De problemen kunnen gaan van long- en darmontstekingen, tot bloedvergiftiging en zelfs overlijden.
Reden voor de bezorgdheid is dat de aanpak ervan veel complexer dreigt te zijn dan het beleid tegen de bekendere ziekenhuisbacterie mrsa. Bovendien zijn er verschillende signalen dat overmatig antibioticagebruik bij pluimvee een van de mogelijke oorzaken is. Eerste taak wordt nagaan wat nu precies de omvang van het probleem is. Er bestaan al gegevens over de aanwezigheid van de bacterie bij de mens en bij pluimvee in ons land, maar die zijn nog gefragmenteerd. “We gaan dit probleem ook ruim benaderen”, aldus professor microbiologie Herman Goossens (UZA), die deze task force zal coördineren. “Nu gaat het over de esblbacterie
en kijken we naar het verband met antibioticaconsumptie van ceftiofur bij kippen, maar binnenkort ontwikkelt zich mogelijk weer een nieuwe resistente bacterie. We gaan globaal kijken naar het antibioticagebruik bij dieren en de mogelijke risico’s daarvoor voor de volksgezondheid. Een beleid moet gesteund zijn op betrouwbare cijfers over de omvang van het probleem en daar maken we eerst werk van.”
Isolatie
Een van de mogelijke maatregelen om verdere verspreiding te voorkomen is patiënten met esbl in het ziekenhuis isoleren. Dat gebeurt nu al in Nederland, maar ook in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, aldus professor Goossens.
“Besmette patiënten op de afdeling intensieve zorgen en hematologie worden geïsoleerd in een aparte kamer om de andere patiënten te beschermen. Daar mag je niet zomaar binnen, je moet een masker dragen en er gelden striktere hygiënemaatregelen. Maar als al te veel mensen drager zijn, heeft zo’n isolatie weinig zin. Dat zullen we eerst moeten nagaan.”
Enkele microbiologen lieten evenwel weten dat de esbl-bacterie al jaren bekend
is en dat er nog andere antibiotica bestaan die nog wel werken. Intussen blijken de esbl-bacteriën echter onder meer in het Verenigd Koninkrijk ook daar al ongevoelig voor geworden. “Ook al is het probleem nu bij ons nog relatief zeldzaam, we weten
dat dit zich erg snel zal verspreiden als we dit niet aanpakken”, aldus Goossens. “Dat is voorspelbaar. Dat de aanwezigheid van de esbl-bacterie bij kippen de laatste jaren al verdrievoudigd is, spreekt toch boekdelen? We mogen niet dezelfde fout
maken als dertig jaar geleden en niets doen, waardoor het alleen maar erger wordt.Toen de mrsa-bacterie zich in de Belgische ziekenhuizen verspreidde, stonden we erbij en keken ernaar.”
De risico’s voor het gebruik van vergelijkbare antibiotica bij mens en dier zijn bekend. Eind jaren negentig doken er problemen op met antimicrobiële groeibevorderaars. Die antibiotica werden toegevoegd aan dierenvoeder om kippen met
minder eten sneller te laten groeien. Goossens was een van de twee Europese medische experts die een rapport opstelden voor de Europese Commissie over de risico’s daarvan voor de volksgezondheid. “Die groeibevorderaars zorgden
voor een toename van een bepaalde resistente bacterie bij de dieren. En er was overdracht naar de mens. Toen was 5 procent van de bevolking drager van die resistente bacterie, wat als ernstig werd gezien. Het gebruik van die groeibevorderaars werd daarop verboden.” Een streng beleid dat resultaat had, vervolgt Goossens. Het vergde wel een mentaliteitswijziging. “Je moet overmatige en onjuiste antibioticaconsumptie beperken en hygiënemaatregelen treffen. Het is een
dergelijk beleid dat vandaag succesverhalen oplevert in landen als Engeland en Frankrijk. Het is niet verantwoord dat je bij een ziekenhuisopname besmet kunt raken door multiresistente bacteriën die veroorzaakt zijn door een fout beleid of een gebrek eraan.” In België en Nederland worden al patiënten geïsoleerd om verdere esbl-verspreiding te voorkomen Taskforce voor superbacterie op komst Deze week nog wordt een nationale taskforce opgericht, die zich moet buigen over de problematiek van de esbl-bacterie. De vraag komt van het ministerie van Volksgezondheid na berichten dat de resistente bacterie toeneemt bij de bevolking in verschillende landen, maar ook al ruim verspreid is bij kippen (DM 12/4 en DM 13/4). Bedoeling is de juiste omvang van het probleem in kaart te brengen en een aangepast beleid uit te stippelen.
