Emotionele gebeurtenissen maken een veel grotere kans om opgeslagen te worden in het langetermijngeheugen dan niet-emotionele gebeurtenissen. Dat is nu op moleculair niveau bewezen. Prof. dr. Benno Roozendaal, hoogleraar Neurobiologie van Cognitie aan het Universitair Medisch Centrum Groningen, publiceert zijn bevindingen deze maand in het Journal of Neuroscience. Ook Nature besteedt er aandacht aan.
Centraal in het onderzoek van Roozendaal staat het stresshormoon cortisol, dat vrijkomt bij emotionele gebeurtenissen. Dat cortisol belangrijk is voor het geheugen was al duidelijk, maar de precieze werking van dit opwindingseffect (‘arousal effect’) was nog niet eerder ontrafeld.
Roozendaal en zijn mede-onderzoekers gaven stresshormonen aan ratten en muizen of blokkeerden juist de werking ervan. Vervolgens keken ze of de dieren voorwerpen en hun locatie herinnerden. Het blijkt dat de aanwezigheid van het stresshormoon essentieel is voor het opslaan van een herinnering in het langetermijngeheugen.
In hun artikel laten de onderzoekers zien dat herinneren een complex samenspel is van stresshormonen, eiwitten en dna. Cortisol stimuleert acetylering, de toevoeging van een acetylgroep aan eiwitten in de celkern. Hiermee wordt een herinnering vastgelegd. Roozendaal c.s. ontdekten dat acetylering op zich, dus zonder het hormoon, niet bijdraagt aan een verbeterd geheugen. Het cortisol is noodzakelijk om een aantal cruciale reacties in gang te zetten.
Beter onthouden
De conclusies van Roozendaal c.s. zijn van belang voor het medisch onderzoek dat zich bezighoudt met verschijnselen als het posttraumatisch stresssyndroom en dementie. Roozendaal: “Van een beter geheugen word je als gezond persoon niet per se gelukkiger, want je wordt vatbaarder voor traumatische stress. Maar waar mensen juist problemen hebben met hun geheugen, biedt dit onderzoek nieuwe aanknopingspunten.” Verder ziet hij in de resultaten een nieuwe aansporing voor het onderwijs: “Zorg dat je leerlingen emotioneel raakt, dan onthouden ze het beter.”
Roozendaals onderzoek is een samenwerking van het UMCG/RUG en de University of California, Irvine, waaraan Roozendaal tot vorig jaar verbonden was.
Roozendaal en zijn mede-onderzoekers gaven stresshormonen aan ratten en muizen of blokkeerden juist de werking ervan. Vervolgens keken ze of de dieren voorwerpen en hun locatie herinnerden. Het blijkt dat de aanwezigheid van het stresshormoon essentieel is voor het opslaan van een herinnering in het langetermijngeheugen.
In hun artikel laten de onderzoekers zien dat herinneren een complex samenspel is van stresshormonen, eiwitten en dna. Cortisol stimuleert acetylering, de toevoeging van een acetylgroep aan eiwitten in de celkern. Hiermee wordt een herinnering vastgelegd. Roozendaal c.s. ontdekten dat acetylering op zich, dus zonder het hormoon, niet bijdraagt aan een verbeterd geheugen. Het cortisol is noodzakelijk om een aantal cruciale reacties in gang te zetten.
Beter onthouden
De conclusies van Roozendaal c.s. zijn van belang voor het medisch onderzoek dat zich bezighoudt met verschijnselen als het posttraumatisch stresssyndroom en dementie. Roozendaal: “Van een beter geheugen word je als gezond persoon niet per se gelukkiger, want je wordt vatbaarder voor traumatische stress. Maar waar mensen juist problemen hebben met hun geheugen, biedt dit onderzoek nieuwe aanknopingspunten.” Verder ziet hij in de resultaten een nieuwe aansporing voor het onderwijs: “Zorg dat je leerlingen emotioneel raakt, dan onthouden ze het beter.”
Roozendaals onderzoek is een samenwerking van het UMCG/RUG en de University of California, Irvine, waaraan Roozendaal tot vorig jaar verbonden was.
