Hoewel de Belgische wet voorschrijft dat levensbeëindigende middelen moeten toegediend worden door een arts, blijkt dit in de praktijk vaak door verpleegkundigen te gebeuren. Zeker wanneer het toedienen van deze middelen gebeurt zonder expliciet verzoek van de patiënt, begeven de verpleegkundigen zich hiermee buiten de wet. Een en ander blijkt uit een recente studie van de onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde van de Vrije Universiteit Brussel die vandaag verschijnt in het toonaangevend tijdschrift Canadian Medical Association Journal.
De euthanasiewetgeving in België laat artsen' style='color:#00896e;border-bottom:1px dotted #00896e;'>artsen toe euthanasie toe te passen wanneer strikte voorwaarden nageleefd worden. Maar in de praktijk dienen verpleegkundigen vaak de levensbeëindigende middelen toe. Dat blijkt uit een recente studie van Els Inghelbrecht van de Vrije Universiteit Brussel. Ze ondervroeg in totaal 1265 verpleegkundigen over hun ervaringen met mogelijk levensverkortende levenseindebeslissingen. 128 verpleegkundigen gaven aan dat hun laatste patiënt bij wie een beslissing rond het levenseinde genomen werd euthanasie kreeg, en nog eens 120 verpleegkundigen gaven aan dat hun laatste patiënt die levensbeëindigende middelen toegediend kreeg hier zelf niet expliciet om had gevraagd. Dat is eigenlijk onwettig, omdat euthanasie enkel mag verleend worden op expliciet verzoek van de patiënt zelf. Maar in de praktijk gebeurt het soms dat de zorgverleners samen met de familie hierover beslissen wanneer de patiënt in coma ligt of door zijn fysieke of geestelijke toestand niet meer in staat is om zelf een beslissing te nemen.
In deze gevallen, waarbij levensbeëindigende middelen werden toegediend zonder uitdrukkelijk verzoek van de patiënt zelf, hielp 48% van de verpleegkundigen de middelen te prepareren. 56% was aanwezig bij het toedienen, en 45% diende de middelen zelf toe, meestal zelfs zonder de aanwezigheid van de arts (in 82% van de gevallen), maar wel onder diens bevel (97,7%; in 1 geval was dit niet zo).
Wanneer het wel om euthanasie ging – dus op expliciet verzoek van de patiënt zelf – dienden 12% van de verpleegkundigen de middelen zelf toe, en dat altijd in opdracht van de arts.
Het onderzoek legt een belangrijk knelpunt bloot, want wanneer er niet aan de wettelijke criteria wordt voldaan, lopen zowel de artsen als de verpleegkundigen risico op gerechtelijke vervolging. De positie van de verpleegkundigen is extra precair, omdat ze tussen twee vuren staan met enerzijds de bevelen van de arts en anderzijds de wettelijke beperkingen.
Referentie:
Inghelbrecht E, Bilsen J, Mortier F, Deliens L. The role of nurses in physician-assisted deaths in Belgium. CMAJ- online te vinden vanaf 18u op http://www.cmaj.ca/current.dt
In deze gevallen, waarbij levensbeëindigende middelen werden toegediend zonder uitdrukkelijk verzoek van de patiënt zelf, hielp 48% van de verpleegkundigen de middelen te prepareren. 56% was aanwezig bij het toedienen, en 45% diende de middelen zelf toe, meestal zelfs zonder de aanwezigheid van de arts (in 82% van de gevallen), maar wel onder diens bevel (97,7%; in 1 geval was dit niet zo).
Wanneer het wel om euthanasie ging – dus op expliciet verzoek van de patiënt zelf – dienden 12% van de verpleegkundigen de middelen zelf toe, en dat altijd in opdracht van de arts.
Het onderzoek legt een belangrijk knelpunt bloot, want wanneer er niet aan de wettelijke criteria wordt voldaan, lopen zowel de artsen als de verpleegkundigen risico op gerechtelijke vervolging. De positie van de verpleegkundigen is extra precair, omdat ze tussen twee vuren staan met enerzijds de bevelen van de arts en anderzijds de wettelijke beperkingen.
Referentie:
Inghelbrecht E, Bilsen J, Mortier F, Deliens L. The role of nurses in physician-assisted deaths in Belgium. CMAJ- online te vinden vanaf 18u op http://www.cmaj.ca/current.dt
